วิทฺธสฺตาติ วิธมิตาฯ วินฬีกตาติ วิคตนฬา วิคตพนฺธนา กตาฯ วคฺคูติ สุนฺทรํฯ โตเยน นุปลิปฺปตีติ อุทกโต รตนมตฺตํ อจฺจุคฺคมฺม ฐิตํ สรํ โสภยมานํ ภมรคณํ หาสยมานํ โตเยน น ลิปฺปติฯ ตสฺมา พุทฺโธสฺมิ พฺราหฺมณาติ เทสนาปริโยสาเน ตีณิ มคฺคผลานิ ปาปุณิตฺวา ทฺวาทสหิ ปทสหสฺเสหิ โทณคชฺชิตํ นาม วณฺณํ กเถสิ, ตถาคเต จ ปรินิพฺพุเต ชมฺพุทีปตเล อุปฺปนฺนํ มหากลหํ วูปสเมตฺวา ธาตุโย ภาเชสีติฯ

7. อปริหานิยสุตฺตวณฺณนา

[37] สตฺตเม นิพฺพานสฺเสว สนฺติเกติ นิพฺพานสนฺติเกเยว จรติฯ สีเล ปติฏฺฐิโตติ ปาติโมกฺขสีเล ปติฏฺฐิโตฯ เอวํ วิหารีติ เอวํ วิหรนฺโตฯ อาตาปีติ อาตาเปน วีริเยน สมนฺนาคโตฯ โยคกฺเขมสฺสาติ จตูหิ โยเคหิ เขมสฺส นิพฺพานสฺสฯ ปมาเท ภยทสฺสิวาติ ปมาทํ ภยโต ปสฺสนฺโตฯ

8. ปติลีนสุตฺตวณฺณนา

[38] อฏฺฐเม ปนุณฺณปจฺเจกสจฺโจติ ‘‘อิทเมว ทสฺสนํ สจฺจํ, อิทเมว สจฺจ’’นฺติ เอวํ ปาฏิเอกฺกํ คหิตตฺตา ปจฺเจกสงฺขาตานิ ทิฏฺฐิสจฺจานิ ปนุณฺณานิ นีหฏานิ ปหีนานิ อสฺสาติ ปนุณฺณปจฺเจกสจฺโจฯ สมวยสฏฺเฐสโนติ เอตฺถ อวยาติ อนูนา, สฏฺฐาติ วิสฺสฏฺฐา, สมฺมา อวยา สฏฺฐา เอสนา อสฺสาติ สมวยสฏฺเฐสโน, สมฺมา วิสฺสฏฺฐสพฺพเอสโนติ อตฺโถฯ ปติลีโนติ นิลีโน เอกีภาวํ อุปคโตฯ ปุถุสมณพฺราหฺมณานนฺติ พหูนํ สมณพฺราหฺมณานํฯ เอตฺถ จ สมณาติ ปพฺพชฺชูปคตา, พฺราหฺมณาติ โภวาทิโนฯ ปุถุปจฺเจกสจฺจานีติ พหูนิ ปาเฏกฺกสจฺจานิฯ นุณฺณานีติ นีหฏานิฯ ปนุณฺณานีติ สุฏฺฐุ นีหฏานิฯ จตฺตานีติ วิสฺสฏฺฐานิฯ วนฺตานีติ วมิตานิฯ มุตฺตานีติ ฉินฺนพนฺธนานิ กตานิฯ ปหีนานีติ ปชหิตานิฯ ปฏินิสฺสฏฺฐานีติ ยถา น ปุน จิตฺตํ อาโรหนฺติ, เอวํ ปฏินิสฺสชฺชิตานิฯ สพฺพาเนเวตานิ คหิตคหณสฺส วิสฺสฏฺฐภาวเววจนานิฯ

กาเมสนา ปหีนา โหตีติ อนาคามิมคฺเคน ปหีนาฯ ภเวสนา ปน อรหตฺตมคฺเคน ปหียติฯ