เมนู

‘‘จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา อุปฺปชฺชติ อุเปกฺขา พาลสฺส มูฬฺหสฺส ปุถุชฺชนสฺส อโนธิชินสฺส อวิปากชินสฺส อนาทีนวทสฺสาวิโน อสฺสุตวโต ปุถุชฺชนสฺส ฯ ยา เอวรูปา อุเปกฺขา, รูปํ สา นาติวตฺตติ, ตสฺมา สา อุเปกฺขา เคหสิตาติ วุจฺจตี’’ติ; เอวํ ฉสุ ทฺวาเรสุ อิฏฺฐารมฺมเณ อาปาถคเต คุฬปิณฺฑเก นิลีนมกฺขิกา วิย รูปาทีนิ อนติวตฺตมานา ตตฺเถว ลคฺคา ลคฺคิตา หุตฺวา อุปฺปนฺนกามคุณนิสฺสิตา อุเปกฺขา ฉ เคหสิตอุเปกฺขา นามฯ

‘‘รูปานํ ตฺเวว อนิจฺจตํ วิทิตฺวา วิปริณามวิราคนิโรธํ ปุพฺเพ เจว รูปา เอตรหิ จ, ‘สพฺเพ เต รูปา อนิจฺจา ทุกฺขา วิปริณามธมฺมา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ปสฺสโต อุปฺปชฺชติ อุเปกฺขาฯ ยา เอวรูปา อุเปกฺขา, รูปํ สา อติวตฺตติ, ตสฺมา สา อุเปกฺขา เนกฺขมฺมสิตาติ วุจฺจตี’’ติ; เอวํ ฉสุ ทฺวาเรสุ อิฏฺฐาทิอารมฺมเณ อาปาถคเต อิฏฺเฐ อรชฺชนฺตสฺส อนิฏฺเฐ อทุสฺสนฺตสฺส อสมเปกฺขเน อมุยฺหนฺตสฺส อุปฺปนฺนา วิปสฺสนาญาณสมฺปยุตฺตา อุเปกฺขา เนกฺขมฺมสิตอุเปกฺขา นามฯ อิมสฺมิํ สุตฺเต สพฺพสงฺคาหโก จตุภูมกธมฺมปริจฺเฉโท กถิโตฯ ตติยาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ

11. นิรามิสสุตฺตวณฺณนา

[279] เอกาทสเม สามิสาติ กิเลสามิเสน สามิสาฯ นิรามิสตราติ นิรามิสายปิ ฌานปีติยา นิรามิสตราวฯ นนุ จ ทฺวีสุ ฌาเนสุ ปีติ มหคฺคตาปิ โหติ โลกุตฺตราปิ, ปจฺจเวกฺขณปีติ โลกิยาว, สา กสฺมา นิรามิสตรา ชาตาติ? สนฺตปณีตธมฺมปจฺจเวกฺขณวเสน อุปฺปนฺนตฺตาฯ ยถา หิ ราชวลฺลโภ จูฬุปฏฺฐาโก อปฺปฏิหาริกํ ยถาสุขํ ราชกุลํ ปวิสนฺโต เสฏฺฐิเสนาปติอาทโย ปาเทน ปหรนฺโตปิ น คเณติฯ กสฺมา? รญฺโญ อาสนฺนปริจารกตฺตาฯ อิติ โส เตหิ อุตฺตริตโร โหติ, เอวมยมฺปิ สนฺตปณีตธมฺมปจฺจเวกฺขณวเสน อุปฺปนฺนตฺตา โลกุตฺตรปีติโตปิ อุตฺตริตราติ เวทิตพฺพาฯ เสสวาเรสุปิ เอเสว นโยฯ

วิโมกฺขวาเร ปน รูปปฏิสํยุตฺโต วิโมกฺโข อตฺตโน อารมฺมณภูเตน รูปามิสวเสเนว สามิโส นาม, อรูปปฏิสํยุตฺโต รูปามิสาภาเวน นิรามิโส นามาติฯ

เวทนาสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. มาตุคามสํยุตฺตํ

1. ปฐมเปยฺยาลวคฺโค