อยํ กิร เถโร ปจฺจเย อปริคฺคเหตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปสิ, สาสฺส ทุพฺพลวิปสฺสนา อตฺตคาหํ ปริยาทาตุํ อสกฺกุณนฺตี สงฺขาเรสุ สุญฺญโต อุปฏฺฐหนฺเตสุ ‘‘อุจฺฉิชฺชิสฺสามิ วินสฺสิสฺสามี’’ติ อุจฺเฉททิฏฺฐิยา เจว ปริตสฺสนาย จ ปจฺจโย อโหสิฯ โส จ อตฺตานํ ปาปเต ปปตนฺตํ วิย ทิสฺวา, ‘‘ปริตสฺสนา อุปาทานํ อุปฺปชฺชติ, ปจฺจุทาวตฺตติ มานสํ, อถ โก จรหิ เม อตฺตา’’ติ อาหฯ น โข ปเนวํ ธมฺมํ ปสฺสโต โหตีติ จตุสจฺจธมฺมํ ปสฺสนฺตสฺส เอวํ น โหติฯ ตาวติกา วิสฺสฏฺฐีติ ตตฺตโก วิสฺสาโสฯ สมฺมุขา เมตนฺติ เถโร ตสฺส วจนํ สุตฺวา, ‘‘กีทิสา นุ โข อิมสฺส ธมฺมเทสนา สปฺปายา’’ติ? จินฺเตนฺโต เตปิฏกํ พุทฺธวจนํ วิจินิตฺวา กจฺจานสุตฺตํ (สํ. นิ. 2.15) อทฺทส ‘‘อิทํ อาทิโตว ทิฏฺฐิวินิเวฐนํ กตฺวา มชฺเฌ พุทฺธพลํ ทีเปตฺวา สณฺหสุขุมปจฺจยาการํ ปกาสยมานํ คตํ, อิทมสฺส เทเสสฺสามี’’ติ ทสฺเสนฺโต ‘‘สมฺมุขา เมต’’นฺติอาทิมาหฯ อฏฺฐมํฯ

9-10. ราหุลสุตฺตาทิวณฺณนา

[91-92] นวมทสมานิ ราหุลสํยุตฺเต (สํ. นิ. 2.188) วุตฺตตฺถาเนวฯ เกวลํ เหตานิ อยํ เถรวคฺโคติ กตฺวา อิธาคตานีติฯ นวมทสมานิฯ

เถรวคฺโค นวโมฯ

10. ปุปฺผวคฺโค

1. นทีสุตฺตวณฺณนา

[93] ปุปฺผวคฺคสฺส ปฐเม ปพฺพเตยฺยาติ ปพฺพเต ปวตฺตาฯ โอหารินีติ โสเต ปติตปติตานิ ติณปณฺณกฏฺฐาทีนิ เหฏฺฐาหารินีฯ ทูรงฺคมาติ นิกฺขนฺตฏฺฐานโต ปฏฺฐาย จตุปญฺจโยชนสตคามินีฯ สีฆโสตาติ จณฺฑโสตาฯ กาสาติอาทีนิ สพฺพานิ ติณชาตานิฯ รุกฺขาติ เอรณฺฑาทโย ทุพฺพลรุกฺขาฯ เต นํ อชฺโฌลมฺเพยฺยุนฺติ เต ตีเร ชาตาปิ โอนมิตฺวา อคฺเคหิ อุทกํ ผุสนฺเตหิ อธิโอลมฺเพยฺยุํ, อุปริ ลมฺเพยฺยุนฺติ อตฺโถฯ ปลุชฺเชยฺยุนฺติ สมูลมตฺติกาย สทฺธิํ สีเส ปเตยฺยุํฯ โส เตหิ อชฺโฌตฺถโฏ วาลุกมตฺติโกทเกหิ มุขํ ปวิสนฺเตหิ มหาวินาสํ ปาปุเณยฺยฯ