5-6. สมชีวีสุตฺตทฺวยวณฺณนา

[55-56] ปญฺจเม เตนุปสงฺกมีติ กิมตฺถํ อุปสงฺกมิ? อนุคฺคณฺหนตฺถํฯ ตถาคโต หิ ตํ รฏฺฐํ ปาปุณนฺโต อิเมสํเยว ทฺวินฺนํ สงฺคณฺหนตฺถาย ปาปุณาติฯ นกุลปิตา กิร ปญฺจ ชาติสตานิ ตถาคตสฺส ปิตา อโหสิ, ปญฺจ ชาติสตานิ มหาปิตา, ปญฺจ ชาติสตานิ จูฬปิตาฯ นกุลมาตาปิ ปญฺจ ชาติสตานิ ตถาคตสฺส มาตา อโหสิ, ปญฺจ ชาติสตานิ มหามาตา, ปญฺจ ชาติสตานิ จูฬมาตาฯ เต สตฺถุ ทิฏฺฐกาลโต ปฏฺฐาย ปุตฺตสิเนหํ ปฏิลภิตฺวา ‘‘หนฺตาต, หนฺตาตา’’ติ วจฺฉกํ ทิสฺวา วจฺฉคิทฺธินี คาวี วิย วิรวมานา อุปสงฺกมิตฺวา ปฐมทสฺสเนเนว โสตาปนฺนา ชาตาฯ นิเวสเน ปญฺจสตานํ ภิกฺขูนํ อาสนานิ สทา ปญฺญตฺตาเนว โหนฺติฯ อิติ ภควา เตสํ อนุคฺคณฺหนตฺถาย อุปสงฺกมิฯ อติจริตาติ อติกฺกมิตาฯ อภิสมฺปรายญฺจาติ ปรโลเก จฯ สมสทฺธาติ สทฺธาย สมา เอกสทิสาฯ สีลาทีสุปิ เอเสว นโยฯ ฉฏฺฐํ เกวลํ ภิกฺขูนํ เทสิตํฯ เสสเมตฺถ ตาทิสเมวฯ

7. สุปฺปวาสาสุตฺตวณฺณนา

[57] สตฺตเม ปชฺชนิกนฺติ ตสฺส นิคมสฺส นามํฯ โกลิยานนฺติ โกลราชกุลานํฯ อายุํ โข ปน ทตฺวาติ อายุทานํ ทตฺวาฯ อายุสฺส ภาคินี โหตีติ อายุภาคปฏิลาภินี โหติ, อายุํ วา ภชนิกา โหติ, อายุปฺปฏิลาภินีติ อตฺโถฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ

รสสา อุเปตนฺติ รเสน อุเปตํ รสสมฺปนฺนํฯ อุชฺชุคเตสูติ กายวงฺกาทิรหิตตฺตา อุชุกเมว คเตสุ ขีณาสเวสุฯ จรณูปปนฺเนสูติ ปญฺจทสหิ จรณธมฺเมหิ สมนฺนาคเตสุฯ มหคฺคเตสูติ มหตฺตํ คเตสุฯ ขีณาสวานญฺเญเวตํ นามํฯ ปุญฺเญน ปุญฺญํ สํสนฺทมานาติ ปุญฺเญน สทฺธิํ ปุญฺญํ ฆฏยมานาฯ มหปฺผลา โลกวิทูน วณฺณิตาติ เอวรูปา ทานสงฺขาตา ทกฺขิณา ติวิธโลกํ วิทิตํ กตฺวา ฐิตตฺตา โลกวิทูนํ พุทฺธานํ วณฺณิตา, พุทฺเธหิ ปสตฺถาติ อตฺโถฯ ยญฺญมนุสฺสรนฺตาติ ยญฺญํ ทานํ อนุสฺสรนฺตาฯ เวทชาตาติ ตุฏฺฐิชาตาฯ

8. สุทตฺตสุตฺตวณฺณนา

[58] อฏฺฐเม สญฺญตานนฺติ กายวาจาหิ สํยตานํฯ ปรทตฺตโภชินนฺติ ปเรหิ ทินฺนเมว ภุญฺชิตฺวา ยาเปนฺตานํฯ กาเลนาติ ยุตฺตปฺปตฺตกาเลนฯ สกฺกจฺจ ททาตีติ สหตฺถา สกฺการํ กตฺวา ททาติฯ จตฺตาริ ฐานานิ อนุปฺปเวจฺฉตีติ จตฺตาริ การณานิ อนุปฺปเวเสติ ททาติฯ ยสวา โหตีติ มหาปริวาโร โหติฯ นวมํ เกวลํ ภิกฺขูนํ กถิตํฯ เสสเมตฺถ ตาทิสเมวฯ

10. คิหิสามีจิสุตฺตวณฺณนา

[60] ทสเม คิหิสามีจิปฏิปทนฺติ คิหีนํ อนุจฺฉวิกํ ปฏิปตฺติํฯ ปจฺจุปฏฺฐิโต โหตีติ อติหริตฺวา ทาตุกามตาย ปติอุปฏฺฐิโต โหติ อุปคโต, ภิกฺขุสงฺฆสฺส จีวรํ เทตีติ อตฺโถฯ

อุปฏฺฐิตาติ อุปฏฺฐายโกฯ เตสํ ทิวา จ รตฺโต จาติ เย เอวํ จตูหิ ปจฺจเยหิ อุปฏฺฐหนฺติ, เตสํ ทิวา จ รตฺติญฺจ ปริจฺจาควเสน จ อนุสฺสรณวเสน จ สทา ปุญฺญํ ปวฑฺฒติฯ สคฺคญฺจ กมติฏฺฐานนฺติ ตาทิโส จ ภทฺทกํ กมฺมํ กตฺวา สคฺคฏฺฐานํ อุปคจฺฉติฯ อิเมสุ จตูสุปิ สุตฺเตสุ อาคาริยปฏิปทา กถิตาฯ โสตาปนฺนสกทาคามีนมฺปิ วฏฺฏติฯ

ปุญฺญาภิสนฺทวคฺโค ปฐโมฯ