เอตฺตเก ฐาเน สตฺถา อาณาเปตฺวา อาณตฺติํ ปวตฺเตตฺวา อิทานิ สมาทเปนฺโต ยโต โข, ภิกฺขเวติอาทิมาหฯ ตตฺถ ยโตติ ยทาฯ อาตาปีติ วีริยวาฯ นิปโกติ สปฺปญฺโญฯ สโตติ สติยา สมนฺนาคโตฯ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยายาติ วฏฺฏทุกฺขสฺส ปริจฺเฉทปริวฏุมกิริยายฯ อิเม จ ปน อาตาปาทโย ตโยปิ โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสกา กถิตาฯ

11. มหาโจรสุตฺตวณฺณนา

[51] เอกาทสเม มหาโจโรติ มหนฺโต พลวโจโรฯ สนฺธินฺติ ฆรสนฺธิํฯ นิลฺโลปนฺติ มหาวิโลปํฯ เอกาคาริกนฺติ เอกเมว เคหํ ปริวาเรตฺวา วิลุมฺปนํฯ ปริปนฺเถปิ ติฏฺฐตีติ ปนฺถทูหนกมฺมํ กโรติฯ นทีวิทุคฺคนฺติ นทีนํ ทุคฺคมฏฺฐานํ อนฺตรทีปกํ, ยตฺถ สกฺกา โหติ ทฺวีหิปิ ตีหิปิ ชงฺฆสหสฺเสหิ สทฺธิํ นิลียิตุํฯ ปพฺพตวิสมนฺติ ปพฺพตานํ วิสมฏฺฐานํ ปพฺพตนฺตรํ, ยตฺถ สกฺกา โหติ สตฺตหิ วา อฏฺฐหิ วา ชงฺฆสหสฺเสหิ สทฺธิํ นิลียิตุํฯ ติณคหนนฺติ ติเณน วฑฺฒิตฺวา สญฺฉนฺนํ ทฺวตฺติโยชนฏฺฐานํฯ โรธนฺติ ฆนํ อญฺญมญฺญํ สํสฏฺฐสาขํ เอกาพทฺธํ มหาวนสณฺฑํฯ ปริโยธาย อตฺถํ ภณิสฺสนฺตีติ ปริโยทหิตฺวา ตํ ตํ การณํ ปกฺขิปิตฺวา อตฺถํ กถยิสฺสนฺติฯ ตฺยาสฺสาติ เต อสฺสฯ ปริโยธาย อตฺถํ ภณนฺตีติ กิสฺมิญฺจิ กิญฺจิ วตฺตุํ อารทฺเธเยว ‘‘มา เอวํ อวจุตฺถ, มยํ เอตํ กุลปรมฺปราย ชานาม, น เอส เอวรูปํ กริสฺสตี’’ติ ตํ ตํ การณํ ปกฺขิปิตฺวา มหนฺตมฺปิ โทสํ หรนฺตา อตฺถํ ภณนฺติฯ อถ วา ปริโยธายาติ ปฏิจฺฉาเทตฺวาติปิ อตฺโถฯ เต หิ ตสฺสปิ โทสํ ปฏิจฺฉาเทตฺวา อตฺถํ ภณนฺติฯ ขตํ อุปหตนฺติ คุณขนเนน ขตํ, คุณุปฆาเตน อุปหตํฯ วิสเมน กายกมฺเมนาติ สมฺปกฺขลนฏฺเฐน วิสเมน กายทฺวาริกกมฺเมนฯ วจีมโนกมฺเมสุปิ เอเสว นโยฯ อนฺตคฺคาหิกายาติ ทสวตฺถุกาย อนฺตํ คเหตฺวา ฐิตทิฏฺฐิยาฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

จูฬวคฺโค ปญฺจโมฯ

ปฐมปณฺณาสกํ นิฏฺฐิตํฯ

2. ทุติยปณฺณาสกํ

(6) 1. พฺราหฺมณวคฺโค

1. ปฐมทฺเวพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา

[52] พฺราหฺมณวคฺคสฺส ปฐเม ชิณฺณาติ ชราชิณฺณาฯ วุทฺธาติ วโยวุทฺธาฯ มหลฺลกาติ ชาติมหลฺลกาฯ อทฺธคตาติ ตโย อทฺเธ อติกฺกนฺตาฯ วโยอนุปฺปตฺตาติ ตติยํ วยํ อนุปฺปตฺตาฯ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสูติ ปุตฺตทาเร อตฺตโน วจนํ อกโรนฺเต ทิสฺวา ‘‘สมณสฺส โคตมสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา นิยฺยานิกมคฺคํ คเวสิสฺสามา’’ติ จินฺเตตฺวา อุปสงฺกมิํสุฯ มยมสฺสุ, โภ โคตม, พฺราหฺมณาติ; โภ โคตม, มยํ พฺราหฺมณา น ขตฺติยา นามจฺจา น คหปติกาติ พฺราหฺมณภาวํ ชานาเปตฺวา ชิณฺณาติอาทิมาหํสุฯ อกตภีรุตฺตาณาติ อกตภยปริตฺตาณาฯ อวสฺสยภูตํ ปติฏฺฐากมฺมํ อมฺเหหิ น กตนฺติ ทสฺเสนฺติฯ ตคฺฆาติ เอกํสตฺเถ นิปาโต, สมฺปฏิจฺฉนตฺเถ วาฯ เอกนฺเตน ตุมฺเห เอวรูปา, อหมฺปิ โข เอตํ สมฺปฏิจฺฉามีติ จ ทสฺเสติฯ อุปนียตีติ อุปสํหรียติฯ อยํ หิ ชาติยา ชรํ อุปนียติ, ชราย พฺยาธิํ, พฺยาธินา มรณํ, มรเณน ปุน ชาติํฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘อุปนียตี’’ติฯ

อิทานิ ยสฺมา เต พฺราหฺมณา มหลฺลกตฺตา ปพฺพชิตฺวาปิ วตฺตํ ปูเรตุํ น สกฺขิสฺสนฺติ, ตสฺมา เน ปญฺจสุ สีเลสุ ปติฏฺฐาเปนฺโต ภควา โยธ กาเยน สํยโมติอาทิมาหฯ ตตฺถ กาเยน สํยโมติ กายทฺวาเรน สํวโรฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ ตํ ตสฺส เปตสฺสาติ ตํ ปุญฺญํ ตสฺส ปรโลกํ คตสฺส ตายนฏฺเฐน ตาณํ, นิลียนฏฺเฐน เลณํ, ปติฏฺฐานฏฺเฐน ทีโป, อวสฺสยนฏฺเฐน สรณํ, อุตฺตมคติวเสน ปรายณญฺจ โหตีติ ทสฺเสติฯ คาถา อุตฺตานตฺถาเยวฯ เอวํ เต พฺราหฺมณา ตถาคเตน ปญฺจสุ สีเลสุ สมาทปิตา ยาวชีวํ ปญฺจ สีลานิ รกฺขิตฺวา สคฺเค นิพฺพตฺติํสุฯ