โส กามโภคิโนปิ น สพฺเพ ครหติ น ปสํสติ, ตปนิสฺสิตเกปิ น สพฺเพ ครหติ น ปสํสติ, ครหิตพฺพยุตฺตเกเยว ครหติ, ปสํสิตพฺพยุตฺตเก ปสํสตีติ อิมสฺสตฺถสฺส ปกาสนํ เอเตสํ ทสฺสเน ปโยชนนฺติ เวทิตพฺพํฯ

อิทานิ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต ตโย โขเม, คามณิ, กามโภคิโนติอาทิมาหฯ ตตฺถ สาหเสนาติ สาหสิกกมฺเมนฯ น สํวิภชตีติ มิตฺตสหายสนฺทิฏฺฐสมฺภตฺตานํ สํวิภาคํ น กโรติฯ น ปุญฺญานิ กโรตีติ อนาคตภวสฺส ปจฺจยภูตานิ ปุญฺญานิ น กโรติฯ ธมฺมาธมฺเมนาติ ธมฺเมน จ อธมฺเมน จฯ ฐาเนหีติ การเณหิฯ สจฺฉิกโรตีติ กถํ อตฺตานํ อาตาเปนฺโต ปริตาเปนฺโต สจฺฉิกโรติ? จตุรงฺควีริยวเสน จ ธุตงฺควเสน จฯ ติสฺโส สนฺทิฏฺฐิกา นิชฺชราติ เอตฺถ เอโกปิ มคฺโค ติณฺณํ กิเลสานํ นิชฺชรณตาย ติสฺโส นิชฺชราติ วุตฺโตติฯ

13. ปาฏลิยสุตฺตวณฺณนา

[365] เตรสเม ทูเตยฺยานีติ ทูตกมฺมานิ ปณฺณานิ เจว มุขสาสนานิ จฯ ปาณาติปาตญฺจาหนฺติ อิทํ กสฺมา อารทฺธํ? น เกวลํ อหํ มายํ ชานามิ, อญฺญมฺปิ อิทญฺจิทญฺจ ชานามีติ สพฺพญฺญุภาวทสฺสนตฺถํ อารทฺธํฯ สนฺติ หิ, คามณิ, เอเก สมณพฺราหฺมณาติ อิทํ เสสสมณพฺราหฺมณานํ ลทฺธิํ ทสฺเสตฺวา ตสฺสา ปชหาปนตฺถํ อารทฺธํฯ

มาลี กุณฺฑลีติ มาลาย มาลี, กุณฺฑเลหิ กุณฺฑลีฯ อิตฺถิกาเมหีติ อิตฺถีหิ สทฺธิํ กามา อิตฺถิกามา, เตหิ อิตฺถิกาเมหิฯ อาวสถาคารนฺติ กุลฆรสฺส เอกสฺมิํ ฐาเน เอเกกสฺเสว สุขนิวาสตฺถาย กตํ วาสาคารํฯ เตนาหํ ยถาสตฺติ ยถาพลํ สํวิภชามีติ ตสฺสาหํ อตฺตโน สตฺติอนุรูเปน เจว พลานุรูเปน จ สํวิภาคํ กโรมิฯ อลนฺติ ยุตฺตํฯ กงฺขนิเย ฐาเนติ กงฺขิตพฺเพ การเณฯ จิตฺตสมาธินฺติ ตสฺมิํ ธมฺมสมาธิสฺมิํ ฐิโต ตฺวํ สห วิปสฺสนาย จตุนฺนํ มคฺคานํ วเสน จิตฺตสมาธิํ สเจ ปฏิลเภยฺยาสีติ ทสฺเสติฯ อปณฺณกตาย มยฺหนฺติ อยํ ปฏิปทา มยฺหํ อปณฺณกตาย อนปราธกตาย เอว สํวตฺตตีติ อตฺโถฯ กฏคฺคาโหติ ชยคฺคาโหฯ

อยํ โข, คามณิ, ธมฺมสมาธิ, ตตฺร เจ ตฺวํ จิตฺตสมาธิํ ปฏิลเภยฺยาสีติ เอตฺถ ธมฺมสมาธีติ ทสกุสลกมฺมปถธมฺมา, จิตฺตสมาธีติ สห วิปสฺสนาย จตฺตาโร มคฺคาฯ อถ วา ‘‘ปาโมชฺชํ ชายติ, ปมุทิตสฺส ปีติ ชายตี’’ติ (อ. นิ. 5.26) เอวํ วุตฺตา ปาโมชฺชปีติปสฺสทฺธิสุขสมาธิสงฺขาตา ปญฺจ ธมฺมา ธมฺมสมาธิ นาม, จิตฺตสมาธิ ปน สห วิปสฺสนาย จตฺตาโร มคฺคาวฯ อถ วา ทสกุสลกมฺมปถา จตฺตาโร พฺรหฺมวิหารา จาติ อยํ ธมฺมสมาธิ นาม, ตํ ธมฺมสมาธิํ ปูเรนฺตสฺส อุปฺปนฺนา จิตฺเตกคฺคตา จิตฺตสมาธิ นามฯ เอวํ ตฺวํ อิมํ กงฺขาธมฺมํ ปชเหยฺยาสีติ เอวํ ตฺวํ อิมสฺมิํ วุตฺตปฺปเภเท ธมฺมสมาธิสฺมิํ ฐิโต สเจ เอวํ จิตฺตสมาธิํ ปฏิลเภยฺยาสิ, เอกํเสเนตํ กงฺขํ ปชเหยฺยาสีติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ วุตฺตนยเมวาติฯ

คามณิสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. อสงฺขตสํยุตฺตํ

1. ปฐมวคฺโค