เมนู

อรหตฺตมคฺโค ภวโยควิสํโยโค นาม, โสตาปตฺติมคฺโค ทิฏฺฐิโยควิสํโยโค นาม, อรหตฺตมคฺโค อวิชฺชาโยควิสํโยโค นามฯ อิทานิ เต วิตฺถารวเสน ทสฺเสนฺโต กตโม จ, ภิกฺขเวติอาทิมาหฯ ตสฺสตฺโถ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพฯ

ภวโยเคน จูภยนฺติ ภวโยเคน จ สํยุตฺตา, กิญฺจิ ภิยฺโย อุภเยนาปิ สมฺปยุตฺตา, เยน เกนจิ โยเคน สมนฺนาคตาติ อตฺโถฯ ปุรกฺขตาติ ปุรโต กตา, ปริวาริตา วาฯ กาเม ปริญฺญายาติ ทุวิเธปิ กาเม ปริชานิตฺวาฯ ภวโยคญฺจ สพฺพโสติ ภวโยคญฺจ สพฺพเมว ปริชานิตฺวาฯ สมูหจฺจาติ สมูหนิตฺวาฯ วิราชยนฺติ วิราเชนฺโต, วิราเชตฺวา วาฯ ‘‘วิราเชนฺโต’’ติ หิ วุตฺเต มคฺโค กถิโต โหติ, ‘‘วิราเชตฺวา’’ติ วุตฺเต ผลํฯ มุนีติ ขีณาสวมุนิฯ อิติ อิมสฺมิํ สุตฺเตปิ คาถาสุปิ วฏฺฏวิวฏฺฏเมว กถิตนฺติฯ

ภณฺฑคามวคฺโค ปฐโมฯ

2. จรวคฺโค

1. จรสุตฺตวณฺณนา

[11] ทุติยสฺส ปฐเม อธิวาเสตีติ จิตฺตํ อธิโรเปตฺวา วาเสติฯ นปฺปชหตีติ น ปริจฺจชติฯ น วิโนเทตีติ น นีหรติฯ น พฺยนฺตีกโรตีติ น วิคตนฺตํ ปริจฺฉินฺนปริวฏุมํ กโรติฯ น อนภาวํ คเมตีติ น อนุอภาวํ อวฑฺฒิํ วินาสํ คเมติฯ จรมฺปีติ จรนฺโตปิฯ อนาตาปีติ นิพฺพีริโยฯ อโนตฺตาปีติ อุปวาทภยรหิโตฯ สตตนฺติ นิจฺจํฯ สมิตนฺติ นิรนฺตรํฯ เอวํ สพฺพตฺถ อตฺถํ ญตฺวา สุกฺกปกฺเข วุตฺตวิปริยาเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

คาถาสุ เคหนิสฺสิตนฺติ กิเลสนิสฺสิตํฯ โมหเนยฺเยสูติ โมหชนเกสุ อารมฺมเณสุฯ อภพฺโพติ อภาชนภูโตฯ ผุฏฺฐุํ สมฺโพธิมุตฺตมนฺติ อรหตฺตมคฺคสงฺขาตํ อุตฺตมญาณํ ผุสิตุํฯ

2. สีลสุตฺตวณฺณนา

[12] ทุติเย สมฺปนฺนสีลาติ ปริปุณฺณสีลาฯ สมฺปนฺนปาติโมกฺขาติ ปริปุณฺณปาติโมกฺขาฯ ปาติโมกฺขสํวรสํวุตาติ ปาติโมกฺขสํวรสีเลน สํวุตา ปิหิตา อุเปตา หุตฺวา วิหรถฯ อาจารโคจรสมฺปนฺนาติ อาจาเรน จ โคจเรน จ สมฺปนฺนา สมุปาคตา ภวถฯ อณุมตฺเตสุ วชฺเชสูติ อณุปฺปมาเณสุ โทเสสุฯ ภยทสฺสาวิโนติ ตานิ อณุมตฺตานิ วชฺชานิ ภยโต ทสฺสนสีลาฯ สมาทาย สิกฺขถ สิกฺขาปเทสูติ สพฺพสิกฺขาโกฏฺฐาเสสุ สมาทาตพฺพํ สมาทาย คเหตฺวา สิกฺขถฯ ‘‘สมฺปนฺนสีลานํ…เป.… สิกฺขาปเทสู’’ติ เอตฺตเกน ธมฺมกฺขาเนน สิกฺขตฺตเย สมาทาเปตฺวา เจว ปฏิลทฺธคุเณสุ จ วณฺณํ กเถตฺวา อิทานิ อุตฺตริ กาตพฺพํ ทสฺเสนฺโต กิมสฺสาติอาทิมาหฯ ตตฺถ กิมสฺสาติ กิํ ภเวยฺยฯ

ยตํ จเรติ ยถา จรนฺโต ยโต โหติ สํยโต, เอวํ จเรยฺยฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ อจฺเฉติ นิสีเทยฺยฯ ยตเมนํ ปสารเยติ ยํ องฺคปจฺจงฺคํ ปสาเรยฺย, ตํ ยตํ สํยตเมว กตฺวา ปสาเรยฺยฯ อุทฺธนฺติ อุปริฯ ติริยนฺติ มชฺฌํฯ อปาจีนนฺติ อโธฯ เอตฺตาวตา อตีตา ปจฺจุปฺปนฺนา อนาคตา จ ปญฺจกฺขนฺธา กถิตาฯ ยาวตาติ ปริจฺเฉทวจนํฯ ชคโต คตีติ โลกสฺส นิปฺผตฺติฯ สมเวกฺขิตา จ ธมฺมานํ, ขนฺธานํ อุทยพฺพยนฺติ เอเตสํ สพฺพโลเก อตีตาทิเภทานํ ปญฺจกฺขนฺธธมฺมานํ อุทยญฺจ วยญฺจ สมเวกฺขิตาฯ ‘‘ปญฺจกฺขนฺธานํ อุทยํ ปสฺสนฺโต ปญฺจวีสติ ลกฺขณานิ ปสฺสติ, วยํ ปสฺสนฺโต ปญฺจวีสติ ลกฺขณานิ ปสฺสตี’’ติ วุตฺเตหิ สมปญฺญาสาย ลกฺขเณหิ สมฺมา อเวกฺขิตา โหติฯ เจโตสมถสามีจินฺติ จิตฺตสมถสฺส อนุจฺฉวิกํ ปฏิปทํฯ สิกฺขมานนฺติ ปฏิปชฺชมานํ, ปูรยมานนฺติ อตฺโถฯ ปหิตตฺโตติ เปสิตตฺโตฯ อาหูติ กถยนฺติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ อิมสฺมิํ ปน สุตฺเต สีลํ มิสฺสกํ กเถตฺวา คาถาสุ ขีณาสโว กถิโตฯ