เมนู

ตณฺหากฺขยวิมุตฺติโน หิ ขีณาสวสฺส จริมกวิญฺญาณนิโรเธน ปรินิพฺพานํ วิย เจตโส วิโมกฺโข โหติ, น คตฏฺฐานํ ปญฺญายติ, อปณฺณตฺติกภาวูปคโมเยว โหตีติ อตฺโถฯ

11. สงฺกวาสุตฺตวณฺณนา

[92] เอกาทสเม สงฺกวา นาม โกสลานํ นิคโมติ สงฺกวาติ เอวํนามโก โกสลรฏฺเฐ นิคโมฯ อาวาสิโกติ ภารหาโร นเว อาวาเส สมุฏฺฐาเปติ, ปุราเณ ปฏิชคฺคติฯ สิกฺขาปทปฏิสํยุตฺตายาติ สิกฺขาสงฺขาเตหิ ปเทหิ ปฏิสํยุตฺตาย, ตีหิ สิกฺขาหิ สมนฺนาคตายาติ อตฺโถฯ สนฺทสฺเสตีติ สมฺมุเข วิย กตฺวา ทสฺเสติฯ สมาทเปตีติ คณฺหาเปติฯ สมุตฺเตเชตีติ สมุสฺสาเหติฯ สมฺปหํเสตีติ ปฏิลทฺธคุเณหิ วณฺณํ กเถนฺโต โวทาเปติฯ อธิสลฺลิขเตติ อติวิย สลฺลิขติ, อติวิย สลฺลิขิตํ กตฺวา สณฺหํ สณฺหํ กเถตีติ อตฺโถฯ

อจฺจโยติ อปราโธฯ มํ อจฺจคมาติ มํ อติกฺกมฺม อธิภวิตฺวา ปวตฺโตฯ อหุเทว อกฺขนฺตีติ อโหสิเยว อนธิวาสนาฯ อหุ อปฺปจฺจโยติ อโหสิ อตุฏฺฐากาโรฯ ปฏิคฺคณฺหาตูติ ขมตุฯ อายติํ สํวรายาติ อนาคเต สํวรตฺถาย, ปุน เอวรูปสฺส อปราธสฺส โทสสฺส ขลิตสฺส วา อกรณตฺถายาติ อตฺโถฯ ตคฺฆาติ เอกํเสนฯ ยถาธมฺมํ ปฏิกโรสีติ ยถา ธมฺโม ฐิโต, ตถา กโรสิ, ขมาเปสีติ วุตฺตํ โหติฯ ตํ เต มยํ ปฏิคฺคณฺหามาติ ตํ ตว อปราธํ มยํ ขมามฯ วุทฺธิเหสา, กสฺสป, อริยสฺส วินเยติ เอสา กสฺสป พุทฺธสฺส ภควโต สาสเน วุทฺธิ นามฯ กตมา? ยายํ อจฺจยํ อจฺจยโต ทิสฺวา ยถาธมฺมํ ปฏิกริตฺวา อายติํ สํวราปชฺชนาฯ เทสนํ ปน ปุคฺคลาธิฏฺฐานํ กโรนฺโต ‘‘โย อจฺจยํ อจฺจยโต ทิสฺวา ยถาธมฺมํ ปฏิกโรติ, อายติํ สํวรํ อาปชฺชตี’’ติ อาหฯ น สิกฺขากาโมติ ติสฺโส สิกฺขา น กาเมติ น ปตฺเถติ น ปิเหติฯ สิกฺขาสมาทานสฺสาติ สิกฺขาปริปูรณสฺสฯ น วณฺณวาทีติ คุณํ น กเถติฯ กาเลนาติ ยุตฺตปฺปยุตฺตกาเลนฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

สมณวคฺโค จตุตฺโถฯ

(10) 5. โลณกปลฺลวคฺโค

1. อจฺจายิกสุตฺตวณฺณนา

[93] ปญฺจมสฺส ปฐเม อจฺจายิกานีติ อติปาติกานิฯ กรณียานีติ อวสฺสกิจฺจานิฯ ยญฺหิ น อวสฺสํ กาตพฺพํ, ตํ กิจฺจนฺติ วุจฺจติฯ อวสฺสํ กาตพฺพํ กรณียํ นามฯ สีฆํ สีฆนฺติ เวเคน เวเคนฯ ตสฺส โข ตนฺติ เอตฺถ นฺติ นิปาตมตฺตํฯ นตฺถิ สา อิทฺธิ วา อานุภาโว วาติ สา วา อิทฺธิ โส วา อานุภาโว นตฺถิฯ อุตฺตรสฺเวติ ตติยทิวเสฯ อุตุปริณามินีติ ลทฺธอุตุปริณามานิ หุตฺวาฯ ชายนฺติปีติ ตติยทิวเส นิกฺขนฺตเสตงฺกุรานิ โหนฺติ, สตฺตาเห ปตฺเต นีลงฺกุรานิ โหนฺติฯ คพฺภีนิปิ โหนฺตีติ ทิยฑฺฒมาสํ ปตฺวา คหิตคพฺภานิ โหนฺติฯ ปจฺจนฺติปีติ ตโย มาเส ปตฺวา ปจฺจนฺติฯ อิทานิ ยสฺมา พุทฺธานํ คหปติเกน วา สสฺเสหิ วา อตฺโถ นตฺถิ, สาสเน ปน ตปฺปฏิรูปกํ ปุคฺคลํ วา อตฺถํ วา ทสฺเสตุํ ตํ ตํ โอปมฺมํ อาหรนฺติฯ ตสฺมา ยมตฺถํ ทสฺเสตุกาเมน เอตํ อาภตํ, ตํ ทสฺเสนฺโต เอวเมว โขติอาทิมาหฯ ตํ อตฺถโต อุตฺตานเมวฯ สิกฺขา ปน อิธาปิ มิสฺสิกา เอว กถิตาฯ

2. ปวิเวกสุตฺตวณฺณนา

[94] ทุติเย จีวรปวิเวกนฺติ จีวรํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกกิเลเสหิ วิวิตฺตภาวํฯ เสสทฺวเยปิ เอเสว นโยฯ สาณานีติ สาณวากเจลานิฯ มสาณานีติ มิสฺสกเจลานิฯ ฉวทุสฺสานีติ มตสรีรโต ฉฑฺฑิตวตฺถานิ, เอรกติณาทีนิ วา คนฺเถตฺวา กตนิวาสนานิฯ ปํสุกูลานีติ ปถวิยํ ฉฑฺฑิตนนฺตกานิฯ ติรีฏานีติ รุกฺขตจวตฺถานิฯ อชินานีติ อชินมิคจมฺมานิฯ อชินกฺขิปนฺติ ตเทว มชฺเฌ ผาลิตํ, สหขุรกนฺติปิ วทนฺติฯ กุสจีรนฺติ กุสติณานิ คนฺเถตฺวา กตจีรํฯ วากจีรผลกจีเรสุปิ เอเสว นโยฯ เกสกมฺพลนฺติ มนุสฺสเกเสหิ กตกมฺพลํฯ วาลกมฺพลนฺติ อสฺสวาลาทีหิ กตกมฺพลํฯ อุลูกปกฺขิกนฺติ อุลูกปตฺตานิ คนฺเถตฺวา กตนิวาสนํฯ