8. ทกฺขิณสุตฺตวณฺณนา

[78] อฏฺฐเม ทกฺขิณาวิสุทฺธิโยติ ทานสงฺขาตาย ทกฺขิณาย วิสุชฺฌนการณานิฯ ทายกโต วิสุชฺฌตีติ มหปฺผลภาเวน วิสุชฺฌติ, มหปฺผลา โหตีติ อตฺโถฯ กลฺยาณธมฺโมติ สุจิธมฺโมฯ ปาปธมฺโมติ ลามกธมฺโมฯ ทายกโต วิสุชฺฌตีติ เอตฺถ เวสฺสนฺตรมหาราชา กเถตพฺโพฯ โส หิ ชูชกพฺราหฺมณสฺส ทารเก ทตฺวา มหาปถวิํ กมฺเปสิฯ ปฏิคฺคาหกโต วิสุชฺฌตีติ เอตฺถ กลฺยาณีนทีมุขทฺวารวาสี เกวฏฺโฏ กเถตพฺโพฯ โส กิร ทีฆสุมตฺเถรสฺส ติกฺขตฺตุํ ปิณฺฑปาตํ ทตฺวา มรณมญฺเจ นิปนฺโน ‘‘อยฺยสฺส มํ ทีฆสุมตฺเถรสฺส ทินฺนปิณฺฑปาโต อุทฺธรตี’’ติ อาหฯ เนว ทายกโตติ เอตฺถ วฑฺฒมานวาสี ลุทฺทโก กเถตพฺโพฯ โส กิร เปตทกฺขิณํ เทนฺโต เอกสฺส ทุสฺสีลสฺเสว ตโย วาเร อทาสิฯ ตติยวาเร ‘‘อมนุสฺโส ทุสฺสีโล มํ วิลุมฺปตี’’ติ วิรวิฯ เอกสฺส สีลวโต ภิกฺขุโน ทตฺวา ปาปิตกาเลเยวสฺส ปาปุณิฯ ทายกโต เจว วิสุชฺฌติ ปฏิคฺคาหกโต จาติ เอตฺถ อสทิสทานํ กเถตพฺพนฺติฯ

9. วณิชฺชสุตฺตวณฺณนา

[79] นวเม ตาทิสา วาติ ตํสทิสาว ตํสริกฺขกาวฯ เฉทคามินี โหตีติ เฉทํ คจฺฉติฯ ยํ ปตฺถิตํ, ตํ สพฺพํ นสฺสตีติ อตฺโถฯ น ยถาธิปฺปายา โหตีติ ยถาชฺฌาสยา น โหติฯ ปราธิปฺปายา โหตีติ ปรชฺฌาสยา อชฺฌาสยโต อธิกตรผลา โหติฯ สมณํ วา พฺราหฺมณํ วาติ เอตฺถ สมิตปาปพาหิตปาปตาหิ สมณพฺราหฺมณตา เวทิตพฺพาฯ วทตุ, ภนฺเต, ปจฺจเยนาติ, ภนฺเต, จตุพฺพิเธน จีวราทินา ปจฺจเยน วเทยฺยาสีติ เอวํ ปวาเรติ นิมนฺเตติฯ เยน ปวาเรตีติ ปริจฺฉินฺทิตฺวา ยตฺตเกน ปวาเรติฯ ตํ น เทตีติ ตํ สพฺพโสว น เทติฯ น ยถาธิปฺปายํ เทตีติ ยถา ตสฺส อชฺฌาสโย, เอวํ ทาตุํ น สกฺโกติ, หาเปตฺวา อปฺปกํ เทติฯ ยถาธิปฺปายํ เทตีติ ยตฺตกํ โส อิจฺฉติ, ตตฺตกเมว เทติฯ ปราธิปฺปายํ เทตีติ อปฺปกํ ปวาเรตฺวา อวตฺถริตฺวา พหุํ เทติฯ

10. กมฺโพชสุตฺตวณฺณนา

[80] ทสเม เนว สภายํ นิสีทตีติ วินิจฺฉยกรณตฺถํ วินิจฺฉยสภายํ เนว นิสีทติ ฯ น กมฺมนฺตํ ปโยเชตีติ กสิวณิชฺชาทิมหากมฺมนฺตํ นปฺปโยเชติฯ น กมฺโพชํ คจฺฉตีติ โภเค สมฺภรณตฺถาย กมฺโพชรฏฺฐํ น คจฺฉติฯ เทสนามตฺตเมว เจตํ, ยํ กิญฺจิ ติโรรฏฺฐํ น คจฺฉตีติ อตฺโถฯ โกธโนติอาทีสุ โกธนตาย โกธปริยุฏฺฐิโต อตฺถานตฺถํ น ชานาติ, อิสฺสุกิตาย ปรสมฺปตฺติํ น สหติ, มจฺฉริตาย ธนํ ทตฺวา กิจฺจํ กาตุํ น สกฺโกติ, นิปฺปญฺญตาย กิจฺจํ สํวิธาตุํ น สกฺโกติฯ ตสฺมา เอตานิ สภานิสีทนาทีนิ น กโรตีติฯ

อปณฺณกวคฺโค ตติโยฯ

(9) 4. มจลวคฺโค

1-5. ปาณาติปาตาทิสุตฺตปญฺจกวณฺณนา

[81-85] จตุตฺถสฺส ปฐมาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ ปญฺจเม ‘‘นีเจ กุเล ปจฺจาชาโต’’ติอาทิเกน ตเมน ยุตฺโตติ ตโมฯ กายทุจฺจริตาทีหิ ปุน นิรยตมูปคมนโต ตมปรายโณฯ อิติ อุภเยนปิ ขนฺธตโมว กถิโต โหติฯ ‘‘อฑฺเฒ กุเล ปจฺจาชาโต’’ติอาทิเกน โชตินา ยุตฺตโต โชติ, อาโลกภูโตติ วุตฺตํ โหติฯ กายสุจริตาทีหิ ปุน สคฺคุปฺปตฺติโชติภาวูปคมนโต โชติปรายโณฯ อิมินา นเยน อิตเรปิ ทฺเว เวทิตพฺพาฯ

เวนกุเลติ วิลีวการกุเลฯ เนสาทกุเลติ มิคลุทฺทกาทีนํ กุเลฯ รถการกุเลติ จมฺมการกุเลฯ ปุกฺกุสกุเลติ ปุปฺผฉฑฺฑกกุเลฯ กสิรวุตฺติเกติ ทุกฺขวุตฺติเกฯ ทุพฺพณฺโณติ ปํสุปิสาจโก วิย ฌามขาณุวณฺโณฯ ทุทฺทสิโกติ วิชาตมาตุยาปิ อมนาปทสฺสโนฯ โอโกฏิมโกติ ลกุณฺฑโกฯ กาโณติ เอกจฺฉิกาโณ วา อุภยจฺฉิกาโณ วาฯ กุณีติ เอกหตฺถกุณี วา อุภยหตฺถกุณี วาฯ ขญฺโชติ เอกปาทขญฺโช วา อุภยปาทขญฺโช วาฯ