10. เวปุลฺลปพฺพตสุตฺตวณฺณนา

[143] ทสเม ภูตปุพฺพนฺติ อตีตกาเล เอกํ อปทานํ อาหริตฺวา ทสฺเสติฯ สมญฺญา อุทปาทีติ ปญฺญตฺติ อโหสิฯ จตูเหน อาโรหนฺตีติ อิทํ ถามมชฺฌิเม สนฺธาย วุตฺตํฯ อคฺคนฺติ อุตฺตมํฯ ภทฺทยุคนฺติ สุนฺทรยุคลํฯ ตีเหน อาโรหนฺตีติ เอตฺตาวตา กิร ทฺวินฺนํ พุทฺธานํ อนฺตเร โยชนํ ปถวี อุสฺสนฺนา, โส ปพฺพโต ติโยชนุพฺเพโธ ชาโตฯ

อปฺปํ วา ภิยฺโยติ วสฺสสตโต อุตฺตริํ อปฺปํ ทส วา วีสํ วา วสฺสานิฯ ปุน วสฺสสตเมว ชีวนโก นาม นตฺถิ, อุตฺตมโกฏิยา ปน สฏฺฐิ วา อสีติ วา วสฺสานิ ชีวนฺติฯ วสฺสสตํ ปน อปฺปตฺวา ปญฺจวสฺสทสวสฺสาทิกาเล มียมานาว พหุกาฯ เอตฺถ จ กกุสนฺโธ ภควา จตฺตาลีสวสฺสสหสฺสายุกกาเล, โกณาคมโน ติํสวสฺสสหสฺสายุกกาเล นิพฺพตฺโตติ อิทํ อนุปุพฺเพน ปริหีนสทิสํ กตํ, น ปน เอวํ ปริหีนํ, วฑฺฒิตฺวา วฑฺฒิตฺวา ปริหีนนฺติ เวทิตพฺพํฯ กถํ? กกุสนฺโธ ตาว ภควา อิมสฺมิํเยว กปฺเป จตฺตาลีสวสฺสสหสฺสายุกกาเล นิพฺพตฺโต อายุปฺปมาณํ ปญฺจ โกฏฺฐาเส กตฺวา จตฺตาโร ฐตฺวา ปญฺจเม วิชฺชมาเนเยว ปรินิพฺพุโตฯ ตํ อายุ ปริหายมานํ ทสวสฺสกาลํ ปตฺวา ปุน วฑฺฒมานํ อสงฺเขยฺยํ หุตฺวา ตโต ปริหายมานํ ติํสวสฺสสหสฺสายุกกาเล ฐิตํ, ตทา โกณาคมโน นิพฺพตฺโตฯ ตสฺมิมฺปิ ตเถว ปรินิพฺพุเต ตํ อายุ ทสวสฺสกาลํ ปตฺวา ปุน วฑฺฒมานํ อสงฺเขยฺยํ หุตฺวา ปริหายิตฺวา วีสวสฺสสหสฺสกาเล ฐิตํ, ตทา กสฺสโป ภควา นิพฺพตฺโตฯ ตสฺมิมฺปิ ตเถว ปรินิพฺพุเต ตํ อายุ ทสวสฺสกาลํ ปตฺวา ปุน วฑฺฒมานํ อสงฺเขยฺยํ หุตฺวา ปริหายิตฺวา วสฺสสตกาลํ ปตฺตํ, อถ อมฺหากํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ นิพฺพตฺโตฯ เอวํ อนุปุพฺเพน ปริหายิตฺวา วฑฺฒิตฺวา วฑฺฒิตฺวา ปริหีนนฺติ เวทิตพฺพํฯ ตตฺถ จ ยํ อายุปริมาเณสุ มนฺเทสุ พุทฺธา นิพฺพตฺตนฺติ, เตสมฺปิ ตเทว อายุปริมาณํ โหตีติฯ ทสมํฯ

ทุติโย วคฺโคฯ

อนมตคฺคสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. กสฺสปสํยุตฺตํ

1. สนฺตุฏฺฐสุตฺตวณฺณนา

[144] กสฺสปสํยุตฺตสฺส ปฐเม สนฺตุฏฺฐายนฺติ สนฺตุฏฺโฐ อยํฯ อิตรีตเรนาติ น ถูลสุขุมลูขปณีตถิรชิณฺณานํ เยน เกนจิ, อถ โข ยถาลทฺธาทีนํ อิตรีตเรน เยน เกนจิ สนฺตุฏฺโฐติ อตฺโถฯ จีวรสฺมิญฺหิ ตโย สนฺโตสา ยถาลาภสนฺโตโส ยถาพลสนฺโตโส ยถาสารุปฺปสนฺโตโสติฯ ปิณฺฑปาตาทีสุปิ เอเสว นโยฯ

เตสํ อยํ ปเภทสํวณฺณนา – อิธ ภิกฺขุ จีวรํ ลภติ สุนฺทรํ วา อสุนฺทรํ วา, โส เตเนว ยาเปติ, อญฺญํ น ปตฺเถติ, ลภนฺโตปิ น คณฺหาติฯ อยมสฺส จีวเร ยถาลาภสนฺโตโสฯ อถ ปน ปกติทุพฺพโล วา โหติ อาพาธชราภิภูโต วา, ครุจีวรํ ปารุปนฺโต กิลมติ, โส สภาเคน ภิกฺขุนา สทฺธิํ ตํ ปริวตฺเตตฺวา ลหุเกน ยาเปนฺโตปิ สนฺตุฏฺโฐว โหติฯ อยมสฺส จีวเร ยถาพลสนฺโตโสฯ อปโร ปณีตปจฺจยลาภี โหติ, โส ปฏฺฏจีวราทีนํ อญฺญตรํ มหคฺฆจีวรํ พหูนิ วา จีวรานิ ลภิตฺวา – ‘‘อิทํ เถรานํ จิรปพฺพชิตานํ, อิทํ พหุสฺสุตานํ อนุรูปํ, อิทํ คิลานานํ, อิทํ อปฺปลาภีนํ โหตู’’ติ ทตฺวา เตสํ ปุราณจีวรํ วา สงฺการกูฏาทิโต วา ปน นนฺตกานิ อุจฺจินิตฺวา เตหิ สงฺฆาฏิํ กตฺวา ธาเรนฺโตปิ สนฺตุฏฺโฐว โหติฯ อยมสฺส จีวเร ยถาสารุปฺปสนฺโตโสฯ

อิธ ปน ภิกฺขุ ปิณฺฑปาตํ ลภติ ลูขํ วา ปณีตํ วา, โส เตเนว ยาเปติ, อญฺญํ น ปตฺเถติ, ลภนฺโตปิ น คณฺหาติฯ อยมสฺส ปิณฺฑปาเต ยถาลาภ สนฺโตโสฯ โย ปน อตฺตโน ปกติวิรุทฺธํ วา พฺยาธิวิรุทฺธํ วา ปิณฺฑปาตํ ลภติ, เยนสฺส ปริภุตฺเตน อผาสุ โหติ, โส สภาคสฺส ภิกฺขุโน ตํ ทตฺวา ตสฺส หตฺถโต สปฺปายโภชนํ ภุตฺวา สมณธมฺมํ กโรนฺโตปิ สนฺตุฏฺโฐว โหติฯ อยมสฺส ปิณฺฑปาเต ยถาพลสนฺโตโสฯ