ตติยชฺฌาเน หิ สุขสฺส ปจฺจยภูตา ปีติ สพฺพโส นิรุทฺธาฯ ตถา จตุตฺถชฺฌานุปจาเร ปหีนสฺสาปิ โสมนสฺสินฺทฺริยสฺส อาสนฺนตฺตา อปฺปนาปฺปตฺตาย อุเปกฺขาย อภาเวน สมฺมา อนติกฺกนฺตตฺตา จ สิยา อุปฺปตฺติ, น ตฺเวว จตุตฺถชฺฌาเนฯ ตสฺมา ‘‘เอตฺถ จุปฺปนฺนํ ทุกฺขินฺทฺริยํ อปริเสสํ นิรุชฺฌตี’’ติ ตตฺถ ตตฺถ อปริเสสคฺคหณํ กตํฯ

ยํ ปเนตฺถ ตทตฺถาย จิตฺตํ อุปสํหรตีติ วุตฺตํ, ตตฺถ อลาภี สมาโน อุปฺปาทนตฺถาย จิตฺตํ อุปสํหรติ, ลาภี สมาโน สมาปชฺชนตฺถายาติ เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพฯ อิเมสุ ทฺวีสุปิ สุตฺเตสุ สมฺมสนวาโรว กถิโตติฯ

สุขินฺทฺริยวคฺโค จตุตฺโถฯ

5. ชราวคฺโค

1. ชราธมฺมสุตฺตวณฺณนา

[511] ปญฺจมวคฺคสฺส ปฐเม ปจฺฉาตเปติ ปาสาทจฺฉายาย ปุรตฺถิมทิสํ ปฏิจฺฉนฺนตฺตา ปาสาทสฺส ปจฺฉิมทิสาภาเค อาตโป โหติ, ตสฺมิํ ฐาเน ปญฺญตฺตวรพุทฺธาสเน นิสินฺโนติ อตฺโถ ฯ ปิฏฺฐิํ โอตาปยมาโนติ ยสฺมา สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสปิ อุปาทินฺนกสรีเร อุณฺหกาเล อุณฺหํ โหติ, สีตกาเล สีตํ, อยญฺจ หิมปาตสีตสมโยฯ ตสฺมา มหาจีวรํ โอตาเรตฺวา สูริยรสฺมีหิ ปิฏฺฐิํ โอตาปยมาโน นิสีทิฯ

กิํ ปน พุทฺธรสฺมิโย มทฺทิตฺวา สูริยรสฺมิ อนฺโต ปวิสิตุํ สกฺโกตีติ? น สกฺโกติฯ เอวํ สนฺเต กิํ ตาเปตีติ? รสฺมิเตชํฯ ยเถว หิ ฐิตมชฺฌนฺหิเก ปริมณฺฑลาย ฉายาย รุกฺขมูเล นิสินฺนสฺส กิญฺจาปิ สูริยรสฺมิโย สรีรํ น ผุสนฺติ, สพฺพทิสาสุ ปน เตโช ผรติ, อคฺคิชาลาหิ ปริกฺขิตฺโต วิย โหติ, เอวํ สูริยรสฺมีสุ พุทฺธรสฺมิโย มทฺทิตฺวา อนฺโต ปวิสิตุํ อสกฺกุณนฺตีสุปิ สตฺถา เตชํ ตาเปนฺโต นิสินฺโนติ เวทิตพฺโพฯ

อโนมชฺชนฺโตติ ปิฏฺฐิปริกมฺมกรณวเสน อนุมชฺชนฺโตฯ