เมนู

ฉนฺทปจฺจยาติอาทีสุ ปน ฉนฺทปจฺจยา อฏฺฐโลภสหคตจิตฺตสมฺปยุตฺตา เวทนา เวทิตพฺพา, วิตกฺกปจฺจยา ปฐมชฺฌานเวทนาวฯ สญฺญา ปจฺจยา ฐเปตฺวา ปฐมชฺฌานํ เสสา ฉ สญฺญาสมาปตฺติเวทนาฯ

ฉนฺโท จ อวูปสนฺโตติอาทีสุ ติณฺณํ อวูปสเม อฏฺฐโลภสหคตจิตฺตสมฺปยุตฺตา เวทนา โหติ, ฉนฺทมตฺตสฺส วูปสเม ปฐมชฺฌานเวทนาวฯ ฉนฺทวิตกฺกานํ วูปสเม ทุติยชฺฌานาทิเวทนา อธิปฺเปตา, ติณฺณมฺปิ วูปสเม เนวสญฺญานาสญฺญายตนเวทนาฯ อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยาติ อรหตฺตผลสฺส ปตฺตตฺถายฯ อตฺถิ อายามนฺติ อตฺถิ วีริยํฯ ตสฺมิมฺปิ ฐาเน อนุปฺปตฺเตติ ตสฺส วีริยารมฺภสฺส วเสน ตสฺส อรหตฺตผลสฺส การเณ อนุปฺปตฺเตฯ ตปฺปจฺจยาปิ เวทยิตนฺติ อรหตฺตสฺส ฐานปจฺจยา เวทยิตํฯ เอเตน จตุมคฺคสหชาตา นิพฺพตฺติตโลกุตฺตรเวทนาว คหิตาฯ

2. ทุติยวิหารสุตฺตวณฺณนา

[12] ทุติเย ปฏิสลฺลานการณํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ มิจฺฉาทิฏฺฐิวูปสมปจฺจยาติ มิจฺฉาทิฏฺฐิวูปสโม นาม สมฺมาทิฏฺฐิฯ ตสฺมา ยํ สมฺมาทิฏฺฐิปจฺจยา เวทยิตํ วุตฺตํ, ตเทว มิจฺฉาทิฏฺฐิวูปสมปจฺจยา เวทิตพฺพํฯ อิมสฺมิํ ปน สุตฺเต วิปากเวทนํ อติทูเรติ มญฺญมานา น คณฺหนฺตีติ วุตฺตํฯ อิมินา นเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ ยสฺส ยสฺส หิ วูปสมปจฺจยาติ วุจฺจติ, ตสฺส ตสฺส ปฏิปกฺขธมฺมปจฺจยาว ตํ ตํ เวทยิตํ อธิปฺเปตํฯ ฉนฺทวูปสมปจฺจยาติอาทีสุ ปน ฉนฺทวูปสมปจฺจยา ตาว ปฐมชฺฌานเวทนา เวทิตพฺพาฯ วิตกฺกวูปสมปจฺจยา ทุติยชฺฌานเวทนาฯ สญฺญาปจฺจยา ฉสมาปตฺติเวทนาฯ สญฺญาวูปสมปจฺจยา เนวสญฺญานาสญฺญายตนเวทนาฯ ฉนฺโท จ วูปสนฺโตติอาทีนิ วุตฺตตฺถาเนวฯ

3-7. เสกฺขสุตฺตาทิวณฺณนา

[13-17] ตติเย เสกฺโขติ สิกฺขนสีโลฯ กิํ สิกฺขตีติ? ติสฺโส สิกฺขาฯ เสกฺขายาติ ตีหิ ผเลหิ จตูหิ จ มคฺเคหิ สทฺธิํ อุปฺปนฺนายฯ สาปิ หิ อนิฏฺฐิตกิจฺจตฺตา อตฺตโน กิจฺจํ สิกฺขเตวาติ เสกฺขาฯ จตุตฺถปญฺจมฉฏฺฐสตฺตมานิ อุตฺตานตฺถาเนวาติฯ

8-10. ปฐมกุกฺกุฏารามสุตฺตาทิวณฺณนา

[18-20] อฏฺฐเม อุมฺมงฺโคติ ปญฺญาอุมฺมงฺโค, ปญฺญาวีมํสนํ, ปญฺญาคเวสนนฺติ อตฺโถฯ เอวญฺหิ ตฺวํ อาวุโสติ อิทํ ตสฺส ปุจฺฉาปติฏฺฐาปนตฺถาย อาหฯ นวมทสมานิ อุตฺตานตฺถาเมวาติฯ

วิหารวคฺโค ทุติโยฯ

3. มิจฺฉตฺตวคฺควณฺณนา

[21-30] ตติยวคฺคสฺส ปฐเม มิจฺฉตฺตนฺติ มิจฺฉาสภาวํฯ สมฺมตฺตนฺติ สมฺมาสภาวํฯ มิจฺฉาปฏิปตฺตาธิกรณเหตูติ มิจฺฉาปฏิปตฺติกรณเหตุฯ ยสฺมา มิจฺฉาปฏิปตฺติํ กโรติ, ตสฺมาติ อตฺโถฯ นาราธโกติ น สมฺปาทโกฯ ญายํ ธมฺมนฺติ อริยมคฺคธมฺมํฯ มิจฺฉาญาณีติ มิจฺฉาวิญฺญาโณ มิจฺฉาปจฺจเวกฺขโณฯ มิจฺฉาวิมุตฺตีติ อยาถาววิมุตฺติ, อนิยฺยานิกวิมุตฺติฯ อิเมสุ ตติยาทีสุ จตูสุ สุตฺเตสุ วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํ, ปจฺฉิเมสุ ปเนตฺถ ทฺวีสุ ปุคฺคโล ปุจฺฉิโต ธมฺโม วิภตฺโต, เอวํ ธมฺเมน ปุคฺคโล ทสฺสิโตติฯ สุปฺปวตฺติโยติ สุปฺปวตฺตนิโยฯ ยถา อิจฺฉิติจฺฉิตํ ทิสํ ปวตฺเตนฺโต ธาวติ, เอวํ ปวตฺเตตุํ สกฺกา โหตีติ อตฺโถฯ สอุปนิสํ สปริกฺขารนฺติ สปฺปจฺจยํ สปริวารํฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

มิจฺฉตฺตวคฺโค ตติโยฯ

4. ปฏิปตฺติวคฺควณฺณนา

[31-40] จตุตฺเถ มิจฺฉาปฏิปตฺตินฺติ อยาถาวปฏิปตฺติํฯ มิจฺฉาปฏิปนฺนนฺติ อยาถาวปฏิปนฺนํฯ อิติ เอกํ สุตฺตํ ธมฺมวเสน กถิตํ, เอกํ ปุคฺคลวเสนฯ อปารา ปารนฺติ วฏฺฏโต นิพฺพานํฯ ปารคามิโนติ เอตฺถ เยปิ ปารงฺคตา, เยปิ คจฺฉนฺติ, เยปิ คมิสฺสนฺติ, สพฺเพ ปารคามิโนตฺเวว เวทิตพฺพาฯ

ตีรเมวานุธาวตีติ วฏฺฏเมว อนุธาวติ, วฏฺเฏ วิจรติฯ กณฺหนฺติ อกุสลธมฺมํฯ สุกฺกนฺติ กุสลธมฺมํฯ โอกา อโนกนฺติ วฏฺฏโต นิพฺพานํฯ