9. ทุติยสูจิโลมสุตฺตวณฺณนา

[210] ทุติเย สูจิโลมวตฺถุสฺมิํ สูจโกติ เปสุญฺญการโกฯ โส กิร มนุสฺเส อญฺญมญฺญญฺจ ภินฺทิ, ราชกุเล จ ‘‘อิมสฺส อิมํ นาม อตฺถิ, อิมินา อิทํ นาม กต’’นฺติ สูเจตฺวา สูเจตฺวา อนยพฺยสนํ ปาเปสิฯ ตสฺมา ยถา เตน สูเจตฺวา มนุสฺสา ภินฺนา, ตถา สูจีหิ เภทนทุกฺขํ ปจฺจนุโภตุํ กมฺมเมว นิมิตฺตํ กตฺวา สูจิโลมเปโต ชาโตฯ นวมํฯ

10. กุมฺภณฺฑสุตฺตวณฺณนา

[211] อณฺฑภาริวตฺถุสฺมิํ คามกูฏโกติ วินิจฺฉยามจฺโจฯ ตสฺส กมฺมสภาคตาย กุมฺภมตฺตา มหาฆฏปฺปมาณา อณฺฑา อเหสุํฯ โส หิ ยสฺมา รโห ปฏิจฺฉนฺเน ฐาเน ลญฺชํ คเหตฺวา กูฏวินิจฺฉเยน ปากฏํ โทสํ กโรนฺโต สามิเก อสฺสามิเก อกาสิ, ตสฺมาสฺส รหสฺสํ องฺคํ ปากฏํ นิพฺพตฺตํฯ ยสฺมา ทณฺฑํ ปฏฺฐเปนฺโต ปเรสํ อสยฺหํ ภารํ อาโรเปสิ, ตสฺมาสฺส รหสฺสํ องฺคํ อสยฺหภาโร หุตฺวา นิพฺพตฺตํฯ ยสฺมา ยสฺมิํ ฐาเน ฐิเตน สเมน ภวิตพฺพํ, ตสฺมิํ ฐตฺวา วิสโม อโหสิ, ตสฺมาสฺส รหสฺสงฺเค วิสมา นิสชฺชาว อโหสีติฯ ทสมํฯ

ปฐโม วคฺโคฯ

2. ทุติยวคฺโค

1. สสีสกสุตฺตวณฺณนา

[212] ปารทาริกวตฺถุสฺมิํ โส สตฺโต ปรสฺส รกฺขิตโคปิตํ สสฺสามิกํ ผสฺสํ ผุสนฺโต มีฬฺหสุเขน กามสุเขน จิตฺตํ รมยิตฺวา กมฺมสภาคตาย คูถผสฺสํ ผุสนฺโต ทุกฺขมนุภวิตุํ ตตฺถ นิพฺพตฺโตฯ ปฐมํฯ

2. คูถขาทสุตฺตวณฺณนา

[213] ทุฏฺฐพฺราหฺมณวตฺถุ ปากฏเมวฯ ทุติยํฯ

3. นิจฺฉวิตฺถิสุตฺตวณฺณนา

[214] นิจฺฉวิตฺถิวตฺถุสฺมิํ ยสฺมา มาตุคาโม นาม อตฺตโน ผสฺเส อนิสฺสโร, สา จ ตํ สามิกสฺส สนฺตกํ ผสฺสํ เถเนตฺวา ปเรสํ อภิรติํ อุปฺปาเทสิ, ตสฺมา กมฺมสภาคตาย สุขสมฺผสฺสา วฏฺฏิตฺวา ทุกฺขสมฺผสฺสํ อนุภวิตุํ นิจฺฉวิตฺถี หุตฺวา อุปฺปนฺนาฯ ตติยํฯ

4. มงฺคุลิตฺถิสุตฺตวณฺณนา

[215] มงฺคุลิตฺถิวตฺถุสฺมิํ มงฺคุลินฺติ วิรูปํ ทุทฺทสิกํ พีภจฺฉํฯ สา กิร ยกฺขทาสิกมฺมํ กโรนฺตี ‘‘อิมินา จ อิมินา จ เอวํ พลิกมฺเม กเต อยํ นาม ตุมฺหากํ วฑฺฒิ ภวิสฺสตี’’ติ มหาชนสฺส คนฺธปุปฺผาทีนิ วญฺจนาย คเหตฺวา มหาชนํ ทุทฺทิฏฺฐิํ มิจฺฉาทิฏฺฐิํ คณฺหาเปสิ, ตสฺมา ตาย กมฺมสภาคตาย คนฺธปุปฺผาทีนํ เถนิตตฺตา ทุคฺคนฺธา, ทุทฺทสฺสนสฺส คาหิตตฺตา ทุทฺทสิกา วิรูปา พีภจฺฉา หุตฺวา นิพฺพตฺตาฯ จตุตฺถํฯ

5. โอกิลินีสุตฺตวณฺณนา

[216] โอกิลินีวตฺถุสฺมิํ อุปฺปกฺกํ โอกิลินิํ โอกิรินินฺติ สา กิร องฺคารจิตเก นิปนฺนา วิปฺผนฺทมานา วิปริวตฺตมานา ปจฺจติ, ตสฺมา อุปฺปกฺกา เจว โหติ อุณฺเหน อคฺคินา ปกฺกสรีรา, โอกิลินี จ กิลินฺนสรีรา, พินฺทูนิสฺสา สรีรโต ปคฺฆรนฺติ, โอกิรินี จ องฺคารสมฺปริกิณฺณาฯ ตสฺสา หิ เหฏฺฐโตปิ กิํสุกปุปฺผวณฺณา องฺคารา, อุภยปสฺเสสุปิ, อากาสโตปิสฺสา อุปริ ปตนฺติฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘อุปฺปกฺกํ โอกิลินิํ โอกิรินิ’’นฺติฯ สา อิสฺสาปกตา สปตฺติํ องฺคารกฏาเหน โอกิรีติ ตสฺส กิร รญฺโญ เอกา นาฏกินี องฺคารกฏาหํ สมีเป ฐเปตฺวา คตฺตโต อุทกํ ปุญฺฉติ, ปาณินา จ เสทํ กโรติฯ ราชาปิ ตาย สทฺธิํ กถญฺจ กโรติ, ปริตุฏฺฐาการญฺจ ทสฺเสติฯ อคฺคมเหสี ตํ อสหมานา อิสฺสาปกตา หุตฺวา อจิรปกฺกนฺตสฺส รญฺโญ ตํ องฺคารกฏาหํ คเหตฺวา ตสฺสา อุปริ องฺคาเร โอกิริฯ สา ตํ กมฺมํ กตฺวา ตาทิสํเยว วิปากํ ปจฺจนุภวิตุํ เปตโลเก นิพฺพตฺตาฯ ปญฺจมํฯ

6. อสีสกสุตฺตวณฺณนา

[217] โจรฆาตวตฺถุสฺมิํ โส รญฺโญ อาณาย ทีฆรตฺตํ โจรานํ สีสานิ ฉินฺทิตฺวา เปตโลเก นิพฺพตฺตนฺโต อสีสกํ กพนฺธํ หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ ฉฏฺฐํฯ