เมนู

6. กุสินารสุตฺตวณฺณนา

[76] ฉฏฺเฐ อุปวตฺตเนติ ปาจีนคตาย สาลปนฺติยา อุตฺตเรน นิวตฺติตฺวา ฐิตาย เวมชฺฌฏฺฐาเนฯ อนฺตเรน ยมกสาลานนฺติ ทฺวินฺนํ สาลรุกฺขานํ อนฺตเรฯ กงฺขาติ ทฺเวฬฺหกํฯ วิมตีติ วินิจฺฉิตุํ อสมตฺถตาฯ ‘‘พุทฺโธ นุ โข น พุทฺโธ นุ โข, ธมฺโม นุ โข น ธมฺโม นุ โข, สงฺโฆ นุ โข น สงฺโฆ นุ โข, มคฺโค นุ โข น มคฺโค นุ โข, ปฏิปทา นุ โข น ปฏิปทา นุ โข’’ติ ยสฺส สํสโย อุปฺปชฺเชยฺย, ตํ โว วทามิ ปุจฺฉถ, ภิกฺขเวติ อยเมตฺถ สงฺเขปตฺโถฯ สตฺถุคารเวนปิ น ปุจฺเฉยฺยาถาติ ‘‘มยํ สตฺถุ สนฺติเก ปพฺพชิมฺห, จตฺตาโร ปจฺจยาปิ โน สตฺถุ สนฺตกาวฯ เต มยํ เอตฺตกํ กาลํ กงฺขํ อกตฺวา น อรหาม อชฺช ปจฺฉิเม กาเล กงฺขํ กาตุ’’นฺติ สเจ เอวํ สตฺถริ คารเวน น ปุจฺฉถฯ สหายโกปิ, ภิกฺขเว, สหายกสฺส อาโรเจตูติ ตุมฺหากํ โย ยสฺส ภิกฺขุสฺส สนฺทิฏฺโฐ สมฺภตฺโต, โส ตสฺส อาโรเจตุ, อหํ เอกสฺส ภิกฺขุสฺส กเถสฺสามิ, ตสฺส กถํ สุตฺวา สพฺเพ นิกฺกงฺขา ภวถาติ ทสฺเสติฯ เอวํ ปสนฺโนติ เอวํ สทฺทหามิ อหนฺติ อตฺโถฯ ญาณเมวาติ นิกฺกงฺขภาวปจฺจกฺขกรณญาณํเยว เอตฺถ ตถาคตสฺส, น สทฺธามตฺตนฺติ อตฺโถฯ อิเมสญฺหิ, อานนฺทาติ อิเมสํ อนฺโตสาณิยํ นิสินฺนานํ ปญฺจนฺนํ ภิกฺขุสตานํฯ โย ปจฺฉิมโกติ โย คุณวเสน ปจฺฉิมโก, อานนฺทตฺเถรํเยว สนฺธายาหฯ

7. อจินฺเตยฺยสุตฺตวณฺณนา

[77] สตฺตเม อจินฺเตยฺยานีติ จินฺเตตุํ อยุตฺตานิฯ น จินฺเตตพฺพานีติ อจินฺเตยฺยตฺตาเยว น จินฺเตตพฺพานิฯ ยานิ จินฺเตนฺโตติ ยานิ การณานิ จินฺเตนฺโตฯ อุมฺมาทสฺสาติ อุมฺมตฺตกภาวสฺสฯ วิฆาตสฺสาติ ทุกฺขสฺสฯ พุทฺธวิสโยติ พุทฺธานํ วิสโย, สพฺพญฺญุตญฺญาณาทีนํ พุทฺธคุณานํ ปวตฺติ จ อานุภาโว จฯ ฌานวิสโยติ อภิญฺญาฌานวิสโยฯ กมฺมวิปาโกติ ทิฏฺฐธมฺมเวทนียาทีนํ กมฺมานํ วิปาโกฯ โลกจินฺตาติ ‘‘เกน นุ โข จนฺทิมสูริยา กตา, เกน มหาปถวี, เกน มหาสมุทฺโท, เกน สตฺตา อุปฺปาทิตา, เกน ปพฺพตา, เกน อมฺพตาลนาฬิเกราทโย’’ติ เอวรูปา โลกจินฺตาฯ

