เอวํ ภควตา อิมสฺมิํ อตีเต ทสฺสิเต ยสฺมา พุทฺธานํ นาม กถา โอกปฺปนิยา โหติ, ‘‘ตสฺมา ราชา อตฺตโน กิริยํ สลฺลกฺเขตฺวา อนุปธาเรตฺวา มยา อกตฺตพฺพํ กมฺมํ กต’’นฺติ ‘‘คจฺฉถ, ภเณ, ติตฺถิเย นิกฺกฑฺฒถา’’ติ นิกฺกฑฺฒาเปตฺวา จินฺเตสิ – ‘‘มยา การิโต วิหาโร นาม นตฺถิ, ตสฺมิํเยว ฐาเน วิหารํ กาเรสฺสามี’’ติ เตสํ ทพฺพสมฺภาเรปิ อทตฺวา วิหารํ กาเรสิฯ ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ

2-3. พฺราหฺมณสุตฺตาทิวณฺณนา

[1008-9] ทุติเย อุทยคามินินฺติ อตฺตโน สมเย วฑฺฒิคามินิํฯ มรณํ อาคเมยฺยาสีติ มรณํ อิจฺเฉยฺยาสิ, ปตฺเถยฺยาสิ วาฯ ตติยํ อุตฺตานเมวฯ

4. ทุคฺคติภยสุตฺตวณฺณนา

[1010] จตุตฺเถ สพฺพทุคฺคติภยํ สมติกฺกนฺโตติ มนุสฺสโทภคฺคํ ปฏิกฺขิตฺตํฯ

5. ทุคฺคติวินิปาตภยสุตฺตวณฺณนา

[1011] ปญฺจเม สพฺพทุคฺคติวินิปาตภยํ สมติกฺกนฺโตติ มนุสฺสโทภคฺเคน สทฺธิํ จตฺตาโร อปายา ปฏิกฺขิตฺตาฯ

6. ปฐมมิตฺตามจฺจสุตฺตวณฺณนา

[1012] ฉฏฺเฐ มิตฺตาติ อญฺญมญฺญสฺส เคเห อามิสปริโภควเสน โวหารมิตฺตาฯ อมจฺจาติ อามนฺตนปฏิมนฺตนอิริยาปถาทีสุ เอกโต ปวตฺตกิจฺจาฯ ญาตีติ สสฺสุสสุรปกฺขิกาฯ สาโลหิตาติ สมานโลหิตา ภาติภคินิมาตุลาทโยฯ

7. ทุติยมิตฺตามจฺจสุตฺตวณฺณนา

[1013] สตฺตเม อญฺญถตฺตํ นาม ปสาทญฺญถตฺตํ ภาวญฺญถตฺตํ คติอญฺญถตฺตํ ลกฺขณญฺญถตฺตํ วิปริณามญฺญถตฺตนฺติ อเนกวิธํฯ ตตฺถ มหาภูเตสุ ภาวญฺญถตฺตํ อธิปฺเปตํฯ สุวณฺณาทิภาเวน หิ ฆนสณฺฐิตาย ปถวิธาตุยา วิลียิตฺวา อุทกภาวํ อาปชฺชมานาย ปุริมภาโว วิคจฺฉติ, ภาวญฺญถตฺตํ ปญฺญายติฯ ลกฺขณํ ปน น วิคจฺฉติ, กกฺขฬลกฺขณาว โหติฯ อุจฺฉุรสาทิภาเวน จ ยูสาการสณฺฐิตาย อาโปธาตุยา สุสฺสิตฺวา ฆนปถวิภาวํ อาปชฺชมานาย ปุริมภาโว วิคจฺฉติ, ภาวญฺญถตฺตํ ปญฺญายติฯ ลกฺขณํ ปน น วิคจฺฉติ, อาพนฺธนลกฺขณาว โหติฯ ตตฺริทํ อญฺญถตฺตนฺติ เอตฺถ ปน คติอญฺญถตฺตํ อธิปฺเปตํ, ตญฺหิ อริยสาวกสฺส นตฺถิฯ ปสาทญฺญถตฺตมฺปิ นตฺถิเยว, อิธ ปน ปสาทผลํ ปกาเสตุํ คติอญฺญถตฺตเมว ทสฺสิตํฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

ราชการามวคฺโค ทุติโยฯ

3. สรณานิวคฺโค

1-2. ปฐมมหานามสุตฺตาทิวณฺณนา

[1017-18] ตติยสฺส ปฐเม อิทฺธนฺติ เตลมธุผาณิตาทีหิ สมิทฺธํฯ ผีตนฺติ หตฺถูปคสีสูปคคีวูปคาทิอลงฺการวเสน สุปุปฺผิตํฯ อากิณฺณมนุสฺสนฺติ นิรนฺตรมนุสฺสํฯ สมฺพาธพฺยูหนฺติ พฺยูหา วุจฺจนฺติ อวินิพฺพิทฺธรจฺฉาโย, ยา ปวิฏฺฐมคฺเคเนว นิคฺคจฺฉนฺติ, ตา สมฺพาธา พฺยูหา พหุกา เอตฺถาติ สมฺพาธพฺยูหํฯ อิมินาปิ นครสฺส ฆนวาสเมว ทีเปติฯ ภนฺเตนาติ อิโต จิโต จ ปริพฺภมนฺเตน อุทฺธตจารินาฯ ทุติยํ อุตฺตานเมวฯ

3. โคธสกฺกสุตฺตวณฺณนา

[1019] ตติเย ภควาว เอตํ ชาเนยฺย เอเตหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคตํ วา อสมนฺนาคตํ วาติ อิทํ โส สกฺโก ตีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคตสฺส ปุคฺคลสฺส โสตาปนฺนภาวํ, จตูหิ วา ธมฺเมหิ สมนฺนาคตสฺส โสตาปนฺนภาวํ ภควาว ชานาตีติ อธิปฺปาเยน อาหฯ

โกจิเทว ธมฺมสมุปฺปาโท อุปฺปชฺเชยฺยาติ กิญฺจิเทว การณํ อุปฺปชฺเชยฺยฯ