ญาณเมว เหตฺถ ทสฺสนฏฺเฐน จกฺขุ, ญาตฏฺเฐน ญาณํ, ปชานนฏฺเฐน ปญฺญา, ปฏิเวธนฏฺเฐน วิชฺชา, โอภาสนฏฺเฐน อาโลโกติ วุตฺตํ ฯ ตํ ปเนตํ จตูสุ สจฺเจสุ โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสกํ นิทฺทิฏฺฐนฺติ เวทิตพฺพํฯ นิโรธวาเรปิ อิมินาว นเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ จตุตฺถํฯ

5-10. สิขีสุตฺตาทิวณฺณนา

[5-10] ปญฺจมาทีสุ สิขิสฺส, ภิกฺขเวติอาทีนํ ปทานํ ‘‘สิขิสฺสปิ, ภิกฺขเว’’ติ น เอวํ โยเชตฺวา อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ กสฺมา? เอกาสเน อเทสิตตฺตาฯ นานาฐาเนสุ หิ เอตานิ เทสิตานิ, อตฺโถ ปน สพฺพตฺถ สทิโสเยวฯ สพฺพโพธิสตฺตานญฺหิ โพธิปลฺลงฺเก นิสินฺนานํ น อญฺโญ สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา เทโว วา มาโร วา พฺรหฺมา วา อาจิกฺขติ – ‘‘อตีเต โพธิสตฺตา ปจฺจยาการํ สมฺมสิตฺวา พุทฺธา ชาตา’’ติฯ ยถา ปน ปฐมกปฺปิกกาเล เทเว วุฏฺเฐ อุทกสฺส คตมคฺเคเนว อปราปรํ วุฏฺฐิอุทกํ คจฺฉติ, เอวํ เตหิ เตหิ ปุริมพุทฺเธหิ คตมคฺเคเนว ปจฺฉิมา ปจฺฉิมา คจฺฉนฺติฯ สพฺพโพธิสตฺตา หิ อานาปานจตุตฺถชฺฌานโต วุฏฺฐาย ปจฺจยากาเร ญาณํ โอตาเรตฺวา ตํ อนุโลมปฏิโลมํ สมฺมสิตฺวา พุทฺธา โหนฺตีติ ปฏิปาฏิยา สตฺตสุ สุตฺเตสุ พุทฺธวิปสฺสนา นาม กถิตาติฯ

พุทฺธวคฺโค ปฐโมฯ

2. อาหารวคฺโค