1. มหาปญฺญาสุตฺตวณฺณนา
[1058] สตฺตเม มหาปญฺญตาย สํวตฺตนฺตีติอาทีสุ ‘‘มหนฺเต อตฺเถ ปริคฺคณฺหาตีติ มหาปญฺญา’’ติอาทินา ปฏิสมฺภิทายํ (ปฏิ. ม. 2.4) วุตฺตนเยเนว สพฺพตฺถ สพฺพปเทสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ
โสตาปตฺติสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
12. สจฺจสํยุตฺตํ
1. สมาธิวคฺโค
1. สมาธิสุตฺตวณฺณนา
[1071] สจฺจสํยุตฺตสฺส ปฐเม สมาธิํ, ภิกฺขเวติ เต กิร ภิกฺขู จิตฺเตกคฺคตาย ปริหายนฺติ, อถ เนสํ สตฺถา – ‘‘เอวเมเต จิตฺเตกคฺคตํ ลภิตฺวา, กมฺมฏฺฐานํ วฑฺเฒตฺวา, วิเสสํ ปาปุณิสฺสนฺตี’’ติ อิมํ เทสนํ อารภิฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘‘อิทํ ทุกฺข’’นฺติ โยโค กรณีโยติ เอตฺถ ยถาภูตาทิวเสน การณจฺเฉโท เวทิตพฺโพฯ อิทญฺหิ วุตฺตํ โหติ – ภิกฺขเว, ยสฺมา สมาหิโต ภิกฺขุ จตฺตาริ สจฺจานิ ยถาภูตํ ปชานาติ, ตสฺมา ตุมฺเหหิ จ สมาหิเตหิ จตุนฺนํ สจฺจานํ ยถาภูตํ ปชานนตฺถาย ‘‘อิทํ ทุกฺข’’นฺติ โยโค กรณีโยฯ ตถา ยสฺมา จตฺตาริ สจฺจานิ ตถาคตสฺเสว ปาตุภาวา ปากฏานิ โหนฺติ, ยสฺมา จ ตถาคเตน สุวิภตฺตานิ, ยสฺมา จ เตสุ อปริมาณา วณฺณา อปริมาณานิ ปทพฺยญฺชนานิ, ยสฺมา จ เตสํ อปฺปฏิวิทฺธตฺตา วฏฺฏํ วฑฺฒติ, เตสํ ปฏิวิทฺธกาลโต ปฏฺฐาย น วฑฺฒติ, ตสฺมา ‘‘เอวํ โน วฏฺฏํ น วฑฺฒิสฺสตี’’ติ ตุมฺเหหิ ‘‘อิทํ ทุกฺข’’นฺติ โยโค กรณีโยฯ
2. ปฏิสลฺลานสุตฺตวณฺณนา
[1072] ทุติยํ กายวิเวกวิกลานํ กายวิเวกปฏิลาภตฺถาย วุตฺตํฯ
3. ปฐมกุลปุตฺตสุตฺตาทิวณฺณนา
[1073-75] ตติเย อภิสมยายาติ อภิสมยตฺถายฯ สมณพฺราหฺมณาติ เจตฺถ สาสนาวจรา อธิปฺเปตาฯ ตถา จตุตฺถปญฺจเมสุ, เตน เตน อภิลาเปน พุชฺฌนกานํ ปน อชฺฌาสเยเนตานิ วุตฺตานิฯ