เมนู

ปฏิปนฺโน โหตีติ สีลโต ปฏฺฐาย ยาว อรหตฺตมคฺคา นิพฺพิทาทีนํ อตฺถาย ปฏิปนฺโน โหติฯ ตทาหารสมฺภวนฺติ อิทํ กสฺมา อารภิ? เอตํ ขนฺธปญฺจกํ อาหารํ ปฏิจฺจ ฐิตํ, ตสฺมา ตํ อาหารสมฺภวํ นาม กตฺวา ทสฺเสตุํ อิทํ อารภิฯ อิติ อิมินาปิ ปริยาเยน เสกฺขปฏิปทา กถิตา โหติฯ ตทาหารนิโรธาติ เตสํ อาหารานํ นิโรเธนฯ อิทํ กสฺมา อารภิ? ตญฺหิ ขนฺธปญฺจกํ อาหารนิโรธา นิรุชฺฌติ, ตสฺมา ตํ อาหารนิโรธสมฺภวํ นาม กตฺวา ทสฺเสตุํ อิทํ อารภิฯ อิติ อิมินาปิ ปริยาเยน เสกฺขสฺเสว ปฏิปทา กถิตาฯ นิพฺพิทาติ อาทีนิ สพฺพานิ การณวจนานีติ เวทิตพฺพานิฯ อนุปาทา วิมุตฺโตติ จตูหิ อุปาทาเนหิ กญฺจิ ธมฺมํ อคเหตฺวา วิมุตฺโตฯ สาธุ สาธูติ อิมินา เถรสฺส พฺยากรณํ สมฺปหํเสตฺวา สยมฺปิ ตเถว พฺยากโรนฺโต ปุน ‘‘ภูตมิท’’นฺติอาทิมาหาติฯ ปฐมํฯ

2. กฬารสุตฺตวณฺณนา

[32] ทุติเย กฬารขตฺติโยติ ตสฺส เถรสฺส นามํฯ ทนฺตา ปนสฺส กฬารา วิสมสณฺฐานา, ตสฺมา ‘‘กฬาโร’’ติ วุจฺจติฯ หีนายาวตฺโตติ หีนสฺส คิหิภาวสฺส อตฺถาย นิวตฺโตฯ อสฺสาสมลตฺถาติ อสฺสาสํ อวสฺสยํ ปติฏฺฐํ น หิ นูน อลตฺถ, ตโย มคฺเค ตีณิ จ ผลานิ นูน นาลตฺถาติ ทีเปติฯ ยทิ หิ ตานิ ลเภยฺย, น สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺเตยฺยาติ อยํ เถรสฺส อธิปฺปาโยฯ น ขฺวาหํ, อาวุโสติ อหํ โข, อาวุโส, ‘‘อสฺสาสํ ปตฺโต, น ปตฺโต’’ติ น กงฺขามิฯ เถรสฺส หิ สาวกปารมีญาณํ อวสฺสโย, ตสฺมา โส น กงฺขติฯ อายติํ ปนาวุโสติ อิมินา ‘‘อายติํ ปฏิสนฺธิ ตุมฺหากํ อุคฺฆาฏิตา, น อุคฺฆาฏิตา’’ติ อรหตฺตปฺปตฺติํ ปุจฺฉติฯ น ขฺวาหํ, อาวุโส, วิจิกิจฺฉามีติ อิมินา เถโร ตตฺถ วิจิกิจฺฉาภาวํ ทีเปติฯ

เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ ‘‘อิมํ สุตการณํ ภควโต อาโรเจสฺสามี’’ติ อุปสงฺกมิฯ อญฺญา พฺยากตาติ อรหตฺตํ พฺยากตํฯ ขีณา ชาตีติ น เถเรน เอวํ พฺยากตา, อยํ ปน เถโร ตุฏฺโฐ ปสนฺโน เอวํ ปทพฺยญฺชนานิ อาโรเปตฺวา อาหฯ อญฺญตรํ ภิกฺขุํ อามนฺเตสีติ ตํ สุตฺวา สตฺถา จินฺเตสิ – ‘‘สาริปุตฺโต ธีโร คมฺภีโรฯ น โส เกนจิ การเณน เอวํ พฺยากริสฺสติฯ