เมนู

ภทฺทากาปิลานีเถรีวตฺถุ

[244] ทสเม ปุพฺเพนิวาสนฺติ ปุพฺเพ นิวุตฺถกฺขนฺธสนฺตานํ อนุสฺสรนฺตีนํ ภทฺทา กาปิลานี อคฺคาติ ทสฺเสติฯ สา กิร ปทุมุตฺตรพุทฺธกาเล หํสวติยํ กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุณนฺตี สตฺถารํ เอกํ ภิกฺขุนิํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรนฺตีนํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา อธิการกมฺมํ กตฺวา ตํ ฐานนฺตรํ ปตฺเถสิฯ สา กปฺปสตสหสฺสํ เทวมนุสฺเสสุ สํสริตฺวา อนุปฺปนฺเน พุทฺเธ พาราณสิยํ กุลเคเห ปฏิสนฺธิํ คณฺหิตฺวา อตฺตโน สามิภคินิยา สทฺธิํ กลหํ กโรนฺตี ตาย ปจฺเจกพุทฺธสฺส ปิณฺฑปาเต ทินฺเน, ‘‘อยํ อิมสฺส ปิณฺฑปาตํ ทตฺวา อตฺตโน วสํ วตฺเตตี’’ติ ปจฺเจกพุทฺธสฺส หตฺถโต ปตฺตํ คณฺหิตฺวา ภตฺตํ ฉฑฺเฑตฺวา กลลสฺส ปูเรตฺวา อทาสิฯ มหาชโน ‘‘พาลา อย’’นฺติ ครหิตฺวา, ‘‘ยาย เต สทฺธิํ กลโห กโต, ตสฺสา กิญฺจิ น กโรสิ, ปจฺเจกพุทฺโธ เต กิํ อปรชฺฌตี’’ติ อาหฯ สา เตสํ วจเนน ลชฺชายมานา ปุน ปตฺตํ คเหตฺวา กลลํ หาเรตฺวา โธวิตฺวา คนฺธจุณฺเณน อุพฺพฏฺเฏตฺวา จตุมธุรสฺส ปูเรตฺวา อุปริ อาสิตฺเตน ปทุมคพฺภวณฺเณน สปฺปินา วิชฺโชตมานํ ปจฺเจกพุทฺธสฺส หตฺเถ ฐเปตฺวา ‘‘ยถา อยํ ปิณฺฑปาโต โอภาสชาโต, เอวํ โอภาสชาตํ เม สรีรํ โหตู’’ติ ปตฺถนํ ปฏฺฐเปสีติ สพฺพํ มหากสฺสปตฺเถรสฺส วตฺถุมฺหิ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ

มหากสฺสปตฺเถโร ปน ทกฺขิณมคฺคํ คเหตฺวา ทสพลสฺส สนฺติกํ พหุปุตฺตกนิคฺโรธมูลํ คโต, อยํ ภทฺทา กาปิลานี วามมคฺคํ คณฺหิตฺวา มาตุคามสฺส ปพฺพชฺชาย อนนุญฺญาตภาเวน ปริพฺพาชิการามํ อคมาสิฯ ยทา ปน มหาปชาปติโคตมี ปพฺพชฺชญฺจ อุปสมฺปทญฺจ ลภิ, ตทา สา เถรี เถริยา สนฺติเก ปพฺพชฺชญฺจ อุปสมฺปทญฺจ ลภิตฺวา อปรภาเค วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺตี อรหตฺตํ ปตฺวา ปุพฺเพนิวาสญาเณ จิณฺณวสี อโหสิฯ อถ สตฺถา เชตวเน นิสีทิตฺวา ภิกฺขุนิโย ปฏิปาฏิยา ฐานนฺตเรสุ ฐเปนฺโต อิมํ เถริํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรนฺตีนํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสีติฯ

