เมนู

3. อคฺคิสุตฺตวณฺณนา

[234] ตติเย สติญฺจ ขฺวาหํ, ภิกฺขเว, สพฺพตฺถิกํ วทามีติ โลณธูปนํ วิย สพฺพกมฺมิกามจฺจํ วิย จ สพฺพตฺถ อิจฺฉิตพฺพํ วทามีติ อตฺโถฯ ยถา หิ โลณธูปนํ สพฺพพฺยญฺชเนสุปิ นิวิสติ, ยถา จ สพฺพกมฺมิโก อมจฺโจ โยธกมฺมมฺปิ กโรติ มนฺตกมฺมมฺปิ ปฏิหารกมฺมมฺปีติ สพฺพกิจฺจานิ สาเธติ, เอวํ อุทฺธตสฺส จิตฺตสฺส นิคฺคณฺหนํ, ลีนสฺส ปคฺคณฺหนนฺติ สพฺพเมตํ สติยา อิชฺฌติ, น สกฺกา วินา สติยา เอตํ สมฺปาเทตุํ, ตสฺมา เอวมาหฯ อิมสฺมิํ สุตฺเต ปุพฺพภาควิปสฺสนา โพชฺฌงฺคาว กถิตาฯ

4. เมตฺตาสหคตสุตฺตวณฺณนา

[235] จตุตฺเถ เมตฺตาสหคเตน เจตสาติอาทิ สพฺพํ สพฺพากาเรน วิสุทฺธิมคฺเค (วิสุทฺธิ. 1.240-241) วิตฺถาริตเมวฯ มยมฺปิ โข, อาวุโส, สาวกานํ เอวํ ธมฺมํ เทเสมาติ อิทมฺปิ เต ปุริมนเยเนว สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา วทนฺติฯ ติตฺถิยานญฺหิ สมเย ปญฺจนีวรณปฺปหานํ วา เมตฺตาทิพฺรหฺมวิหารภาวนา วา นตฺถิฯ กิํ คติกา โหตีติ กิํ นิปฺผตฺติ โหติฯ กิํ ปรมาติ กิํ อุตฺตมาฯ กิํ ผลาติ กิํ อานิสํสาฯ กิํ ปริโยสานาติ กิํ นิฏฺฐาฯ เมตฺตาสหคตนฺติ เมตฺตาย สหคตํ สํสฏฺฐํ สมฺปยุตฺตํฯ เอเสว นโย สพฺพตฺถฯ วิเวกนิสฺสิตาทีนิ วุตฺตตฺถาเนวฯ

อปฺปฏิกูลนฺติ ทุวิธํ อปฺปฏิกูลํ – สตฺตอปฺปฏิกูลญฺจ, สงฺขารอปฺปฏิกูลญฺจฯ ตสฺมิํ อปฺปฏิกูเล อิฏฺเฐ วตฺถุสฺมินฺติ อตฺโถฯ ปฏิกูลสญฺญีติ อนิฏฺฐสญฺญีฯ กถํ ปเนตฺถ เอวํ วิหรติ? อสุภผรณํ วา อนิจฺจนฺติ มนสิการํ วา กโรนฺโตฯ วุตฺตญฺเหตํ ปฏิสมฺภิทายํ ‘‘กถํ อปฺปฏิกูเล ปฏิกูลสญฺญี วิหรติฯ อิฏฺฐสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ อสุภาย วา ผรติ, อนิจฺจโต วา อุปสํหรตี’’ติฯ ปฏิกูเล ปน อนิฏฺเฐ วตฺถุสฺมิํ เมตฺตาผรณํ วา ธาตุมนสิการํ วา กโรนฺโต อปฺปฏิกูลสญฺญี วิหรติ นามฯ ยถาห ‘‘กถํ ปฏิกูเล อปฺปฏิกูลสญฺญี วิหรติฯ อนิฏฺฐสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ เมตฺตาย วา ผรติ, ธาตุโต วา อุปสํหรตี’’ติ (ปฏิ. ม. 2.17)ฯ อุภยมิสฺสกปเทสุปิ เอเสว นโยฯ