เมนู

1-10. อสุภสุตฺตาทิวณฺณนา

[248-257] อสุภสญฺญาติ อสุเภ ปฐมชฺฌานสญฺญาฯ มรณสญฺญาติ ‘‘อวสฺสํ มริตพฺพํ, มรณปฏิพทฺธํ เม ชีวิต’’นฺติ อภิณฺหํ ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส อุปฺปนฺนสญฺญา อาหาเร ปฏิกูลสญฺญาติ โอทนกุมฺมาสาทิมฺหิ อชฺโฌหรณีเย ปฏิกูลสญฺญาฯ สพฺพโลเก อนภิรติสญฺญาติ สกลโลกสฺมิํ อนภิรติํ อุปฺปาเทนฺตสฺส อุปฺปนฺนสญฺญาฯ ปหานสญฺญาวิราคสญฺญาติ ทฺเว ปุพฺพภาคาฯ นิโรธสญฺญา มิสฺสกาฯ เอวเมตานิ อฏฺฐิกสญฺญาทีนิ วีสติ กมฺมฏฺฐานานิ นิทฺทิฏฺฐานิฯ เตสํ นวสุ อปฺปนา โหนฺติ, เอกาทส อุปจารชฺฌานิกาฯ เสสา ปเนตฺถ วินิจฺฉยกถา วิสุทฺธิมคฺเค (วิสุทฺธิ. 1.294) อาคตาวฯ คงฺคาเปยฺยาลาทโย มคฺคสํยุตฺเต วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพาฯ

โพชฺฌงฺคสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สติปฏฺฐานสํยุตฺตํ

1. อมฺพปาลิวคฺโค

1. อมฺพปาลิสุตฺตวณฺณนา

[367] สติปฏฺฐานสํยุตฺตสฺส ปฐเม อมฺพปาลิวเนติ อมฺพปาลิยา นาม รูปูปชีวินิยา โรปิเต อมฺพวเนฯ ตํ กิร ตสฺสา อุยฺยานํ อโหสิฯ สา สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปสนฺนจิตฺตา ตตฺถ วิหารํ กาเรตฺวา ตถาคตสฺส นิยฺยาเตสิฯ ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ เอกายนฺวายนฺติ เอกายโน อยํฯ ตตฺถ เอกายโนติ เอกมคฺโคฯ มคฺคสฺส หิ –

‘‘มคฺโค ปนฺโถ ปโถ ปชฺโช, อญฺชสํ วฏุมายนํ;

นาวา อุตฺตรเสตู จ, กุลฺโล จ ภิสิ สงฺกโม’’ติฯ (จูฬนิ. ปารายนตฺถุติคาถานิทฺเทโส 101) –

พหูนิ นามานิฯ สฺวายํ อิธ อยนนาเมน วุตฺโตฯ ตสฺมา เอกายนฺวายํ, ภิกฺขเว, มคฺโคติ เอตฺถ เอกมคฺโคฯ อยํ, ภิกฺขเว, มคฺโค, น ทฺเวธาปถภูโตติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ มคฺโคติ เกนฏฺเฐน มคฺโค? นิพฺพานคมนฏฺเฐน, นิพฺพานตฺถิเกหิ มคฺคนียฏฺเฐน จฯ

สตฺตานํ วิสุทฺธิยาติ ราคาทีหิ มเลหิ อภิชฺฌาวิสมโลภาทีหิ จ อุปกฺกิเลเสหิ สํกิลิฏฺฐจิตฺตานํ สตฺตานํ วิสุทฺธตฺถายฯ โสกปริเทวานํ สมติกฺกมายาติ โสกสฺส จ ปริเทวสฺส จ สมติกฺกมาย, ปหานายาติ อตฺโถฯ ทุกฺขโทมนสฺสานํ อตฺถงฺคมายาติ กายิกทุกฺขสฺส จ เจตสิกโทมนสฺสสฺส จาติ อิเมสํ ทฺวินฺนํ อตฺถงฺคมาย, นิโรธายาติ อตฺโถฯ ญายสฺส อธิคมายาติ ญาโย วุจฺจติ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค, ตสฺส อธิคมาย ปตฺติยาติ วุตฺตํ โหติฯ อยญฺหิ ปุพฺพภาเค โลกิโย สติปฏฺฐานมคฺโค ภาวิโต โลกุตฺตรมคฺคสฺส อธิคมาย สํวตฺตติ ฯ เตนาห ‘‘ญายสฺส อธิคมายา’’ติฯ นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายาติ ตณฺหาวานวิรหิตตฺตา นิพฺพานนฺติ ลทฺธนามสฺส อมตสฺส สจฺฉิกิริยาย, อตฺตปจฺจกฺขายาติ วุตฺตํ โหติฯ อยญฺหิ มคฺโค ภาวิโต อนุปุพฺเพน นิพฺพานสจฺฉิกิริยํ สาเธติฯ เตนาห ‘‘นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายา’’ติฯ