ภทฺทากจฺจานาเถรีวตฺถุ

[245] เอกาทสเม มหาภิญฺญาปฺปตฺตานนฺติ มหติโย อภิญฺญาโย ปตฺตานํ, ภทฺทา กจฺจานา, นาม อคฺคาติ ทสฺเสติฯ เอกสฺส หิ พุทฺธสฺส จตฺตาโรว ชนา มหาภิญฺญา โหนฺติ, น อวเสสสาวกาฯ อวเสสสาวกา หิ กปฺปสตสหสฺสเมว อนุสฺสริตุํ สกฺโกนฺติ, น ตโต ปรํฯ มหาภิญฺญาปฺปตฺตา ปน กปฺปสตสหสฺสาธิกํ อสงฺเขฺยยฺยํ อนุสฺสรนฺติฯ อมฺหากมฺปิ สตฺถุ สาสเน ทฺเว อคฺคสาวกา พากุลตฺเถโร ภทฺทา กจฺจานาติ อิเม จตฺตาโร เอตฺตกํ อนุสฺสริตุํ สกฺขิํสุฯ ตสฺมา อยํ เถรี มหาภิญฺญาปฺปตฺตานํ อคฺคา นาม ชาตาฯ ภทฺทา กจฺจานาติ ตสฺสา นามํฯ ภทฺทกญฺจนสฺส หิ อุตฺตมสุวณฺณสฺส วิย ตสฺสา สรีรวณฺโณ อโหสิ, สา ตสฺมา ภทฺทกญฺจนาติ นามํ ลภิ, สา ปจฺฉา กจฺจานาตฺเวว สงฺขํ คตาฯ ราหุลมาตาเยตํ อธิวจนํฯ

สา หิ ปทุมุตฺตรพุทฺธกาเล หํสวติยํ กุลเคเห ปฏิสนฺธิํ คเหตฺวา อปรภาเค สตฺถุ ธมฺมกถํ สุณนฺตี สตฺถารํ เอกํ ภิกฺขุนิํ มหาภิญฺญาปฺปตฺตานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา อธิการกมฺมํ กตฺวา ตํ ฐานนฺตรํ ปตฺเถสิฯ สา กปฺปสตสหสฺสํ เทวมนุสฺเสสุ สํสริตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สุปฺปพุทฺธสกฺกสฺส เคเห ปฏิสนฺธิํ คณฺหิ, ภทฺทา กจฺจานาติสฺสา นามํ อกํสุฯ

สา วยปฺปตฺตา โพธิสตฺตสฺส เคหํ อคมาสิฯ สา อปรภาเค ราหุลกุมารํ นาม ปุตฺตํ วิชายิฯ ตสฺส ชาตทิวเสว โพธิสตฺโต นิกฺขมิตฺวา โพธิมณฺเฑ สพฺพญฺญุตํ ปตฺวา โลกานุคฺคหํ กโรนฺโต อนุปุพฺเพน กปิลวตฺถุํ อาคมฺม ญาตีนํ สงฺคหํ อกาสิฯ อปรภาเค ปรินิพฺพุเต สุทฺโธทนมหาราเช มหาปชาปติโคตมี ปญฺจหิ มาตุคามสเตหิ สทฺธิํ สตฺถุ สนฺติเก ปพฺพชิฯ ราหุลมาตาปิ ชนปทกลฺยาณีปิ เถริยา สนฺติกํ คนฺตฺวา ปพฺพชิฯ สา ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย ภทฺทกจฺจานตฺเถรีตฺเวว ปากฏา อโหสิฯ สา อปรภาเค วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปตฺวา อภิญฺญาสุ จิณฺณวสี อโหสิ, เอกปลฺลงฺเกน นิสินฺนา เอกาวชฺชเนน กปฺปสตสหสฺสาธิกํ อสงฺเขฺยยฺยํ อนุสฺสรติฯ ตสฺสา ตสฺมิํ คุเณ ปากเฏ ชาเต สตฺถา เชตวเน นิสินฺโน ภิกฺขุนิโย ปฏิปาฏิยา ฐานนฺตเร ฐเปนฺโต อิมํ เถริํ มหาภิญฺญาปฺปตฺตานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสีติฯ