1-4. ภินฺทิสุตฺตาทิวณฺณนา

[180-183] จตุตฺถวคฺคสฺส ปฐมํ อุตฺตานเมวฯ ทุติยาทีสุ กุสลมูลนฺติ อโลภาทิติวิธกุสลธมฺโมฯ สุกฺโก ธมฺโมติ ตสฺเสว ปริยายเทสนา ฯ อยํ ปเนตฺถ สงฺเขปตฺโถ – ยสฺส กุสลมูลาทิสงฺขาตสฺส อนวชฺชธมฺมสฺส อสมุจฺฉินฺนตฺตา เทวทตฺโต สคฺเค วา นิพฺพตฺเตยฺย, มคฺคผลานิ วา อธิคจฺเฉยฺย, สฺวาสฺส สมุจฺเฉทมคมา สพฺพโส สมุจฺฉินฺโน วินฏฺโฐฯ ปฐมาทีนิฯ

5. อจิรปกฺกนฺตสุตฺตวณฺณนา

[184] ปญฺจเม ปราภวายาติ อวฑฺฒิยา วินาสายฯ อสฺสตรีติ วฬวาย กุจฺฉิสฺมิํ คทฺรภสฺส ชาตาฯ อตฺตวธาย คพฺภํ คณฺหาตีติ ตํ อสฺเสน สทฺธิํ สมฺปโยเชนฺติ, สา คพฺภํ คณฺหิตฺวา กาเล สมฺปตฺเต วิชายิตุํ น สกฺโกติ, ปาเทหิ ภูมิยํ ปหรนฺตี ติฏฺฐติ, อถสฺสา จตฺตาโร ปาเท จตูสุ ขาณุเกสุ พนฺธิตฺวา กุจฺฉิํ ผาเลตฺวา โปตํ นีหรนฺติ, สา ตตฺเถว มรติฯ เตเนตํ วุตฺตํฯ ปญฺจมํฯ

6. ปญฺจรถสตสุตฺตวณฺณนา

[185] ฉฏฺเฐ ภตฺตาภิหาโรติ อภิหริตพฺพํ ภตฺตํฯ ตสฺส ปน ปมาณํ ทสฺเสตุํ ปญฺจ จ ถาลิปากสตานีติ วุตฺตํฯ ตตฺถ เอโก ถาลิปาโก ทสนฺนํ ปุริสานํ ภตฺตํ คณฺหาติฯ นาสาย ปิตฺตํ ภินฺเทยฺยุนฺติ อจฺฉปิตฺตํ วา มจฺฉปิตฺตํ วาสฺส นาสปุเฏ ปกฺขิเปยฺยํฯ ฉฏฺฐํฯ

7-13. มาตุสุตฺตาทิวณฺณนา

[186-187] สตฺตเม มาตุปิ เหตูติ ‘‘สเจ มุสา ภณสิ, มาตรํ เต วิสฺสชฺเชสฺสามฯ โน เจ ภณสิ, น วิสฺสชฺเชสฺสามา’’ติ เอวํ โจเรหิ อฏวิยํ ปุจฺฉมาโน ตสฺสา โจรหตฺถคตาย มาตุยาปิ เหตุ สมฺปชานมุสา น ภาเสยฺยาติ อตฺโถฯ อิโต ปเรสุปิ เอเสว นโยติฯ สตฺตมาทีนิฯ

ลาภสกฺการสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. ราหุลสํยุตฺตํ

1. ปฐมวคฺโค

1-8. จกฺขุสุตฺตาทิวณฺณนา

[188-195] ราหุลสํยุตฺตสฺส ปฐเม เอโกติ จตูสุ อิริยาปเถสุ เอกวิหารีฯ วูปกฏฺโฐติ วิเวกฏฺโฐ นิสฺสทฺโทฯ อปฺปมตฺโตติ สติยา อวิปฺปวสนฺโตฯ อาตาปีติ วีริยสมฺปนฺโนฯ ปหิตตฺโต วิหเรยฺยนฺติ วิเสสาธิคมตฺถาย เปสิตตฺโต หุตฺวา วิหเรยฺยํฯ อนิจฺจนฺติ หุตฺวา อภาวากาเรน อนิจฺจํฯ อถ วา อุปฺปาทวยวนฺตตาย ตาวกาลิกตาย วิปริณามโกฏิยา นิจฺจปฏิกฺเขปโตติ อิเมหิปิ การเณหิ อนิจฺจํฯ ทุกฺขนฺติ จตูหิ การเณหิ ทุกฺขํ ทุกฺขมนฏฺเฐน ทุกฺขวตฺถุกฏฺเฐน สตตสมฺปีฬนฏฺเฐน สุขปฏิกฺเขเปนาติฯ กลฺลนฺติ ยุตฺตํฯ เอตํ มมาติ ตณฺหาคาโหฯ เอโสหมสฺมีติ มานคาโหฯ เอโส เม อตฺตาติ ทิฏฺฐิคาโหฯ ตณฺหาคาโห เจตฺถ อฏฺฐสตตณฺหาวิจริตวเสน, มานคาโห นววิธมานวเสน, ทิฏฺฐิคาโห ทฺวาสฏฺฐิทิฏฺฐิวเสน เวทิตพฺโพฯ นิพฺพินฺทํ วิรชฺชตีติ เอตฺถ วิราควเสน จตฺตาโร มคฺคา กถิตา, วิราคา วิมุจฺจตีติ เอตฺถ วิมุตฺติวเสน จตฺตาริ สามญฺญผลานิฯ

เอตฺถ จ ปญฺจสุ ทฺวาเรสุ ปสาทาว คหิตา, มโนติ อิมินา เตภูมกํ สมฺมสนจารจิตฺตํฯ ทุติเย ปญฺจสุ ทฺวาเรสุ อารมฺมณเมวฯ ตติเย ปญฺจสุ ทฺวาเรสุ ปสาทวตฺถุกจิตฺตเมว, มโนวิญฺญาเณน เตภูมกํ สมฺมสนจารจิตฺตํ คหิตํฯ เอวํ สพฺพตฺถ นโย เนตพฺโพฯ ฉฏฺเฐ เตภูมกธมฺมาฯ อฏฺฐเม ปน ตณฺหาติ ตสฺมิํ ตสฺมิํ ทฺวาเร ชวนปฺปตฺตาว ลพฺภติฯ ปฐมาทีนิฯ

9. ธาตุสุตฺตวณฺณนา

[196] นวเม วิญฺญาณธาตุวเสน นามํ, เสสาหิ รูปนฺติ นามรูปํ กถิตํฯ นวมํฯ