(6) 1. ปุญฺญาภิสนฺทวคฺโค

1. ปฐมปุญฺญาภิสนฺทสุตฺตวณฺณนา

[51] ทุติยสฺส ปฐเม ปุญฺญาภิสนฺทาติ ปุญฺญสฺส อภิสนฺทา, ปุญฺญปฺปตฺติโยติ อตฺโถฯ กุสลาภิสนฺทาติ ตสฺเสว เววจนํฯ เต ปเนเต สุขํ อาหรนฺตีติ สุขสฺสาหาราฯ สุฏฺฐุ อคฺคานํ รูปาทีนํ ทายกาติ โสวคฺคิกาฯ สุโข เนสํ วิปาโกติ สุขวิปากาฯ สคฺเค อุปปตฺติ สคฺโค, สคฺคาย สํวตฺตนฺตีติ สคฺคสํวตฺตนิกาฯ จีวรํ ปริภุญฺชมาโนติ จีวรตฺถาย วตฺถํ ลภิตฺวา สูจิสุตฺตาทีนํ อภาเวน ตํ นิกฺขิปนฺโตปิ กโรนฺโตปิ ปารุปนฺโตปิ ชิณฺณกาเล ปจฺจตฺถรณํ กโรนฺโตปิ ปจฺจตฺถริตุมฺปิ อสกฺกุเณยฺยํ ภูมตฺถรณํ กโรนฺโตปิ ภูมตฺถรณสฺส อนนุจฺฉวิกํ ผาเลตฺวา ปาทปุญฺฉนํ กโรนฺโตปิ ‘‘ปริภุญฺชมาโน’’ตฺเวว วุจฺจติฯ ยทา ปน ‘‘ปาทปุญฺฉนมฺปิ น สกฺกา อิท’’นฺติ สมฺมชฺชิตฺวา ฉฑฺฑิตํ โหติ, ตทา ปริภุญฺชมาโน นาม น โหติฯ อปฺปมาณํ เจโตสมาธินฺติ อรหตฺตผลสมาธิํฯ อปฺปมาโณ ตสฺส ปุญฺญาภิสนฺโทติ อิมินา ทายกสฺส ปุญฺญเจตนาย อปฺปมาณตํ กเถติฯ ตสฺส หิ ‘‘ขีณาสโว เม จีวรํ ปริภุญฺชตี’’ติ ปุนปฺปุนํ อนุสฺสรณวเสน ปวตฺตา ปุญฺญเจตนา อปฺปมาณา โหติฯ ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ ปิณฺฑปาตาทีสุ ปน โย ปิณฺฑปาตํ ปริภุญฺชิตฺวา สตฺตาหมฺปิ เตเนว ยาเปติ, อญฺญํ น ปริภุญฺชติ, โส สตฺตาหมฺปิ ตํเยว ปิณฺฑปาตํ ปริภุญฺชมาโน นาม โหติฯ เอกสฺมิํ ปน เสนาสเน รตฺติฏฺฐานทิวาฏฺฐานาทีสุ จงฺกมนฺโตปิ ยาว ตํ เสนาสนํ ปหาย อญฺญํ น คณฺหาติ, ตาว ปริภุญฺชมาโน นาม โหติฯ เอเกน ปน เภสชฺเชน พฺยาธิมฺหิ วูปสนฺเต ยาว อญฺญํ เภสชฺชํ น ปริภุญฺชติ, ตาวเทว ปริภุญฺชมาโน นาม โหติฯ

พหุเภรวนฺติ พหูหิ เภรวารมฺมเณหิ สมนฺนาคตํฯ รตนวรานนฺติ สตฺตนฺนมฺปิ วรรตนานํฯ อาลยนฺติ นิวาสฏฺฐานํฯ ปุถู สวนฺตีติ พหุกา หุตฺวา สนฺทมานาฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

2. ทุติยปุญฺญาภิสนฺทสุตฺตวณฺณนา

[52] ทุติเย อริยกนฺเตหีติ มคฺคผลสมฺปยุตฺเตหิฯ ตานิ หิ อริยานํ กนฺตานิ โหนฺติ ปิยานิ มนาปานิฯ เสสํ สุตฺตนฺเต ตาว ยํ วตฺตพฺพํ สิยา, ตํ วิสุทฺธิมคฺเค (วิสุทฺธิ. 1.124 อาทโย) วุตฺตเมวฯ

คาถาสุ ปน สทฺธาติ โสตาปนฺนสฺส สทฺธา อธิปฺเปตาฯ สีลมฺปิ โสตาปนฺนสฺส สีลเมวฯ อุชุภูตญฺจ ทสฺสนนฺติ กายวงฺกาทีนํ อภาเวน ขีณาสวสฺส ทสฺสนํ อุชุภูตทสฺสนํ นามฯ อาหูติ กถยนฺติฯ ปสาทนฺติ พุทฺธธมฺมสงฺเฆสุ ปสาทํฯ ธมฺมทสฺสนนฺติ จตุสจฺจธมฺมทสฺสนํฯ

3. ปฐมสํวาสสุตฺตวณฺณนา

[53] ตติเย สมฺพหุลาปิ โข คหปตี จ คหปตานิโย จาติ พหุกา คหปตโย จ คหปตานิโย จ อาวาหวิวาหกรณตฺถาย คจฺฉนฺตา ตเมว มคฺคํ ปฏิปนฺนา โหนฺติฯ สํวาสาติ สหวาสา เอกโตวาสาฯ ฉโว ฉวายาติ คุณมรเณน มตตฺตา ฉโว คุณมรเณเนว มตาย ฉวาย สทฺธิํฯ เทวิยา สทฺธินฺติ คุเณหิ เทวิภูตาย สทฺธิํฯ ทุสฺสีโลติ นิสฺสีโลฯ ปาปธมฺโมติ ลามกธมฺโมฯ อกฺโกสกปริภาสโกติ ทสหิ อกฺโกสวตฺถูหิ อกฺโกสโก, ภยํ ทสฺเสตฺวา สนฺตชฺชเนน ปริภาสโกฯ เอวํ สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

กทริยาติ ถทฺธมจฺฉริโนฯ ชานิปตโยติ ชยมฺปติกาฯ วทญฺญูติ ยาจกานํ วจนสฺส อตฺถํ ชานนฺติฯ สญฺญตาติ สีลสํยเมน สมนฺนาคตาฯ ธมฺมชีวิโนติ ธมฺเม ฐตฺวา ชีวิกํ กปฺเปนฺตีติ ธมฺมชีวิโนฯ อตฺถาสํ ปจุรา โหนฺตีติ วฑฺฒิสงฺขาตา อตฺถา เอเตสํ พหู โหนฺติฯ ผาสุกํ อุปชายตีติ อญฺญมญฺญํ ผาสุวิหาโร ชายติฯ กามกามิโนติ กาเม กามยมานาฯ

4. ทุติยสํวาสสุตฺตวณฺณนา

[54] จตุตฺเถ กมฺมปถวเสน เทสนา ปวตฺติตาฯ เสสํ ตาทิสเมวฯ อิเมสุ ปน ทฺวีสุปิ สุตฺเตสุ อคาริกปฏิปทา กถิตาฯ โสตาปนฺนสกทาคามีนมฺปิ วฏฺฏติฯ