อาคมนิเยน กถิเต ปน สุญฺญโต วา ผสฺโส อนิมิตฺโต วา ผสฺโส อปฺปณิหิโต วา ผสฺโสติ วิกปฺโป อาปชฺเชยฺย, ตสฺมา สคุเณน เจว อารมฺมเณน จ กเถตพฺพํฯ เอวญฺหิ ตโย ผสฺสา ผุสนฺตีติ สเมติฯ

วิเวกนินฺนนฺติอาทีสุ นิพฺพานํ วิเวโก นามฯ ตสฺมิํ วิเวเก นินฺนํ โอนตนฺติ วิเวกนินฺนํฯ วิเวกโปณนฺติ อญฺญโต อคนฺตฺวา เยน วิเวโก, เตน วงฺกํ วิย หุตฺวา ฐิตนฺติ วิเวกโปณํฯ เยน วิเวโก, เตน ปตมานํ วิย ฐิตนฺติ วิเวกปพฺภารํฯ

7. โคทตฺตสุตฺตวณฺณนา

[349] สตฺตเม นานตฺถา เจว นานาพฺยญฺชนา จาติ พฺยญฺชนมฺปิ เนสํ นานํ, อตฺโถปิฯ ตตฺถ พฺยญฺชนสฺส นานตา ปากฏาฯ อตฺโถ ปน อปฺปมาณา เจโตวิมุตฺติ ภูมนฺตรโต มหคฺคตา โหติ รูปาวจรา, อารมฺมณโต สตฺตปณฺณตฺติอารมฺมณาฯ อากิญฺจญฺญา ภูมนฺตรโต มหคฺคตา อรูปาวจรา, อารมฺมณโต นวตฺตพฺพารมฺมณาฯ สุญฺญตา ภูมนฺตรโต กามาวจรา, อารมฺมณโต สงฺขารารมฺมณาฯ วิปสฺสนา หิ เอตฺถ สุญฺญตาติ อธิปฺเปตาฯ อนิมิตฺตา ภูมนฺตรโต โลกุตฺตรา, อารมฺมณโต นิพฺพานารมฺมณาฯ

ราโค โข ภนฺเต ปมาณกรโณติอาทีสุ ยถา ปพฺพตปาเท ปูติปณฺณกสฏอุทกํ นาม โหติ กาฬวณฺณํ, โอโลเกนฺตานํ พฺยามสตคมฺภีรํ วิย ขายติ, ยฏฺฐิํ วา รชฺชุํ วา คเหตฺวา มินนฺตสฺส ปิฏฺฐิปาโทตฺถรณมตฺตมฺปิ น โหติ; เอวเมว ยาว ราคาทโย นุปฺปชฺชนฺติ, ตาว ปุคฺคลํ สญฺชานิตุํ น สกฺกา โหติ, โสตาปนฺโน วิย สกทาคามี วิย อนาคามี วิย จ ขายติฯ ยทา ปนสฺส ราคาทโย อุปฺปชฺชนฺติ, ตทา รตฺโต ทุฏฺโฐ มูฬฺโหติ ปญฺญายติฯ อิติ เต ‘‘เอตฺตโก อย’’นฺติ ปุคฺคลสฺส ปมาณํ ทสฺเสนฺตาว อุปฺปชฺชนฺตีติ ปมาณกรณา นาม วุตฺตาฯ

ยาวตา โข ภนฺเต อปฺปมาณา เจโตวิมุตฺติโยติ ยตฺตกา อปฺปมาณา เจโตวิมุตฺติโยฯ กิตฺตกา ปน ตา? จตฺตาโร พฺรหฺมวิหารา, จตฺตาโร มคฺคา, จตฺตาริ ผลานีติ ทฺวาทสฯ ตตฺร พฺรหฺมวิหารา ผรณอปฺปมาณตาย อปฺปมาณา, เสสา ปมาณการกานํ กิเลสานํ อภาเวน นิพฺพานมฺปิ อปฺปมาณเมว, เจโตวิมุตฺติ ปน น โหติ, ตสฺมา น คหิตํฯ อกุปฺปาติ อรหตฺตผลเจโตวิมุตฺติฯ