เมนู

9. อกุสลมูลสุตฺตวณฺณนา

[70] นวเม อกุสลมูลานีติ อกุสลานํ มูลานิ, อกุสลานิ จ ตานิ มูลานิ จาติ วา อกุสลมูลานิฯ ยทปิ, ภิกฺขเว, โลโภติ โยปิ, ภิกฺขเว, โลโภฯ ตทปิ อกุสลมูลนฺติ โสปิ อกุสลมูลํฯ อกุสลมูลํ วา สนฺธาย อิธ ตมฺปีติ อตฺโถ วฏฺฏติเยวฯ เอเตนุปาเยน สพฺพตฺถ นโย เนตพฺโพฯ อภิสงฺขโรตีติ อายูหติ สมฺปิณฺเฑติ ราสิํ กโรติฯ อสตา ทุกฺขํ อุปฺปาทยตีติ อภูเตน อวิชฺชมาเนน ยํกิญฺจิ ตสฺส อภูตํ โทสํ วตฺวา ทุกฺขํ อุปฺปาเทติฯ วเธน วาติอาทิ เยนากาเรน ทุกฺขํ อุปฺปาเทติ, ตํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํฯ ตตฺถ ชานิยาติ ธนชานิยาฯ ปพฺพาชนายาติ คามโต วา รฏฺฐโต วา ปพฺพาชนียกมฺเมน พลวมฺหีติ อหมสฺมิ พลวาฯ พลตฺโถ อิติปีติ พเลน เม อตฺโถ อิติปิ, พเล วา ฐิโตมฺหีติปิ วทติฯ

อกาลวาทีติ กาลสฺมิํ น วทติ, อกาลสฺมิํ วทติ นามฯ อภูตวาทีติ ภูตํ น วทติ , อภูตํ วทติ นามฯ อนตฺถวาทีติ อตฺถํ น วทติ, อนตฺถํ วทติ นามฯ อธมฺมวาทีติ ธมฺมํ น วทติ, อธมฺมํ วทติ นามฯ อวินยวาทีติ วินยํ น วทติ, อวินยํ วทติ นามฯ

ตถา หายนฺติ ตถา หิ อยํฯ น อาตปฺปํ กโรติ ตสฺส นิพฺเพฐนายาติ ตสฺส อภูตสฺส นิพฺเพฐนตฺถาย วีริยํ น กโรติฯ อิติเปตํ อตจฺฉนฺติ อิมินาปิ การเณน เอตํ อตจฺฉํฯ อิตรํ ตสฺเสว เววจนํฯ

ทุคฺคติ ปาฏิกงฺขาติ นิรยาทิกา ทุคฺคติ อิจฺฉิตพฺพา, สา อสฺส อวสฺสภาวินี, ตตฺถาเนน นิพฺพตฺติตพฺพนฺติ อตฺโถฯ อุทฺธสฺโตติ อุปริ ธํสิโตฯ ปริโยนทฺโธติ สมนฺตา โอนทฺโธฯ อนยํ อาปชฺชตีติ อวุฑฺฒิํ อาปชฺชติฯ พฺยสนํ อาปชฺชตีติ วินาสํ อาปชฺชติฯ คิมฺหกาลสฺมิญฺหิ มาลุวาสิปาฏิกาย ผลิตาย พีชานิ อุปฺปติตฺวา วฏรุกฺขาทีนํ มูเล ปตนฺติฯ ตตฺถ ยสฺส รุกฺขสฺส มูเล ตีสุ ทิสาสุ ตีณิ พีชานิ ปติตานิ โหนฺติ, ตสฺมิํ รุกฺเข ปาวุสฺสเกน เมเฆน อภิวฏฺเฐ ตีหิ พีเชหิ ตโย องฺกุรา อุฏฺฐหิตฺวา ตํ รุกฺขํ อลฺลียนฺติฯ ตโต ปฏฺฐาย รุกฺขเทวตาโย สกภาเวน สณฺฐาตุํ น สกฺโกนฺติฯ เตปิ องฺกุรา วฑฺฒมานา ลตาภาวํ อาปชฺชิตฺวา ตํ รุกฺขํ อภิรุหิตฺวา สพฺพวิฏปสาขาปสาขา สํสิพฺพิตฺวา ตํ รุกฺขํ อุปริ ปริโยนนฺธนฺติฯ โส มาลุวาลตาหิ สํสิพฺพิโต ฆเนหิ มหนฺเตหิ มาลุวาปตฺเตหิ สญฺฉนฺโน เทเว วา วสฺสนฺเต วาเต วา วายนฺเต ตตฺถ ตตฺถ ปลุชฺชิตฺวา ขาณุมตฺตเมว อวสิสฺสติฯ ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