(13) 3. กุสินารวคฺโค

1. กุสินารสุตฺตวณฺณนา

[124] ตติยสฺส ปฐเม กุสินารายนฺติ เอวํนามเก นคเรฯ พลิหรเณ วนสณฺเฑติ เอวํนามเก วนสณฺเฑฯ ตตฺถ กิร ภูตพลิกรณตฺถํ พลิํ หรนฺติ, ตสฺมา พลิหรณนฺติ วุจฺจติฯ อากงฺขมาโนติ อิจฺฉมาโนฯ สหตฺถาติ สหตฺเถนฯ สมฺปวาเรตีติ อลํ อลนฺติ วาจาย เจว หตฺถวิกาเรน จ ปฏิกฺขิปาเปติฯ สาธุ วต มายนฺติ สาธุ วต มํ อยํฯ คถิโตติ ตณฺหาเคเธน คถิโตฯ มุจฺฉิโตติ ตณฺหามุจฺฉนายเยว มุจฺฉิโตฯ อชฺโฌปนฺโนติ ตณฺหาย คิลิตฺวา ปรินิฏฺฐเปตฺวา ปวตฺโตฯ อนิสฺสรณปญฺโญติ ฉนฺทราคํ ปหาย สํกฑฺฒิตฺวา ปริภุญฺชนฺโต นิสฺสรณปญฺโญ นาม โหติ, อยํ น ตาทิโส, สจฺฉนฺทราโค ปริภุญฺชตีติ อนิสฺสรณปญฺโญฯ สุกฺกปกฺโข วุตฺตวิปริยาเยน เวทิตพฺโพฯ เนกฺขมฺมวิตกฺกาทโย ปเนตฺถ มิสฺสกา กถิตาติ เวทิตพฺพาฯ

2. ภณฺฑนสุตฺตวณฺณนา

[125] ทุติเย ปชหิํสูติ ปชหนฺติฯ พหุลมกํสูติ ปุนปฺปุนํ กโรนฺติฯ อิธาปิ ตโย วิตกฺกา มิสฺสกาว กถิตาฯ

3. โคตมกเจติยสุตฺตวณฺณนา

[126] ตติเย โคตมเก เจติเยติ โคตมกยกฺขสฺส ภวเนฯ ตถาคโต หิ ปฐมโพธิยํ วีสติ วสฺสานิ กทาจิ จาปาเล เจติเย, กทาจิ สารนฺทเท, กทาจิ พหุปุตฺเต, กทาจิ โคตมเกติ เอวํ เยภุยฺเยน เทวกุเลสุเยว วิหาสิฯ อิมสฺมิํ ปน กาเล เวสาลิํ อุปนิสฺสาย โคตมกสฺส ยกฺขสฺส ภวนฏฺฐาเน วิหาสิฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘โคตมเก เจติเย’’ติฯ เอตทโวจาติ เอตํ ‘‘อภิญฺญายาห’’นฺติอาทิกํ สุตฺตํ อโวจฯ

อิทญฺจ ภควตา สุตฺตํ อตฺถุปฺปตฺติยํ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ กตรอตฺถุปฺปตฺติยนฺติ? มูลปริยายอตฺถุปฺปตฺติยํ (ม. นิ. 1.1 อาทโย)ฯ