เมนู

วิทฺธสฺตาติ วิธมิตาฯ วินฬีกตาติ วิคตนฬา วิคตพนฺธนา กตาฯ วคฺคูติ สุนฺทรํฯ โตเยน นุปลิปฺปตีติ อุทกโต รตนมตฺตํ อจฺจุคฺคมฺม ฐิตํ สรํ โสภยมานํ ภมรคณํ หาสยมานํ โตเยน น ลิปฺปติฯ ตสฺมา พุทฺโธสฺมิ พฺราหฺมณาติ เทสนาปริโยสาเน ตีณิ มคฺคผลานิ ปาปุณิตฺวา ทฺวาทสหิ ปทสหสฺเสหิ โทณคชฺชิตํ นาม วณฺณํ กเถสิ, ตถาคเต จ ปรินิพฺพุเต ชมฺพุทีปตเล อุปฺปนฺนํ มหากลหํ วูปสเมตฺวา ธาตุโย ภาเชสีติฯ

7. อปริหานิยสุตฺตวณฺณนา

[37] สตฺตเม นิพฺพานสฺเสว สนฺติเกติ นิพฺพานสนฺติเกเยว จรติฯ สีเล ปติฏฺฐิโตติ ปาติโมกฺขสีเล ปติฏฺฐิโตฯ เอวํ วิหารีติ เอวํ วิหรนฺโตฯ อาตาปีติ อาตาเปน วีริเยน สมนฺนาคโตฯ โยคกฺเขมสฺสาติ จตูหิ โยเคหิ เขมสฺส นิพฺพานสฺสฯ ปมาเท ภยทสฺสิวาติ ปมาทํ ภยโต ปสฺสนฺโตฯ

8. ปติลีนสุตฺตวณฺณนา

[38] อฏฺฐเม ปนุณฺณปจฺเจกสจฺโจติ ‘‘อิทเมว ทสฺสนํ สจฺจํ, อิทเมว สจฺจ’’นฺติ เอวํ ปาฏิเอกฺกํ คหิตตฺตา ปจฺเจกสงฺขาตานิ ทิฏฺฐิสจฺจานิ ปนุณฺณานิ นีหฏานิ ปหีนานิ อสฺสาติ ปนุณฺณปจฺเจกสจฺโจฯ สมวยสฏฺเฐสโนติ เอตฺถ อวยาติ อนูนา, สฏฺฐาติ วิสฺสฏฺฐา, สมฺมา อวยา สฏฺฐา เอสนา อสฺสาติ สมวยสฏฺเฐสโน, สมฺมา วิสฺสฏฺฐสพฺพเอสโนติ อตฺโถฯ ปติลีโนติ นิลีโน เอกีภาวํ อุปคโตฯ ปุถุสมณพฺราหฺมณานนฺติ พหูนํ สมณพฺราหฺมณานํฯ เอตฺถ จ สมณาติ ปพฺพชฺชูปคตา, พฺราหฺมณาติ โภวาทิโนฯ ปุถุปจฺเจกสจฺจานีติ พหูนิ ปาเฏกฺกสจฺจานิฯ นุณฺณานีติ นีหฏานิฯ ปนุณฺณานีติ สุฏฺฐุ นีหฏานิฯ จตฺตานีติ วิสฺสฏฺฐานิฯ วนฺตานีติ วมิตานิฯ มุตฺตานีติ ฉินฺนพนฺธนานิ กตานิฯ ปหีนานีติ ปชหิตานิฯ ปฏินิสฺสฏฺฐานีติ ยถา น ปุน จิตฺตํ อาโรหนฺติ, เอวํ ปฏินิสฺสชฺชิตานิฯ สพฺพาเนเวตานิ คหิตคหณสฺส วิสฺสฏฺฐภาวเววจนานิฯ

กาเมสนา ปหีนา โหตีติ อนาคามิมคฺเคน ปหีนาฯ ภเวสนา ปน อรหตฺตมคฺเคน ปหียติฯ

‘‘พฺรหฺมจริยํ เอสิสฺสามิ คเวสิสฺสามี’’ติ เอวํ ปวตฺตชฺฌาสยสงฺขาตา พฺรหฺมจริเยสนาปิ อรหตฺตมคฺเคเนว ปฏิปฺปสฺสทฺธิํ วูปสมํ คจฺฉติฯ ทิฏฺฐิพฺรหฺมจริเยสนา ปน โสตาปตฺติมคฺเคเนว ปฏิปฺปสมฺภตีติ เวทิตพฺพาฯ เอวํ โข, ภิกฺขเวติ เอวํ จตุตฺถชฺฌาเนน ปสฺสทฺธกายสงฺขาโร วูปสนฺตอสฺสาสปสฺสาโส นาม โหติฯ อสฺมิมาโนติ อสฺมีติ อุปฺปชฺชนโก นววิธมาโนฯ

