เมนู

8. คามณิสํยุตฺตํ

1. จณฺฑสุตฺตวณฺณนา

[353] คามณิสํยุตฺตสฺส ปฐเม จณฺโฑ คามณีติ ธมฺมสงฺคาหกตฺเถเรหิ จณฺโฑติ คหิตนาโม เอโก คามณิฯ ปาตุกโรตีติ ภณฺฑนฺตํ ปฏิภณฺฑนฺโต อกฺโกสนฺตํ ปจฺจกฺโกสนฺโต ปหรนฺตํ ปฏิปหรนฺโต ปากฏํ กโรตีติ ทสฺเสติฯ น ปาตุกโรตีติ อกฺกุฏฺโฐปิ ปหโฏปิ กิญฺจิ ปจฺจนีกํ อกโรนฺโตติ ทสฺเสติฯ

2. ตาลปุฏสุตฺตวณฺณนา

[354] ทุติเย ตาลปุโฏติ เอวํนามโกฯ ตสฺส กิร พนฺธนา ปมุตฺตตาลปกฺกวณฺโณ วิย มุขวณฺโณ วิปฺปสนฺโน อโหสิ, เตนสฺส ตาลปุโฏติ นามํ อกํสุฯ สฺวายํ อภินีหารสมฺปนฺโน ปจฺฉิมภวิกปุคฺคโลฯ ยสฺมา ปน ปฏิสนฺธิ นาม อนิยตา อากาเส ขิตฺตทณฺฑสทิสา, ตสฺมา เอส นฏกุเล นิพฺพตฺติฯ วุฑฺฒิปฺปตฺโต ปน นฏสิปฺเป อคฺโค หุตฺวา สกลชมฺพุทีเป ปากโฏ ชาโตฯ ตสฺส ปญฺจ สกฏสตานิ ปญฺจ มาตุคามสตานิ ปริวาโร, ภริยายปิสฺส ตาวตกาวาติ มาตุคามสหสฺเสน เจว สกฏสหสฺเสน จ สทฺธิํ ยํ ยํ นครํ วา นิคมํ วา ปวิสติ, ตตฺถสฺส ปุเรตรเมว สตสหสฺสํ เทนฺติฯ สมชฺชเวสํ คณฺหิตฺวา ปน มาตุคามสหสฺเสน สทฺธิํ กีฬํ กโรนฺตสฺส ยํ หตฺถูปคปาทูปคาทิอาภรณชาตํ ขิปนฺติ, ตสฺส ปริยนฺโต นตฺถิฯ โส ตํทิวสํ มาตุคามสหสฺสปริวาริโต ราชคเห กีฬํ กตฺวา ปริปกฺกญาณตฺตา สปริวาโรว เยน ภควา เตนุปสงฺกมิฯ

สจฺจาลิเกนาติ สจฺเจน จ อลิเกน จฯ ติฏฺฐเตตนฺติ ติฏฺฐตุ เอตํฯ รชนียาติ ราคปฺปจฺจยา มุขโต ปญฺจวณฺณสุตฺตนีหรณวาตวุฏฺฐิทสฺสนาทโย อญฺเญ จ กามสฺสาทสํยุตฺตาการทสฺสนกา อภินยาฯ ภิยฺโยโสมตฺตายาติ อธิกปฺปมาณตฺตายฯ โทสนียาติ โทสปฺปจฺจยา หตฺถปาทจฺเฉทาทิทสฺสนาการาฯ โมหนียาติ โมหปฺปจฺจยา อุทกํ คเหตฺวา เตลกรณํ, เตลํ คเหตฺวา อุทกกรณนฺติ เอวมาทโย มายาปเภทาฯ

ปหาโส นาม นิรโยติ วิสุํ ปหาสนามโก นิรโย นาม นตฺถิ, อวีจิสฺเสว ปน เอกสฺมิํ โกฏฺฐาเส นจฺจนฺตา วิย คายนฺตา วิย จ นฏเวสํ คเหตฺวาว ปจฺจนฺติ, ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ นาหํ, ภนฺเต, เอตํ โรทามีติ อหํ, ภนฺเต, เอตํ ภควโต พฺยากรณํ น โรทามีติ เอวํ สกมฺมกวเสเนตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ, น อสฺสุวิโมจนมตฺเตนฯ ‘‘มตํ วา อมฺมโรทนฺตี’’ติอาทโย เจตฺถ อญฺเญปิ โวหารา เวทิตพฺพาฯ

3-5. โยธาชีวสุตฺตาทิวณฺณนา

[355-357] ตติเย โยธาชีโวติ ยุทฺเธน ชีวิกํ กปฺปนโก ธมฺมสงฺคาหกตฺเถเรหิ เอวํ คหิตนาโมฯ อุสฺสหติ วายมตีติ อุสฺสาหํ วายามํ กโรติฯ ปริยาปาเทนฺตีติ มรณํ ปฏิปชฺชาเปนฺติฯ ทุกฺกฏนฺติ ทุฏฺฐุ กตํฯ ทุปฺปณิหิตนฺติ ทุฏฺฐุ ฐปิตํฯ ปรชิโต นาม นิรโยติ อยมฺปิ น วิสุํ เอโก นิรโย, อวีจิสฺเสว ปน เอกสฺมิํ โกฏฺฐาเส ปญฺจาวุธสนฺนทฺธา ผลกหตฺถา หตฺถิอสฺสรเถ อารุยฺห สงฺคาเม ยุชฺฌนฺตา วิย ปจฺจนฺติ, ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ จตุตฺถปญฺจเมสุปิ เอเสว นโยฯ

6. อสิพนฺธกปุตฺตสุตฺตวณฺณนา

[358] ฉฏฺเฐ ปจฺฉาภูมกาติ ปจฺฉาภูมิวาสิโนฯ กามณฺฑลุกาติ สกมณฺฑลุโนฯ เสวาลมาลิกาติ ปาโตว อุทกโต เสวาลญฺเจว อุปฺปลาทีนิ จ คเหตฺวา อุทกสุทฺธิกภาวชานนตฺถาย มาลํ กตฺวา ปิฬนฺธนกาฯ อุทโกโรหกาติ สายํปาตํ อุทกํ โอโรหนกาฯ อุยฺยาเปนฺตีติ อุปริ ยาเปนฺติฯ สญฺญาเปนฺตีติ สมฺมา ญาเปนฺติฯ สคฺคํ นาม โอกฺกาเมนฺตีติ ปริวาเรตฺวา ฐิตา ‘‘คจฺฉ, โภ, พฺรหฺมโลกํ, คจฺฉ, โภ, พฺรหฺมโลก’’นฺติ วทนฺตา สคฺคํ ปเวเสนฺติฯ อนุปริสกฺเกยฺยาติ อนุปริคจฺเฉยฺยฯ อุมฺมุชฺชาติ อุมฺมุชฺช อุฏฺฐหฯ ถลมุปฺลวาติ ถลมภิรุหฯ ตตฺร ยาสฺสาติ ตตฺร ยา ภเวยฺยฯ สกฺขรา วา กฐลา วาติ สกฺขรา จ กฐลา จ สา อโธคามี อสฺสาติ สา อโธ คจฺเฉยฺย, เหฏฺฐาคามี ภเวยฺยฯ อโธคจฺฉาติ เหฏฺฐา คจฺฉฯ