3. ทณฺฑสุตฺตวณฺณนา

[1103] ตติเย อสฺมา โลกา ปรํ โลกนฺติ อิมมฺหา มนุสฺสโลกา ปรํ นิรยมฺปิ, ติรจฺฉานโยนิมฺปิ, เปตฺติวิสยมฺปิ, มนุสฺสโลกมฺปิ, เทวโลกมฺปิ, คจฺฉนฺติ, ปุนปฺปุนํ วฏฺฏสฺมิํเยว นิพฺพตฺตนฺตีติ อตฺโถฯ

5. สตฺติสตสุตฺตวณฺณนา

[1105] ปญฺจเม เอวญฺเจตํ, ภิกฺขเว, อสฺสาติ, ภิกฺขเว, เอวํ เจ เอตํ ภเวยฺย, นิรนฺตรํ สตฺติสเตหิ หญฺญมานสฺส ทุกฺขโทมนสฺเสหิ สเหเวส สจฺจาภิสมโย ภเวยฺย เจติ อตฺโถฯ

9. อินฺทขีลสุตฺตวณฺณนา

[1109] นวเม มุขํ โอโลเกนฺตีติ อชฺฌาสยํ โอโลเกนฺติฯ อชฺฌาสโย อิธ มุขนฺติ อธิปฺเปโตฯ

10. วาทตฺถิกสุตฺตวณฺณนา

[1110] ทสเม สิลายูโปติ สิลาถมฺโภฯ โสฬสกุกฺกุโกติ โสฬสหตฺโถฯ โสฬสกุกฺกูติปิ ปาโฐฯ เหฏฺฐา เนมงฺคมาติ เหฏฺฐา อาวาฏํ ปวิฏฺฐาฯ อฏฺฐ กุกฺกุ อุปริเนมสฺสาติ อฏฺฐ หตฺถา อาวาฏสฺส อุปริ อุคฺคนฺตฺวา ฐิตา ภเวยฺยุํฯ ภุสาติ พลวตีฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

สีสปาวนวคฺโค จตุตฺโถฯ

5. ปปาตวคฺโค

1. โลกจินฺตาสุตฺตวณฺณนา

[1111] ปญฺจมสฺส ปฐเม สุมาคธาย โปกฺขรณิยาติ เอวํนามิกาย โปกฺขรณิยาฯ โลกจินฺตํ จินฺเตนฺโตติ, ‘‘เกน นุ โข จนฺทิมสูริยา กตา, เกน มหาปถวี, เกน มหาสมุทฺโท, เกน สตฺตา อุปฺปาทิตา, เกน ปพฺพตา, เกน อมฺพตาลนาฬิเกราทโย’’ติ เอวรูปํ โลกจินฺตํ จินฺเตนฺโต นิสีทิฯ

วิเจโตติ วิคตจิตฺโต วิกฺขิตฺตจิตฺโต วาฯ ภูตํเยว อทฺทสาติ เต กิร อสุรา สมฺพริมายํ สมฺปริวตฺเตตฺวา ยถา เน โส ปุริโส หตฺถิอสฺสาทีสุ อารุหนฺเต อุกฺขิปิตฺวา, ภิสมุฬาลจฺฉิทฺเทหิ ปวิสนฺเต ปสฺสติ, เอวํ อธิฏฺฐหิํสุฯ ตํ สนฺธาย สตฺถา ‘‘ภูตํเยว อทฺทสา’’ติ อาหฯ เทวานํเยว โมหยมานาติ เทวานํ จิตฺตํ โมหยนฺตาฯ ตสฺมาติ ยสฺมา โลกจินฺตํ จินฺเตนฺโต อุมฺมตฺตโกปิ โหติ, ตสฺมาฯ

2-3. ปปาตสุตฺตาทิวณฺณนา

[1112-13] ทุติเย ปฏิภานกูโฏติ เอโก มหนฺโต ปพฺพตสทิโส มริยาทปาสาโณฯ ตติเย อนิฏฺฐรูปนฺติ อนิฏฺฐสภาวํฯ

4. กูฏาคารสุตฺตวณฺณนา

[1114] จตุตฺเถ เหฏฺฐิมํ ฆรํ อกริตฺวาติ ถมฺภภิตฺติปาทุสฺสาปนาทินา ฆรสฺส เหฏฺฐิมภาคํ อกตฺวาฯ

5. วาลสุตฺตวณฺณนา

[1115] ปญฺจเม สนฺถาคาเรติ สิปฺปุคฺคณฺหนสาลายํฯ อุปาสนํ กโรนฺเตติ กณฺฑขิปนสิปฺปํ กโรนฺเตฯ อสนํ อติปาเตนฺเตติ กณฺฑํ อติกฺกเมนฺเตฯ โปงฺขานุโปงฺขนฺติ เอกํ กณฺฑํ ขิปิตฺวา ยถา อสฺส สรสฺส โปงฺขํ วิชฺฌติ, อปรํ อนุโปงฺขํ นาม ทุติยสฺส โปงฺขํ, ปุน อปรํ ตสฺส โปงฺขนฺติ เอวํ อติปาเตนฺเต อทฺทสฯ ยตฺร หิ นามาติ เย นามฯ ทุรภิสมฺภวตรนฺติ ทุกฺกรตรํฯ สตฺตธา ภินฺนสฺส วาลสฺส โกฏิยา โกฏิํ ปฏิวิชฺเฌยฺยาติ เอกํ วาลํ สตฺตธา ภินฺทิตฺวา, ตสฺส เอกํ เภทํ คเหตฺวา, วาติงฺคณมชฺเฌ พนฺธิตฺวา, อปรํ เภทํ กณฺฑสฺส อคฺคโกฏิยํ พนฺธิตฺวา, อุสภมตฺเต ฐิโต กณฺฑพทฺธาย โกฏิยา ตํ วาติงฺคณพทฺธโกฏิํ ปฏิวิชฺเฌยฺยาติ อตฺโถฯ ตสฺมาติ ยสฺมา เอวํ ทุปฺปฏิวิชฺฌานิ จตฺตาริ สจฺจานิ, ตสฺมาฯ