คาถาสุ กาเมสนา ภเวสนาติ เอตา ทฺเว เอสนา, พฺรหฺมจริเยสนา สหาติ ตาหิเยว สห พฺรหฺมจริเยสนาติ ติสฺโสปิ เอตาฯ อิธ ฐตฺวา เอสนา ปฏินิสฺสฏฺฐาติ อิมินา ปเทน สทฺธิํ โยชนา กาตพฺพาฯ อิติ สจฺจปรามาโส, ทิฏฺฐิฏฺฐานา สมุสฺสยาติ ‘‘อิติ สจฺจํ อิติ สจฺจ’’นฺติ คหณปรามาโส จ ทิฏฺฐิสงฺขาตาเยว ทิฏฺฐิฏฺฐานา จ เย สมุสฺสิตตฺตา อุคฺคนฺตฺวา ฐิตตฺตา สมุสฺสยาติ วุจฺจนฺติ, เต สพฺเพปิฯ อิธ ฐตฺวา ทิฏฺฐิฏฺฐานา สมูหตาติ อิมินา ปเทน สทฺธิํ โยชนา กาตพฺพาฯ กสฺส ปน เอตา เอสนา ปฏินิสฺสฏฺฐา, เอเต จ ทิฏฺฐิฏฺฐานา สมูหตาติ? สพฺพราควิรตฺตสฺส ตณฺหากฺขยวิมุตฺติโนฯ โย หิ สพฺพราเคหิปิ วิรตฺโต, ตณฺหากฺขเย จ นิพฺพาเน ปวตฺตาย อรหตฺตผลวิมุตฺติยา สมนฺนาคโต, เอตสฺส เอสนา ปฏินิสฺสฏฺฐา, ทิฏฺฐิฏฺฐานา จ สมูหตา ส เว สนฺโตติ โส เอวรูโป กิเลสสนฺตตาย สนฺโตฯ ปสฺสทฺโธติ ทฺวีหิ กายจิตฺตปสฺสทฺธีหิ ปสฺสทฺโธฯ อปราชิโตติ สพฺพกิเลเส ชินิตฺวา ฐิตตฺตา เกนจิ อปราชิโตฯ มานาภิสมยาติ มานสฺส ปหานาภิสมเยนฯ พุทฺโธติ จตฺตาริ สจฺจานิ พุชฺฌิตฺวา ฐิโตฯ อิติ อิมสฺมิํ สุตฺเตปิ คาถาสุปิ ขีณาสโวว กถิโตติฯ

9. อุชฺชยสุตฺตวณฺณนา

[39] นวเม สงฺฆาตํ อาปชฺชนฺตีติ วธํ มรณํ อาปชฺชนฺติฯ นิจฺจทานนฺติ สลากภตฺตํฯ อนุกุลยญฺญนฺติ อมฺหากํ ปิตูหิ ปิตามเหหิ ทินฺนตฺตา เอวํ กุลานุกุลวเสน ยชิตพฺพํ, ทาตพฺพนฺติ อตฺโถฯ อสฺสเมธนฺติอาทีสุ อสฺสเมตฺถ เมธนฺตีติ อสฺสเมโธ, ทฺวีหิ ปริยญฺเญหิ ยชิตพฺพสฺส เอกวีสติยูปสฺส ฐเปตฺวา ภูมิญฺจ ปุริเส จ อวเสสสพฺพวิภวทกฺขิณสฺส ยญฺญสฺเสตํ อธิวจนํฯ ปุริสเมตฺถ เมธนฺตีติ ปุริสเมโธ, จตูหิ ปริยญฺเญหิ ยชิตพฺพสฺส สทฺธิํ ภูมิยา อสฺสเมเธ วุตฺตวิภวทกฺขิณสฺส ยญฺญสฺเสตํ อธิวจนํฯ สมฺมเมตฺถ ปาสนฺตีติ สมฺมาปาโส, ทิวเส ทิวเส สมฺมํ ขิปิตฺวา ตสฺส ปติโตกาเส เวทิํ กตฺวา สํหาริเมหิ ยูปาทีหิ สรสฺสตินทิยา นิมุคฺโคกาสโต ปภุติ ปฏิโลมํ คจฺฉนฺเตน ยชิตพฺพสฺส สพฺพยาคสฺเสตํ อธิวจนํฯ วาชเมตฺถ ปิวนฺตีติ วาชเปยฺยํ, เอเกน ปริยญฺเญน สตฺตรสหิ ปสูหิ ยชิตพฺพสฺส เพลุวยูปสฺส สตฺตรสกทกฺขิณสฺส ยญฺญสฺเสตํ อธิวจนํฯ นตฺถิ เอตฺถ อคฺคฬาติ นิรคฺคโฬฯ นวหิ ปริยญฺเญหิ ยชิตพฺพสฺส สทฺธิํ ภูมิยา ปุริเสหิ จ อสฺสเมเธ วุตฺตวิภวทกฺขิณสฺส สพฺพเมธปริยายนามสฺส อสฺสเมธวิกปฺปสฺเสตํ อธิวจนํฯ มหารมฺภาติ มหากิจฺจา มหากรณียาฯ อปิจ ปาณาติปาตสมารมฺภสฺส มหนฺตตายปิ มหารมฺภาเยวฯ น เต โหนฺติ มหปฺผลาติ เอตฺถ นิรวเสสตฺเถ สาวเสสรูปนํ กตํฯ ตสฺมา อิฏฺฐผเลน นิปฺผลาว โหนฺตีติ อตฺโถฯ อิทญฺจ ปาณาติปาตสมารมฺภเมว สนฺธาย วุตฺตํฯ ยํ ปน ตตฺถ อนฺตรนฺตรา ทานํ ทิยฺยติ, ตํ อิมินา สมารมฺเภน อุปหตตฺตา มหปฺผลํ น โหติ, มนฺทผลํ โหตีติ อตฺโถฯ หญฺญเรติ หญฺญนฺติฯ ยชนฺติ อนุกุลํ สทาติ เย อญฺเญ อนุกุลํ ยชนฺติ, ปุพฺพปุริเสหิ ยิฏฺฐตฺตา ปจฺฉิมปุริสาปิ ยชนฺตีติ อตฺโถฯ เสยฺโย โหตีติ วิเสโสว โหติฯ น ปาปิโยติ ปาปํ กิญฺจิ น โหติฯ