‘‘สุญฺญาคารํ ปวิฏฺฐสฺส, สนฺตจิตฺตสฺส ภิกฺขุโน;

อมานุสี รตี โหติ, สมฺมา ธมฺมํ วิปสฺสโต’’ติฯ (ธ. ป. 373) จ,

‘‘ปุรโต ปจฺฉโต วาปิ, อปโร เจ น วิชฺชติ;

อตีว ผาสุ ภวติ, เอกสฺส วสโต วเน’’ติฯ (เถรคา. 537) จ;

ตสฺมา ภควา ทุติยํ คาถมาหฯ ตตฺถ สา รติ ปฏิภาติ มนฺติ ยา เอวรูเป กาเล เอกกสฺส นิสชฺชา นาม, สา รติ มยฺหํ อุปฏฺฐาตีติ อตฺโถฯ เสสํ ตาทิสเมวาติฯ

สณมานสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. นิทฺทาตนฺทีสุตฺตวณฺณนา

[16] ฉฏฺเฐ นิทฺทาติ, ‘‘อภิชานามหํ, อคฺคิเวสฺสน, คิมฺหานํ ปจฺฉิเม มาเส นิทฺทํ โอกฺกมิตา’’ติ (ม. นิ. 1.387) เอวรูปาย อพฺยากตนิทฺทาย ปุพฺพภาคาปรภาเคสุ เสขปุถุชฺชนานํ สสงฺขาริกอกุสเล จิตฺเต อุปฺปนฺนํ ถินมิทฺธํฯ ตนฺทีติ อติจฺฉาตาติสีตาทิกาเลสุ อุปฺปนฺนํ อาคนฺตุกํ อาลสิยํฯ วุตฺตมฺปิ เจตํ – ‘‘ตตฺถ กตมา ตนฺที? ยา ตนฺที ตนฺทิยนา ตนฺทิมนตา อาลสฺยํ อาลสฺยายนา อาลสฺยายิตตฺตํ, อยํ วุจฺจติ ตนฺที’’ติ (วิภ. 857)ฯ วิชมฺภิตาติ กายวิชมฺภนาฯ อรตีติ อกุสลปกฺขา อุกฺกณฺฐิตตาฯ ภตฺตสมฺมโทติ ภตฺตมุจฺฉา ภตฺตกิลมโถฯ วิตฺถาโร ปน เตสํ – ‘‘ตตฺถ กตมา วิชมฺภิตา? ยา กายสฺส ชมฺภนา วิชมฺภนา’’ติอาทินา นเยน อภิธมฺเม อาคโตวฯ เอเตนาติ เอเตน นิทฺทาทินา อุปกฺกิเลเสน อุปกฺกิลิฏฺโฐ นิวาริตปาตุภาโวฯ นปฺปกาสตีติ น โชตติ, น ปาตุภวตีติ อตฺโถฯ อริยมคฺโคติ โลกุตฺตรมคฺโคฯ อิธาติ อิมสฺมิํ โลเกฯ ปาณินนฺติ สตฺตานํฯ วีริเยนาติ มคฺคสหชาตวีริเยนฯ นํ ปณาเมตฺวาติ เอตํ กิเลสชาตํ นีหริตฺวาฯ อริยมคฺโคติ โลกิยโลกุตฺตรมคฺโคฯ อิติ มคฺเคเนว อุปกฺกิเลเส นีหริตฺวา มคฺคสฺส วิสุทฺธิ วุตฺตาติฯ

นิทฺทาตนฺทีสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