เมนู

7. สุวิทูรสุตฺตวณฺณนา

[47] สตฺตเม สุวิทูรวิทูรานีติ เกนจิ ปริยาเยน อนาสนฺนานิ หุตฺวา สุวิทูราเนว วิทูรานิฯ นภญฺจ, ภิกฺขเว, ปถวี จาติ อากาสญฺจ มหาปถวี จฯ ตตฺถ กิญฺจาปิ ปถวิโต อากาสํ นาม น ทูเร, ทฺวงฺคุลมตฺเตปิ โหติฯ อญฺญมญฺญํ อลคฺคนฏฺเฐน ปน ‘‘สุวิทูรวิทูเร’’ติ วุตฺตํฯ เวโรจโนติ สูริโยฯ สตญฺจ, ภิกฺขเว, ธมฺโมติ จตุสติปฏฺฐานาทิเภโท สตฺตติํสโพธิปกฺขิยธมฺโมฯ อสตญฺจ ธมฺโมติ ทฺวาสฏฺฐิทิฏฺฐิคตเภโท อสฺสทฺธมฺโมฯ

ปภงฺกโรติ อาโลกกโรฯ อพฺยายิโก โหตีติ อวิคจฺฉนสภาโว โหติฯ สตํ สมาคโมติ ปณฺฑิตานํ มิตฺตสนฺถววเสน สมาคโมฯ ยาวาปิ ติฏฺเฐยฺยาติ ยตฺตกํ อทฺธานํ ติฏฺเฐยฺยฯ ตเถว โหตีติ ตาทิโสว โหติ, ปกติํ น ชหติฯ ขิปฺปํ หิ เวตีติ สีฆํ วิคจฺฉติฯ

8. วิสาขสุตฺตวณฺณนา

[48] อฏฺฐเม ปญฺจาลปุตฺโตติ ปญฺจาลพฺราหฺมณิยา ปุตฺโตฯ โปริยา วาจายาติ ปริปุณฺณวาจายฯ วิสฺสฏฺฐายาติ อปลิพุทฺธายฯ อเนลคลายาติ นิทฺโทสาย เจว อคฬิตาย จ อปติตปทพฺยญฺชนายฯ ปริยาปนฺนายาติ วิวฏฺฏปริยาปนฺนายฯ อนิสฺสิตายาติ วฏฺฏํ อนิสฺสิตายฯ วิวฏฺฏนิสฺสิตเมว กตฺวา กเถติ, วฏฺฏนิสฺสิตํ กตฺวา น กเถตีติ อยเมตฺถ อธิปฺปาโยฯ

นาภาสมานนฺติ น อกเถนฺตํฯ อมตํ ปทนฺติ นิพฺพานปทํฯ ภาสเยติ โอภาเสยฺยฯ โชตเยติ ตสฺเสว เววจนํฯ ปคฺคณฺเห อิสินํ ธชนฺติ อพฺภุคฺคตฏฺเฐน นวโลกุตฺตรธมฺโม อิสีนํ ธโช นาม วุจฺจติ, ตเมว ปคฺคณฺเหยฺย อุกฺขิเปยฺย, อุจฺจํ กตฺวา กเถยฺยาติ อตฺโถฯ นวโลกุตฺตรธมฺมทีปกํ สุภาสิตํ ธโช เอเตสนฺติ สุภาสิตธชาฯ อิสโยติ พุทฺธาทโย อริยาฯ ธมฺโม หิ อิสินํ ธโชติ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว โลกุตฺตรธมฺโม อิสีนํ ธโช นามาติฯ

9. วิปลฺลาสสุตฺตวณฺณนา

[49] นวเม สญฺญาวิปลฺลาสาติ สญฺญาย วิปลฺลตฺถภาวา, จตสฺโส วิปรีตสญฺญาโยติ อตฺโถฯ เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโยฯ อนิจฺเจ, ภิกฺขเว, นิจฺจนฺติ สญฺญาวิปลฺลาโสติ อนิจฺเจ วตฺถุสฺมิํ ‘‘นิจฺจํ อิท’’นฺติ เอวํ คเหตฺวา อุปฺปชฺชนกสญฺญา, สญฺญาวิปลฺลาโสติ อตฺโถฯ อิมินา นเยน สพฺพปเทสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

อนตฺตนิ จ อตฺตาติ อนตฺตนิ ‘‘อตฺตา’’ติ เอวํสญฺญิโนติ อตฺโถฯ มิจฺฉาทิฏฺฐิหตาติ น เกวลํ สญฺญิโนว, สญฺญาย วิย อุปฺปชฺชมานาย มิจฺฉาทิฏฺฐิยาปิ หตาฯ ขิตฺตจิตฺตาติ เต สญฺญาทิฏฺฐิโย วิย อุปฺปชฺชมาเนน ขิตฺเตน จิตฺเตน สมนฺนาคตาฯ วิสญฺญิโนติ เทสนามตฺตเมตํ, วิปรีตสญฺญาจิตฺตทิฏฺฐิโนติ อตฺโถฯ เต โยคยุตฺตา มารสฺสาติ เต มารสฺส โยเค ยุตฺตา นาม โหนฺติฯ อโยคกฺเขมิโนติ จตูหิ โยเคหิ เขมํ นิพฺพานํ อปฺปตฺตาฯ สตฺตาติ ปุคฺคลาฯ พุทฺธาติ จตุสจฺจพุทฺธาฯ อิมํ ธมฺมนฺติ จตุสจฺจธมฺมํฯ สจิตฺตํ ปจฺจลทฺธาติ สกํ จิตฺตํ ปฏิลภิตฺวาฯ อนิจฺจโต ทกฺขุนฺติ อนิจฺจภาเวน อทฺทสํสุฯ อสุภตทฺทสุนฺติ อสุภํ อสุภโตเยว อทฺทสํสุฯ สมฺมาทิฏฺฐิสมาทานาติ คหิตสมฺมาทสฺสนาฯ สพฺพํ ทุกฺขํ อุปจฺจคุนฺติ สกลํ วฏฺฏทุกฺขํ สมติกฺกนฺตาฯ

10. อุปกฺกิเลสสุตฺตวณฺณนา

[50] ทสเม อุปกฺกิเลสาติ วิโรจิตุํ อทตฺวา อุปกฺกิลิฏฺฐภาวกรเณน อุปกฺกิเลสาฯ มหิกาติ หิมํฯ ธูโม รโชติ ธูโม จ รโช จฯ ราหูติ ปุริมา ตโย อสมฺปตฺตอุปกฺกิเลสา, ราหุ ปน สมฺปตฺตอุปกฺกิเลสวเสน กถิโตติ เวทิตพฺโพฯ สมณพฺราหฺมณา น ตปนฺติ น ภาสนฺติ น วิโรจนฺตีติ คุณปฺปตาเปน น ตปนฺติ, คุโณภาเสน น ภาสนฺติ, คุณวิโรจเนน น วิโรจนฺติฯ สุราเมรยปานา อปฺปฏิวิรตาติ ปญฺจวิธาย สุราย จตุพฺพิธสฺส เมรยสฺส จ ปานโต อวิรตาฯ