เมนู

10. ปชฺโชตสุตฺตวณฺณนา

[80] ทสเม ปชฺโชโตติ ปทีโป วิย โหติฯ ชาคโรติ ชาครพฺราหฺมโณ วิย โหติฯ คาโว กมฺเม สชีวานนฺติ กมฺเมน สห ชีวนฺตานํ คาโวว กมฺเม กมฺมสหายา กมฺมทุติยกา นาม โหนฺติฯ โคมณฺฑเลหิ สทฺธิํ กสิกมฺมาทีนิ นิปฺผชฺชนฺติฯ สีตสฺส อิริยาปโถติ สีตํ อสฺส สตฺตกายสฺส อิริยาปโถ ชีวิตวุตฺติฯ สีตนฺติ นงฺคลํฯ ยสฺส หิ นงฺคเลหิ เขตฺตํ อปฺปมตฺตกมฺปิ กฏฺฐํ น โหติ, โส กถํ ชีวิสฺสตีติ วทติฯ ทสมํฯ

11. อรณสุตฺตวณฺณนา

[81] เอกาทสเม อรณาติ นิกฺกิเลสาฯ วุสิตนฺติ วุสิตวาโสฯ โภชิสฺสิยนฺติ อทาสภาโวฯ สมณาติ ขีณาสวสมณาฯ เต หิ เอกนฺเตน อรณา นามฯ วุสิตํ น นสฺสตีติ เตสํ อริยมคฺควาโส น นสฺสติฯ ปริชานนฺตีติ ปุถุชฺชนกลฺยาณกโต ปฏฺฐาย เสขา โลกิยโลกุตฺตราย ปริญฺญาย ปริชานนฺติฯ โภชิสฺสิยนฺติ ขีณาสวสมณานํเยว นิจฺจํ ภุชิสฺสภาโว นามฯ วนฺทนฺตีติ ปพฺพชิตทิวสโต ปฏฺฐาย วนฺทนฺติฯ ปติฏฺฐิตนฺติ สีเล ปติฏฺฐิตํ สมณีธาติ สมณํ อิธฯ ชาติหีนนฺติ อปิ จณฺฑาลกุลา ปพฺพชิตํฯ ขตฺติยาติ น เกวลํ ขตฺติยาว, เทวาปิ สีลสมฺปนฺนํ สมณํ วนฺทนฺติเยวาติฯ เอกาทสมํฯ

เฉตฺวาวคฺโค อฏฺฐโมฯ

อิติ สารตฺถปฺปกาสินิยา

สํยุตฺตนิกาย-อฏฺฐกถาย

เทวตาสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. เทวปุตฺตสํยุตฺตํ

1. ปฐมวคฺโค

1. ปฐมกสฺสปสุตฺตวณฺณนา

[82] เทวปุตฺตสํยุตฺตสฺส ปฐเม เทวปุตฺโตติ เทวานญฺหิ องฺเก นิพฺพตฺตา ปุริสา เทวปุตฺตา นาม, อิตฺถิโย เทวธีตโร นาม โหนฺติฯ นามวเสน อปากฏาว ‘‘อญฺญตรา เทวตา’’ติ วุจฺจติ, ปากโฏ ‘‘อิตฺถนฺนาโม เทวปุตฺโต’’ติฯ ตสฺมา เหฏฺฐา ‘‘อญฺญตรา เทวตา’’ติ วตฺวา อิธ ‘‘เทวปุตฺโต’’ติ วุตฺตํฯ อนุสาสนฺติ อนุสิฏฺฐิํฯ อยํ กิร เทวปุตฺโต ภควตา สมฺโพธิโต สตฺตเม วสฺเส ยมกปาฏิหาริยํ กตฺวา ติทสปุเร วสฺสํ อุปคมฺม อภิธมฺมํ เทเสนฺเตน ฌานวิภงฺเค – ‘‘ภิกฺขูติ สมญฺญาย ภิกฺขุ, ปฏิญฺญาย ภิกฺขู’’ติ (วิภ. 510)ฯ เอวํ ภิกฺขุนิทฺเทสํ กถิยมานํ อสฺโสสิฯ ‘‘เอวํ วิตกฺเกถ, มา เอวํ วิตกฺกยิตฺถ, เอวํ มนสิกโรถ, มา เอวํ มนสากตฺถฯ อิทํ ปชหถ, อิทํ อุปสมฺปชฺช วิหรถา’’ติ (ปารา. 19)ฯ เอวรูปํ ปน ภิกฺขุโอวาทํ ภิกฺขุอนุสาสนํ น อสฺโสสิฯ โส ตํ สนฺธาย – ‘‘ภิกฺขุํ ภควา ปกาเสสิ, โน จ ภิกฺขุโน อนุสาส’’นฺติ อาหฯ

เตน หีติ ยสฺมา มยา ภิกฺขุโน อนุสิฏฺฐิ น ปกาสิตาติ วทสิ, ตสฺมาฯ ตญฺเญเวตฺถ ปฏิภาตูติ ตุยฺเหเวสา อนุสิฏฺฐิปกาสนา อุปฏฺฐาตูติฯ โย หิ ปญฺหํ กเถตุกาโม โหติ, น จ สกฺโกติ สพฺพญฺญุตญฺญาเณน สทฺธิํ สํสนฺทิตฺวา กเถตุํฯ โย วา น กเถตุกาโม โหติ, สกฺโกติ ปน กเถตุํฯ โย วา เนว กเถตุกาโม โหติ, กเถตุํ น จ สกฺโกติฯ สพฺเพสมฺปิ เตสํ ภควา ปญฺหํ ภารํ น กโรติฯ อยํ ปน เทวปุตฺโต กเถตุกาโม เจว, สกฺโกติ จ กเถตุํฯ ตสฺมา ตสฺเสว ภารํ กโรนฺโต ภควา เอวมาหฯ โสปิ ปญฺหํ กเถสิฯ

ตตฺถ สุภาสิตสฺส สิกฺเขถาติ สุภาสิตํ สิกฺเขยฺย, จตุสจฺจนิสฺสิตํ ทสกถาวตฺถุนิสฺสิตํ สตฺตติํสโพธิปกฺขิยนิสฺสิตํ จตุพฺพิธํ วจีสุจริตเมว สิกฺเขยฺยฯ