8. ทกฺขิณสุตฺตวณฺณนา

[78] อฏฺฐเม ทกฺขิณาวิสุทฺธิโยติ ทานสงฺขาตาย ทกฺขิณาย วิสุชฺฌนการณานิฯ ทายกโต วิสุชฺฌตีติ มหปฺผลภาเวน วิสุชฺฌติ, มหปฺผลา โหตีติ อตฺโถฯ กลฺยาณธมฺโมติ สุจิธมฺโมฯ ปาปธมฺโมติ ลามกธมฺโมฯ ทายกโต วิสุชฺฌตีติ เอตฺถ เวสฺสนฺตรมหาราชา กเถตพฺโพฯ โส หิ ชูชกพฺราหฺมณสฺส ทารเก ทตฺวา มหาปถวิํ กมฺเปสิฯ ปฏิคฺคาหกโต วิสุชฺฌตีติ เอตฺถ กลฺยาณีนทีมุขทฺวารวาสี เกวฏฺโฏ กเถตพฺโพฯ โส กิร ทีฆสุมตฺเถรสฺส ติกฺขตฺตุํ ปิณฺฑปาตํ ทตฺวา มรณมญฺเจ นิปนฺโน ‘‘อยฺยสฺส มํ ทีฆสุมตฺเถรสฺส ทินฺนปิณฺฑปาโต อุทฺธรตี’’ติ อาหฯ เนว ทายกโตติ เอตฺถ วฑฺฒมานวาสี ลุทฺทโก กเถตพฺโพฯ โส กิร เปตทกฺขิณํ เทนฺโต เอกสฺส ทุสฺสีลสฺเสว ตโย วาเร อทาสิฯ ตติยวาเร ‘‘อมนุสฺโส ทุสฺสีโล มํ วิลุมฺปตี’’ติ วิรวิฯ เอกสฺส สีลวโต ภิกฺขุโน ทตฺวา ปาปิตกาเลเยวสฺส ปาปุณิฯ ทายกโต เจว วิสุชฺฌติ ปฏิคฺคาหกโต จาติ เอตฺถ อสทิสทานํ กเถตพฺพนฺติฯ

9. วณิชฺชสุตฺตวณฺณนา

[79] นวเม ตาทิสา วาติ ตํสทิสาว ตํสริกฺขกาวฯ เฉทคามินี โหตีติ เฉทํ คจฺฉติฯ ยํ ปตฺถิตํ, ตํ สพฺพํ นสฺสตีติ อตฺโถฯ น ยถาธิปฺปายา โหตีติ ยถาชฺฌาสยา น โหติฯ ปราธิปฺปายา โหตีติ ปรชฺฌาสยา อชฺฌาสยโต อธิกตรผลา โหติฯ สมณํ วา พฺราหฺมณํ วาติ เอตฺถ สมิตปาปพาหิตปาปตาหิ สมณพฺราหฺมณตา เวทิตพฺพาฯ วทตุ, ภนฺเต, ปจฺจเยนาติ, ภนฺเต, จตุพฺพิเธน จีวราทินา ปจฺจเยน วเทยฺยาสีติ เอวํ ปวาเรติ นิมนฺเตติฯ เยน ปวาเรตีติ ปริจฺฉินฺทิตฺวา ยตฺตเกน ปวาเรติฯ ตํ น เทตีติ ตํ สพฺพโสว น เทติฯ น ยถาธิปฺปายํ เทตีติ ยถา ตสฺส อชฺฌาสโย, เอวํ ทาตุํ น สกฺโกติ, หาเปตฺวา อปฺปกํ เทติฯ ยถาธิปฺปายํ เทตีติ ยตฺตกํ โส อิจฺฉติ, ตตฺตกเมว เทติฯ ปราธิปฺปายํ เทตีติ อปฺปกํ ปวาเรตฺวา อวตฺถริตฺวา พหุํ เทติฯ