6. โสขุมฺมสุตฺตวณฺณนา

[16] ฉฏฺเฐ โสขุมฺมานีติ สุขุมลกฺขณปฏิวิชฺฌนกานิ ญาณานิฯ รูปโสขุมฺเมน สมนฺนาคโต โหตีติ รูเป สณฺหสุขุมลกฺขณปริคฺคาหเกน ญาเณน สมนฺนาคโต โหติฯ ปรเมนาติ อุตฺตเมนฯ เตน จ รูปโสขุมฺเมนาติ เตน ยาว อนุโลมภาวํ ปตฺเตน สุขุมลกฺขณปริคฺคาหกญาเณนฯ น สมนุปสฺสตีติ นตฺถิภาเวเนว น ปสฺสติฯ น ปตฺเถตีติ นตฺถิภาเวเนว น ปตฺเถติฯ เวทนาโสขุมฺมาทีสุปิ เอเสว นโยฯ

รูปโสขุมฺมตํ ญตฺวาติ รูปกฺขนฺธสฺส สณฺหสุขุมลกฺขณปริคฺคาหเกน ญาเณน สุขุมตํ ชานิตฺวาฯ เวทนานญฺจ สมฺภวนฺติ เวทนากฺขนฺธสฺส จ ปภวํ ชานิตฺวาฯ สญฺญา ยโต สมุเทตีติ ยสฺมา การณา สญฺญากฺขนฺโธ สมุเทติ นิพฺพตฺตติ, ตญฺจ ชานิตฺวาฯ อตฺถํ คจฺฉติ ยตฺถ จาติ ยสฺมิํ ฐาเน นิรุชฺฌติ, ตญฺจ ชานิตฺวาฯ สงฺขาเร ปรโต ญตฺวาติ สงฺขารกฺขนฺธํ อนิจฺจตาย ลุชฺชนภาเวน ปรโต ชานิตฺวาฯ อิมินา หิ ปเทน อนิจฺจานุปสฺสนา กถิตาฯ ทุกฺขโต โน จ อตฺตโตติ อิมินา ทุกฺขานตฺตานุปสฺสนาฯ สนฺโตติ กิเลสสนฺตตาย สนฺโตฯ สนฺติปเท รโตติ นิพฺพาเน รโตฯ อิติ สุตฺตนฺเต จตูสุ ฐาเนสุ วิปสฺสนาว กถิตา, คาถาสุ โลกุตฺตรธมฺโมปีติฯ

7. ปฐมอคติสุตฺตวณฺณนา

[17-19] สตฺตเม อคติคมนานีติ นคติคมนานิฯ ฉนฺทาคติํ คจฺฉตีติ ฉนฺเทน อคติํ คจฺฉติ, อกตฺตพฺพํ กโรติฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ ฉนฺทา โทสา ภยา โมหาติ ฉนฺเทน, โทเสน, ภเยน, โมเหนฯ อติวตฺตตีติ อติกฺกมติฯ อฏฺฐมํ อุตฺตานเมวฯ นวเม ตถาพุชฺฌนกานํ วเสน ทฺวีหิปิ นเยหิ กถิตํฯ