3-4. กุมฺมสุตฺตาทิวณฺณนา

[159-160] ตติเย มหากุมฺมกุลนฺติ มหนฺตํ อฏฺฐิกจฺฉปกุลํฯ อคมาสีติ ‘‘เอตฺถ อทฺธา กิญฺจิ ขาทิตพฺพํ อตฺถิ, ตํ มจฺฉรายนฺโต มํ เอส นิวาเรตี’’ติ สญฺญาย อคมาสิฯ ปปตายาติ ปปตา วุจฺจติ ทีฆรชฺชุกพทฺโธ อยกนฺตโกสเก ทณฺฑกํ ปเวเสตฺวา คหิโต กณฺณิกสลฺลสณฺฐาโน, อยกณฺฏโก, ยสฺมิํ เวเคน ปติตฺวา กฏาเห ลคฺคมตฺเต ทณฺฑโก นิกฺขมติ, รชฺชุโก เอกาพทฺโธ คจฺฉเตวฯ โส กุมฺโมติ โส วิทฺธกุมฺโมฯ เยน โส กุมฺโมติ อุทกสทฺทํ สุตฺวา สาสงฺกฏฺฐานํ ภวิสฺสตีติ นิวตฺติตฺวา เยน โส อตฺถกาโม กุมฺโมฯ น ทานิ ตฺวํ อมฺหากนฺติ อิทานิ ตฺวํ อมิตฺตหตฺถํ คโต, น อมฺหากํ สนฺตโกติ อตฺโถฯ เอวํ สลฺลปนฺตานํเยว จ เนสํ นาวาย ฐิโต ลุทฺโท รชฺชุกํ อากฑฺฒิตฺวา กุมฺมํ คเหตฺวา ยถากามํ อกาสิฯ เสสเมตฺถ อิโต อนนฺตรสุตฺเต จ อุตฺตานเมวฯ ตติยจตุตฺถานิฯ

5. มีฬฺหกสุตฺตวณฺณนา

[161] ปญฺจเม มีฬฺหกาติ คูถปาณกาฯ คูถาทีติ คูถภกฺขาฯ คูถปูราติ อนฺโต คูเถน ภริตาฯ ปุณฺณา คูถสฺสาติ อิทํ ปุริมสฺเสว อตฺถทีปนํฯ อติมญฺเญยฺยาติ ปจฺฉิมปาเท ภูมิยํ ฐเปตฺวา ปุริมปาเท คูถสฺส อุปริ อาโรเปตฺวา ฐิตา ‘‘อหมฺหิ คูถาที’’ติ ภณนฺตี อติมญฺเญยฺยฯ ปิณฺฑปาโต จสฺส ปูโรติ อปโรปิสฺส ปตฺตปูโร ปณีตปิณฺฑปาโต ภเวยฺยฯ ปญฺจมํฯ

6. อสนิสุตฺตวณฺณนา

[162] ฉฏฺเฐ กํ, ภิกฺขเว, อสนิวิจกฺกนฺติ, ภิกฺขเว, กํ ปุคฺคลํ มตฺถเก ปติตฺวา มทฺทมานํ สุกฺกาสนิจกฺกํ อาคจฺฉตุ ฯ อปฺปตฺตมานสนฺติ อนธิคตารหตฺตํฯ อิติ ภควา น สตฺตานํ ทุกฺขกามตาย, อาทีนวํ ปน ทสฺเสตุํ เอวมาหฯ อสนิจกฺกญฺหิ มตฺถเก ปติตํ เอกเมว อตฺตภาวํ นาเสติ, ลาภสกฺการสิโลเกน ปริยาทิณฺณจิตฺโต นิรยาทีสุ อนนฺตทุกฺขํ อนุโภติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. ทิทฺธสุตฺตวณฺณนา

[163] สตฺตเม ทิทฺธคเตนาติ คตทิทฺเธนฯ วิสลฺเลนาติ วิสมกฺขิเตนฯ สลฺเลนาติ สตฺติยาฯ สตฺตมํฯ