10. ภิกฺขุสํยุตฺตํ

1. โกลิตสุตฺตวณฺณนา

[235] ภิกฺขุสํยุตฺตสฺส ปฐเม, อาวุโสติ สาวกานํ อาลาโปฯ พุทฺธา หิ ภควนฺโต สาวเก อาลปนฺตา, ‘‘ภิกฺขเว’’ติ อาลปนฺติ, สาวกา ปน ‘‘พุทฺเธหิ สทิสา มา โหมา’’ติ, ‘‘อาวุโส’’ติ ปฐมํ วตฺวา ปจฺฉา, ‘‘ภิกฺขเว’’ติ ภณนฺติฯ พุทฺเธหิ จ อาลปิเต ภิกฺขุสงฺโฆ, ‘‘ภนฺเต’’ติ ปฏิวจนํ เทติ สาวเกหิ, ‘‘อาวุโส’’ติฯ อยํ วุจฺจตีติ ยสฺมา ทุติยชฺฌาเน วิตกฺกวิจารา นิรุชฺฌนฺติ, เยสํ นิโรธา สทฺทายตนํ อปฺปวตฺติํ คจฺฉติ, ตสฺมา ยเทตํ ทุติยํ ฌานํ นาม, อยํ วุจฺจติ ‘‘อริยานํ ตุณฺหีภาโว’’ติฯ อยเมตฺถ โยชนาฯ ‘‘ธมฺมี วา กถา อริโย วา ตุณฺหีภาโว’’ติ เอตฺถ ปน กมฺมฏฺฐานมนสิกาโรปิ ปฐมชฺฌานาทีนิปิ อริโย ตุณฺหีภาโวตฺเวว สงฺขํ คตานิฯ

วิตกฺกสหคตาติ วิตกฺการมฺมณาฯ สญฺญามนสิการาติ สญฺญา จ มนสิกาโร จฯ สมุทาจรนฺตีติ ปวตฺตนฺติฯ เถรสฺส กิร ทุติยชฺฌานํ น ปคุณํฯ อถสฺส ตโต วุฏฺฐิตสฺส วิตกฺกวิจารา น สนฺตโต อุปฏฺฐหิํสุฯ อิจฺจสฺส ทุติยชฺฌานมฺปิ สญฺญามนสิการาปิ หานภาคิยาว อเหสุํ, ตํ ทสฺเสนฺโต เอวมาหฯ สณฺฐเปหีติ สมฺมา ฐเปหิฯ เอโกทิภาวํ กโรหีติ เอกคฺคํ กโรหิฯ สมาทหาติ สมฺมา อาทห อาโรเปหิฯ มหาภิญฺญตนฺติ ฉฬภิญฺญตํฯ สตฺถา กิร อิมินา อุปาเยน สตฺต ทิวเส เถรสฺส หานภาคิยํ สมาธิํ วฑฺเฒตฺวา เถรํ ฉฬภิญฺญตํ ปาเปสิฯ ปฐมํฯ