7. อหิราชสุตฺตวณฺณนา

[67] สตฺตเม อิมานิ จตฺตาริ อหิราชกุลานีติ อิทํ ทฏฺฐวิสาเนว สนฺธาย วุตฺตํฯ เย หิ เกจิ ทฏฺฐวิสา, สพฺเพเต อิเมสํ จตุนฺนํ อหิราชกุลานํ อพฺภนฺตรคตาว โหนฺติฯ อตฺตคุตฺติยาติ อตฺตโน คุตฺตตฺถายฯ อตฺตรกฺขายาติ อตฺตโน รกฺขณตฺถายฯ อตฺตปริตฺตายาติ อตฺตโน ปริตฺตาณตฺถายฯ ปริตฺตํ นาม อนุชานามีติ อตฺโถฯ

อิทานิ ยถา ตํ ปริตฺตํ กาตพฺพํ, ตํ ทสฺเสนฺโต วิรูปกฺเขหิ เมติอาทิมาหฯ ตตฺถ วิรูปกฺเขหีติ วิรูปกฺขนาคกุเลหิฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ อปาทเกหีติ อปาทกสตฺเตหิฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ สพฺเพ สตฺตาติ อิโต ปุพฺเพ เอตฺตเกน ฐาเนน โอทิสฺสกเมตฺตํ กเถตฺวา อิทานิ อโนทิสฺสกเมตฺตํ กเถตุํ อิทมารทฺธํฯ ตตฺถ สตฺตา ปาณา ภูตาติ สพฺพาเนตานิ ปุคฺคลเววจนาเนวฯ ภทฺรานิ ปสฺสนฺตูติ ภทฺรานิ อารมฺมณานิ ปสฺสนฺตุฯ มา กญฺจิ ปาปมาคมาติ กญฺจิ สตฺตํ ปาปกํ ลามกํ มา อาคจฺฉตุฯ อปฺปมาโณ พุทฺโธติ เอตฺถ พุทฺโธติ พุทฺธคุณา เวทิตพฺพาฯ เต หิ อปฺปมาณา นามฯ เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโยฯ ปมาณวนฺตานีติ คุณปฺปมาเณน ยุตฺตานิฯ อุณฺณนาภีติ โลมสนาภิโก มกฺกฏโกฯ สรพูติ ฆรโคลิกาฯ กตา เม รกฺขา, กตา เม ปริตฺตาติ มยา เอตฺตกสฺส ชนสฺส รกฺขา จ ปริตฺตาณญฺจ กตํฯ ปฏิกฺกมนฺตุ ภูตานีติ สพฺเพปิ เม กตปริตฺตาณา สตฺตา อปคจฺฉนฺตุ, มา มํ วิเหฐยิํสูติ อตฺโถฯ

8. เทวทตฺตสุตฺตวณฺณนา

[68] อฏฺฐเม อจิรปกฺกนฺเต เทวทตฺเตติ สงฺฆํ ภินฺทิตฺวา นจิรปกฺกนฺเตฯ ปราภวายาติ อวฑฺฒิยา วินาสายฯ อสฺสตรีติ วฬวาย กุจฺฉิสฺมิํ คทฺรภสฺส ชาตาฯ อตฺตวธาย คพฺภํ คณฺหาตีติ ตํ อสฺเสน สทฺธิํ สมฺปโยเชนฺติ, สา คพฺภํ คณฺหิตฺวา กาเล สมฺปตฺเต วิชายิตุํ นสกฺโกนฺตี ปาเทหิ ภูมิํ ปหรนฺตี ติฏฺฐติฯ อถสฺสา จตฺตาโร ปาเท จตูสุ ขาณูสุ พนฺธิตฺวา กุจฺฉิํ ผาเลตฺวา โปตกํ นีหรนฺติฯ สา ตตฺเถว มรติฯ เตเนตํ วุตฺตํฯ

9. ปธานสุตฺตวณฺณนา

[69] นวเม กิเลสานํ สํวรตฺถาย ปเวสนทฺวารํ ปิทหนตฺถาย ปธานํ สํวรปฺปธานํ, ปชหนตฺถาย ปธานํ ปหานปฺปธานํ, กุสลานํ ธมฺมานํ พฺรูหนตฺถาย วฑฺฒนตฺถาย ปธานํ ภาวนาปฺปธานํ, เตสํเยว อนุรกฺขณตฺถาย ปธานํ อนุรกฺขณาปฺปธานํฯ

10. อธมฺมิกสุตฺตวณฺณนา

[70] ทสเม อธมฺมิกา โหนฺตีติ โปราณกราชูหิ ฐปิตํ ทสภาคพลิญฺเจว อปราธานุรูปญฺจ ทณฺฑํ อคฺคเหตฺวา อติเรกพลิโน เจว อติเรกทณฺฑสฺส จ คหเณน อธมฺมิกาฯ ราชายุตฺตาติ รญฺโญ ชนปเทสุ กิจฺจสํวิธายกา อายุตฺตกปุริสาฯ พฺราหฺมณคหปติกาติ อนฺโตนครวาสิโน พฺราหฺมณคหปตโยฯ เนคมชานปทาติ นิคมวาสิโน เจว ชนปทวาสิโน จฯ วิสมนฺติ วิสมา หุตฺวา, อสมเยน วายนฺตีติ อตฺโถฯ วิสมาติ น สมา, อติถทฺธา วา อติมุทุกา วาติ อตฺโถฯ อปญฺชสาติ มคฺคโต อปคตา, อุมฺมคฺคคามิโน หุตฺวา วายนฺตีติ อตฺโถฯ เทวตา ปริกุปิตา ภวนฺตีติ วาเตสุ หิ วิสเมสุ อปญฺชเสสุ วายนฺเตสุ รุกฺขา ภิชฺชนฺติ, วิมานานิ ภิชฺชนฺติฯ ตสฺมา เทวตา ปริกุปิตา ภวนฺติ, ตา เทวสฺส สมฺมา วสฺสิตุํ น เทนฺติฯ เตน วุตฺตํ เทโว น สมฺมา ธารํ อนุปฺปเวจฺฉตีติฯ วิสมปากานิ สสฺสานิ ภวนฺตีติ เอกสฺมิํ ฐาเน คพฺภีนิ โหนฺติ, เอกสฺมิํ สญฺชาตขีรานิ, เอกํ ฐานํ ปจฺจตีติ เอวํ วิสมํ ปากานิ สสฺสานิ ภวนฺติฯ

สมํ นกฺขตฺตานิ ตารกรูปานิ ปริวตฺตนฺตีติ ยถา กตฺติกปุณฺณมา กตฺติกนกฺขตฺตเมว ลภติ, มิคสิรปุณฺณมา มิคสิรนกฺขตฺตเมวาติ เอวํ ตสฺมิํ ตสฺมิํ มาเส สา สา ปุณฺณมา ตํ ตํ นกฺขตฺตเมว ลภติ, ตถา สมฺมา ปริวตฺตนฺติฯ สมํ วาตา วายนฺตีติ อวิสมา หุตฺวา สมยสฺมิํเยว วายนฺติ, ฉ มาเส อุตฺตรา วาตา, ฉ มาเสทกฺขิณาติ เอวํ เตสํ เตสํ ชนปทานํ อนุรูเป สมเย วายนฺติฯ สมาติ สมปฺปวตฺติโน นาติถทฺธา นาติมุทูฯ ปญฺชสาติ มคฺคปฺปฏิปนฺนา, มคฺเคเนว วายนฺติ, โน อมคฺเคนาติ อตฺโถฯ