เมนู

9. อาทิตฺตสุตฺตวณฺณนา

[61] นวเม อาทิตฺตนฺติ เอกาทสหิ อคฺคีหิ อาทิตฺตํ ปชฺชลิตํฯ อิติ ทฺวีสุปิ อิเมสุ สุตฺเตสุ ทุกฺขลกฺขณเมว กถิตํฯ นวมํฯ

10. นิรุตฺติปถสุตฺตวณฺณนา

[62] ทสเม นิรุตฺติโยว นิรุตฺติปถา, อถ วา นิรุตฺติโย จ ตา นิรุตฺติวเสน วิญฺญาตพฺพานํ อตฺถานํ ปถตฺตา ปถา จาติ นิรุตฺติปถาฯ เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโยฯ ตีณิปิ เจตานิ อญฺญมญฺญเววจนาเนวาติ เวทิตพฺพานิฯ อสํกิณฺณาติ อวิชหิตา, ‘‘โก อิเมหิ อตฺโถ’’ติ วตฺวา อฉฑฺฑิตาฯ อสํกิณฺณปุพฺพาติ อตีเตปิ น ชหิตปุพฺพาฯ น สํกียนฺตีติ เอตรหิปิ ‘‘กิเมเตหี’’ติ น ฉฑฺฑียนฺติฯ น สํกียิสฺสนฺตีติ อนาคเตปิ น ฉฑฺฑียิสฺสนฺติฯ อปฺปฏิกุฏฺฐาติ อปฺปฏิพาหิตาฯ อตีตนฺติ อตฺตโน สภาวํ ภงฺคเมว วา อติกฺกนฺตํฯ นิรุทฺธนฺติ เทสนฺตรํ อสงฺกมิตฺวา ตตฺเถว นิรุทฺธํ วูปสนฺตํฯ วิปริณตนฺติ วิปริณามํ คตํ นฏฺฐํฯ อชาตนฺติ อนุปฺปนฺนํฯ อปาตุภูตนฺติ อปากฏีภูตํฯ

อุกฺกลาติ อุกฺกลชนปทวาสิโนฯ วสฺสภญฺญาติ วสฺโส จ ภญฺโญ จฯ ทฺเวปิ หิ เต มูลทิฏฺฐิคติกาฯ อเหตุกวาทาติอาทีสุ ‘‘นตฺถิ เหตุ นตฺถิ ปจฺจโย’’ติ คหิตตฺตา อเหตุกวาทาฯ ‘‘กโรโต น กรียติ ปาป’’นฺติ คหิตตฺตา อกิริยวาทาฯ ‘‘นตฺถิ ทินฺน’’นฺติอาทิคหณโต นตฺถิกวาทาฯ ตตฺถ อิเม ทฺเว ชนา, ติสฺโส ทิฏฺฐิโย, กิํ เอเกกสฺส ทิยฑฺฒา โหตีติ? น ตถา, ยถา ปน เอโก ภิกฺขุ ปฏิปาฏิยา จตฺตาริปิ ฌานานิ นิพฺพตฺเตติ , เอวเมตฺถ เอเกโก ติสฺโสปิ ทิฏฺฐิโย นิพฺพตฺเตสีติ เวทิตพฺโพฯ ‘‘นตฺถิ เหตุ นตฺถิ ปจฺจโย’’ติ ปุนปฺปุนํ อาวชฺเชนฺตสฺส อาหรนฺตสฺส อภินนฺทนฺตสฺส อสฺสาเทนฺตสฺส มคฺคทสฺสนํ วิย โหติฯ โส มิจฺฉตฺตนิยามํ โอกฺกมติ, โส เอกนฺตกาฬโกติ วุจฺจติฯ ยถา ปน อเหตุกทิฏฺฐิยํ, เอวํ ‘‘กโรโต น กรียติ ปาปํ, นตฺถิ ทินฺน’’นฺติ อิเมสุปิ ฐาเนสุ มิจฺฉตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ

น ครหิตพฺพํ นปฺปฏิกฺโกสิตพฺพํ อมญฺญิํสูติ เอตฺถ ‘‘ยเทตํ อตีตํ นาม, นยิทํ อตีตํ, อิทมสฺส อนาคตํ วา ปจฺจุปฺปนฺนํ วา’’ติ วทนฺโต ครหติ นามฯ