2. ทุติยทฺเวพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา

[53] ทุติเย ภาชนนฺติ ยํกิญฺจิ ภณฺฑกํฯ เสสํ ปฐเม วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ

3. อญฺญตรพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา

[54] ตติเย สมฺโมทนียนฺติ สมฺโมทชนนิํฯ สารณียนฺติ สริตพฺพยุตฺตกํฯ วีติสาเรตฺวาติ ปริโยสาเปตฺวาฯ กิตฺตาวตาติ กิตฺตเกนฯ สนฺทิฏฺฐิโก ธมฺโม โหตีติ สามํ ปสฺสิตพฺโพ โหติฯ อกาลิโกติ น กาลนฺตเร ผลทายโกฯ เอหิปสฺสิโกติ ‘‘เอหิ ปสฺสา’’ติ เอวํ ทสฺเสตุํ สกฺกาติ อาคมนียปฏิปทํ ปุจฺฉติฯ โอปเนยฺยิโกติ อตฺตโน จิตฺตํ อุปเนตพฺโพฯ ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺโพติ สามํเยว ชานิตพฺโพฯ วิญฺญูหีติ ปณฺฑิเตหิฯ ปริยาทินฺนจิตฺโตติ อาทินฺนคหิตปรามฏฺฐจิตฺโต หุตฺวาฯ เจเตตีติ จินฺเตติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ อิมสฺมิํ ปน สุตฺเต พฺราหฺมเณน โลกุตฺตรมคฺโค ปุจฺฉิโต, สตฺถาราปิ โสเยว กถิโตฯ โส หิ สามํ ปสฺสิตพฺพตฺตา สนฺทิฏฺฐิโก นามาติฯ

4. ปริพฺพาชกสุตฺตวณฺณนา

[55] จตุตฺเถ พฺราหฺมณปริพฺพาชโกติ พฺราหฺมณชาติโก ปริพฺพาชโก, น ขตฺติยาทิชาติโกฯ อตฺตตฺถมฺปีติ ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกํ โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสกํ อตฺตโน อตฺถํฯ

5. นิพฺพุตสุตฺตวณฺณนา

[56] ปญฺจเม อกาลิกนฺติ น กาลนฺตเร ปตฺตพฺพํฯ โอปเนยฺยิกนฺติ ปฏิปตฺติยา อุปคนฺตพฺพํฯ

6. ปโลกสุตฺตวณฺณนา

[57] ฉฏฺเฐ อาจริยปาจริยานนฺติ อาจริยานญฺเจว อาจริยาจริยานญฺจฯ อวีจิ มญฺเญ ผุโฏ อโหสีติ ยถา อวีจิ มหานิรโย นิรนฺตรผุโฏ เนรยิกสตฺเตหิ ปริปุณฺโณ, มนุสฺเสหิ เอวํ ปริปุณฺโณ โหติฯ กุกฺกุฏสํปาติกาติ เอกคามสฺส ฉทนปิฏฺฐิโต อุปฺปติตฺวา อิตรคามสฺส ฉทนปิฏฺเฐ ปตนสงฺขาโต กุกฺกุฏสํปาโต เอตาสุ อตฺถีติ กุกฺกุฏสํปาติกาฯ กุกฺกุฏสํปาทิกาติปิ ปาโฐ, คามนฺตรโต คามนฺตรํ กุกฺกุฏานํ ปทสา คมนสงฺขาโต กุกฺกุฏสํปาโท เอตาสุ อตฺถีติ อตฺโถฯ อุภยมฺเปตํ ฆนนิวาสตํเยว ทีเปติฯ อธมฺมราครตฺตาติ ราโค นาม เอกนฺเตเนว อธมฺโม, อตฺตโน ปริกฺขาเรสุ ปน อุปฺปชฺชมาโน น อธมฺมราโคติ อธิปฺเปโต, ปรปริกฺขาเรสุ อุปฺปชฺชมาโนว อธมฺมราโคติฯ วิสมโลภาภิภูตาติ โลภสฺส สมกาโล นาม นตฺถิ, เอกนฺตํ วิสโมว เอสฯ อตฺตนา ปริคฺคหิตวตฺถุมฺหิ ปน อุปฺปชฺชมาโน สมโลโภ นาม, ปรปริคฺคหิตวตฺถุมฺหิ อุปฺปชฺชมาโนว วิสโมติ อธิปฺเปโตฯ มิจฺฉาธมฺมปเรตาติ อวตฺถุปฏิเสวนสงฺขาเตน มิจฺฉาธมฺเมน สมนฺนาคตาฯ เทโว น สมฺมา ธารํ อนุปฺปเวจฺฉตีติ วสฺสิตพฺพยุตฺเต กาเล วสฺสํ น วสฺสติฯ ทุพฺภิกฺขนฺติ ทุลฺลภภิกฺขํฯ ทุสฺสสฺสนฺติ วิวิธสสฺสานํ อสมฺปชฺชเนน ทุสฺสสฺสํฯ เสตฏฺฐิกนฺติ สสฺเส สมฺปชฺชมาเน ปาณกา ปตนฺติ, เตหิ ทฏฺฐตฺตา นิกฺขนฺตนิกฺขนฺตานิ สาลิสีสานิ เสตวณฺณานิ โหนฺติ นิสฺสารานิฯ ตํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘เสตฏฺฐิก’’นฺติฯ สลากาวุตฺตนฺติ วปิตํ วปิตํ สสฺสํ สลากามตฺตเมว สมฺปชฺชติ, ผลํ น เทตีติ อตฺโถฯ ยกฺขาติ ยกฺขาธิปติโนฯ วาเฬ อมนุสฺเส โอสฺสชฺชนฺตีติ จณฺฑยกฺเข มนุสฺสปเถ วิสฺสชฺเชนฺติ, เต ลทฺโธกาสา มหาชนํ ชีวิตกฺขยํ ปาเปนฺติฯ

7. วจฺฉโคตฺตสุตฺตวณฺณนา

[58] สตฺตเม มหปฺผลนฺติ มหาวิปากํฯ ธมฺมสฺส จานุธมฺมํ พฺยากโรนฺตีติ เอตฺถ ธมฺโม นาม กถิตกถา, อนุธมฺโม นาม กถิตสฺส ปฏิกถนํฯ สหธมฺมิโกติ สการโณ สเหตุโกฯ วาทานุปาโตติ วาทสฺส อนุปาโต, อนุปตนํ ปวตฺตีติ อตฺโถฯ คารยฺหํ ฐานนฺติ ครหิตพฺพยุตฺตํ การณํฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ – โภตา โคตเมน วุตฺตา สการณา วาทปฺปวตฺติ กิญฺจิปิ คารยฺหํ การณํ น อาคจฺฉตีติฯ อถ วา เตหิ ปเรหิ วุตฺตา สการณา วาทปฺปวตฺติ กิญฺจิ คารยฺหํ การณํ น อาคจฺฉตีติ ปุจฺฉติฯ