เมนู

10. ทุติยอริยสาวกสุตฺตวณฺณนา

[50] ทสเม ทฺเวปิ นยา เอกโต วุตฺตาฯ อิทเมว ปุริเมน นานตฺตํ, เสสํ ตาทิสเมวาติฯ ทสมํฯ

คหปติวคฺโค ปญฺจโมฯ

6. ทุกฺขวคฺโค

1. ปริวีมํสนสุตฺตวณฺณนา

[51] ทุกฺขวคฺคสฺส ปฐเม ปริวีมํสมาโนติ อุปปริกฺขมาโนฯ ชรามรณนฺติ กสฺมา ชรามรณํ เอกเมว ‘‘อเนกวิธํ นานปฺปการก’’นฺติ วตฺวา คหิตนฺติ เจ? ตสฺมิํ คหิเต สพฺพทุกฺขสฺส คหิตตฺตาฯ ยถา หิ จูฬาย คหิเต ปุริเส โส ปุริโส คหิโตว โหติ, เอวํ ชรามรเณ คหิเต สพฺพทุกฺขํ คหิตเมว โหติฯ ตสฺมา ‘‘ยํ โข อิทํ อเนกวิธํ นานปฺปการกํ ทุกฺขํ โลเก อุปฺปชฺชตี’’ติ นฺหตฺวา ฐิตํ ปุริสํ วิย สพฺพทุกฺขํ ทสฺเสตฺวา ตํ จูฬาย คณฺหนฺโต วิย ชรามรณํ คณฺหิฯ

ชรามรณนิโรธสารุปฺปคามินีติ ชรามรณนิโรธสฺส สารุปฺปภาเวน นิกฺกิเลสตาย ปริสุทฺธตาย สทิสาว หุตฺวา คามินีติ อตฺโถฯ ตถา ปฏิปนฺโน จ โหตีติ ยถา ตํ ปฏิปนฺโนติ วุจฺจติ, เอวํ ปฏิปนฺโน โหติฯ อนุธมฺมจารีติ นิพฺพานธมฺมํ อนุคตํ ปฏิปตฺติธมฺมํ จรติ, ปูเรตีติ อตฺโถฯ ทุกฺขกฺขยาย ปฏิปนฺโนติ สีลํ อาทิํ กตฺวา ชรามรณทุกฺขสฺส นิโรธตฺถาย ปฏิปนฺโนฯ สงฺขารนิโรธายาติ สงฺขารทุกฺขสฺส นิโรธตฺถายฯ เอตฺตาวตา ยาว อรหตฺตา เทสนา กถิตาฯ

อิทานิ อรหตฺตผลปจฺจเวกฺขณํ สตตวิหารญฺจ ทสฺเสตฺวา เทสนา นิวตฺเตตพฺพา สิยา, ตถา อกตฺวา อวิชฺชาคโตติ อิทํ กสฺมา คณฺหาตีติ? ขีณาสวสฺส สมติกฺกนฺตวฏฺฏทุกฺขทสฺสนตฺถํ ฯ อปิจ ปุน วฏฺฏํ อารภิตฺวา วิวฏฺเฏ กถิยมาเน พุชฺฌนกสตฺโต เจตฺถ อตฺถิ, ตสฺส อชฺฌาสยวเสนาปิ อิทํ คณฺหาตีติ เวทิตพฺโพฯ