10. อรญฺญสุตฺตวณฺณนา

[10] ทสเม สนฺตานนฺติ สนฺตกิเลสานํ, ปณฺฑิตานํ วาฯ ‘‘สนฺโต หเว สพฺภิ ปเวทยนฺติ (ชา. 2.21.413), ทูเร สนฺโต ปกาสนฺตี’’ติอาทีสุ (ธ. ป. 304) หิ ปณฺฑิตาปิ สนฺโตติ วุตฺตาฯ พฺรหฺมจารินนฺติ เสฏฺฐจารีนํ มคฺคพฺรหฺมจริยวาสํ วสนฺตานํฯ เกน วณฺโณ ปสีทตีติ เกน การเณน ฉวิวณฺโณ ปสีทตีติ ปุจฺฉติฯ กสฺมา ปเนสา เอวํ ปุจฺฉติ? เอสา กิร วนสณฺฑวาสิกา ภุมฺมเทวตา อารญฺญเก ภิกฺขู ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺเต อรญฺญํ ปวิสิตฺวา รตฺติฏฺฐานทิวาฏฺฐาเนสุ มูลกมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา นิสินฺเน ปสฺสติฯ เตสญฺจ เอวํ นิสินฺนานํ พลวจิตฺเตกคฺคตา อุปฺปชฺชติฯ ตโต วิสภาคสนฺตติ วูปสมฺมติ, สภาคสนฺตติ โอกฺกมติ, จิตฺตํ ปสีทติฯ จิตฺเต ปสนฺเน โลหิตํ ปสีทติ, จิตฺตสมุฏฺฐานานิ อุปาทารูปานิ ปริสุทฺธานิ โหนฺติ, วณฺฏา ปมุตฺตตาลผลสฺส วิย มุขสฺส วณฺโณ โหติฯ ตํ ทิสฺวา เทวตา จินฺเตสิ – ‘‘สรีรวณฺโณ นามายํ ปณีตานิ รสสมฺปนฺนานิ โภชนานิ สุขสมฺผสฺสานิ นิวาสนปาปุรณสยนานิ อุตุสุเข เตภูมิกาทิเภเท จ ปาสาเท มาลาคนฺธวิเลปนาทีนิ จ ลภนฺตานํ ปสีทติ, อิเม ปน ภิกฺขู ปิณฺฑาย จริตฺวา มิสฺสกภตฺตํ ภุญฺชนฺติ, วิรฬมญฺจเก วา ผลเก วา สิลาย วา สยนานิ กปฺเปนฺติ, รุกฺขมูลาทีสุ วา อพฺโภกาเส วา วสนฺติ, เกน นุ โข การเณน เอเตสํ วณฺโณ ปสีทตี’’ติฯ ตสฺมา ปุจฺฉิฯ

อถสฺสา ภควา การณํ กเถนฺโต ทุติยํ คาถํ อาหฯ ตตฺถ อตีตนฺติ อตีเต อสุโก นาม ราชา ธมฺมิโก อโหสิ, โส อมฺหากํ ปณีเต ปจฺจเย อทาสิฯ อาจริยุปชฺฌายา ลาภิโน อเหสุํฯ อถ มยํ เอวรูปานิ โภชนานิ ภุญฺชิมฺหา, จีวรานิ ปารุปิมฺหาติ เอวํ เอกจฺเจ ปจฺจยพาหุลฺลิกา วิย อิเม ภิกฺขู อตีตํ นานุโสจนฺติฯ นปฺปชปฺปนฺติ นาคตนฺติ อนาคเต ธมฺมิโก ราชา ภวิสฺสติ, ผีตา ชนปทา ภวิสฺสนฺติ, พหูนิ สปฺปินวนีตาทีนิ อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, ‘‘ขาทถ ภุญฺชถา’’ติ ตตฺถ ตตฺถ วตฺตาโร ภวิสฺสนฺติ, ตทา มยํ เอวรูปานิ โภชนานิ ภุญฺชิสฺสาม, จีวรานิ ปารุปิสฺสามาติ เอวํ อนาคตํ น ปตฺเถนฺติฯ ปจฺจุปฺปนฺเนนาติ เยน เกนจิ ตงฺขเณ ลทฺเธน ยาเปนฺติฯ เตนาติ เตน ติวิเธนาปิ การเณนฯ

เอวํ วณฺณสมฺปตฺติํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ ตสฺเสว วณฺณสฺส วินาสํ ทสฺเสนฺโต อนนฺตรํ คาถมาหฯ ตตฺถ อนาคตปฺปชปฺปายาติ อนาคตสฺส ปตฺถนายฯ เอเตนาติ เอเตน การณทฺวเยนฯ นโฬว หริโต ลุโตติ ยถา หริโต นโฬ ลายิตฺวา อุณฺหปาสาเณ ปกฺขิตฺโต สุสฺสติ, เอวํ สุสฺสนฺตีติฯ

อรญฺญสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ นฬวคฺโค ปฐโมฯ

2. นนฺทนวคฺโค