เมนู

1. ภูตสุตฺตวณฺณนา

[31] กฬารขตฺติยวคฺคสฺส ปฐเม อชิตปญฺเหติ อชิตมาณเวน ปุจฺฉิตปญฺเหฯ สงฺขาตธมฺมาเสติ สงฺขาตธมฺมา วุจฺจนฺติ ญาตธมฺมา ตุลิตธมฺมา ตีริตธมฺมาฯ เสกฺขาติ สตฺต เสกฺขาฯ ปุถูติ เตเยว สตฺต ชเน สนฺธาย ปุถูติ วุตฺตํฯ อิธาติ อิมสฺมิํ สาสเนฯ นิปโกติ เนปกฺกํ วุจฺจติ ปญฺญา, ตาย สมนฺนาคตตฺตา นิปโก, ตฺวํ ปณฺฑิโต ปพฺรูหีติ ยาจติฯ อิริยนฺติ วุตฺติํ อาจารํ โคจรํ วิหารํ ปฏิปตฺติํฯ มาริสาติ ภควนฺตํ อาลปติฯ เสกฺขานญฺจ สงฺขาตธมฺมานญฺจ ขีณาสวานญฺจ ปฏิปตฺติํ มยา ปุจฺฉิโต ปณฺฑิต, มาริส, มยฺหํ กเถหีติ อยเมตฺถ สงฺเขปตฺโถฯ

ตุณฺหี อโหสีติ กสฺมา ยาว ตติยํ ปุฏฺโฐ ตุณฺหี อโหสิ? กิํ ปญฺเห กงฺขติ, อุทาหุ อชฺฌาสเยติ? อชฺฌาสเย กงฺขติ, โน ปญฺเหฯ เอวํ กิรสฺส อโหสิ – ‘‘สตฺถา มํ เสกฺขาเสกฺขานํ อาคมนียปฏิปทํ กถาเปตุกาโม; สา จ ขนฺธวเสน ธาตุวเสน อายตนวเสน ปจฺจยาการวเสนาติ พหูหิ การเณหิ สกฺกา กเถตุํฯ กถํ กเถนฺโต นุ โข สตฺถุ อชฺฌาสยํ คเหตฺวา กเถตุํ สกฺขิสฺสามี’’ติ? อถ สตฺถา จินฺเตสิ – ‘‘ฐเปตฺวา มํ อญฺโญ ปตฺตํ อาทาย จรนฺโต สาวโก นาม ปญฺญาย สาริปุตฺตสโม นตฺถิฯ อยมฺปิ มยา ปญฺหํ ปุฏฺโฐ ยาว ตติยํ ตุณฺหี เอวฯ ปญฺเห นุ โข กงฺขติ, อุทาหุ อชฺฌาสเย’’ติฯ อถ ‘‘อชฺฌาสเย’’ติ ญตฺวา ปญฺหกถนตฺถาย นยํ ททมาโน ภูตมิทนฺติ, สาริปุตฺต, ปสฺสสีติ อาหฯ

ตตฺถ ภูตนฺติ ชาตํ นิพฺพตฺตํ, ขนฺธปญฺจกสฺเสตํ นามํฯ อิติ สตฺถา ‘‘ปญฺจกฺขนฺธวเสน, สาริปุตฺต, อิมํ ปญฺหํ กเถหี’’ติ เถรสฺส นยํ เทติฯ สหนยทาเนน ปน เถรสฺส ตีเร ฐิตปุริสสฺส วิวโฏ เอกงฺคโณ มหาสมุทฺโท วิย นยสเตน นยสหสฺเสน ปญฺหพฺยากรณํ อุปฏฺฐาสิฯ อถ นํ พฺยากโรนฺโต ภูตมิทนฺติ, ภนฺเตติอาทิมาหฯ ตตฺถ ภูตมิทนฺติ อิทํ นิพฺพตฺตํ ขนฺธปญฺจกํฯ สมฺมปฺปญฺญาย ปสฺสตีติ สห วิปสฺสนาย มคฺคปญฺญาย สมฺมา ปสฺสติฯ