พฺรหฺมปตฺติยาติ เสฏฺฐปตฺติยา ฯ อิธ อิทํ ตโป กสฺมา กโรสีติ อปเรนปิ อากาเรน ปุจฺฉติฯ

กงฺขาติ ตณฺหาฯ อภินนฺทนาติ อภินนฺทนวเสน ตณฺหาว วุตฺตาฯ อเนกธาตูสูติ อเนกสภาเวสุ อารมฺมเณสุฯ ปุถูติ นานปฺปการา ตณฺหา เสสกิเลสา วาฯ สทาสิตาติ นิจฺจกาลํ อวสฺสิตาฯ อญฺญาณมูลปฺปภวาติ อวิชฺชามูลา หุตฺวา ชาตาฯ ปชปฺปิตาติ ตณฺหาว ‘‘อิทมฺปิ มยฺหํ, อิทมฺปิ มยฺห’’นฺติ ปชปฺปาปนวเสน ปชปฺปิตา นามาติ วุตฺตาฯ สพฺพา มยา พฺยนฺติกตาติ สพฺพา ตณฺหา มยา อคฺคมคฺเคน วิคตนฺตา นิรนฺตา กตาฯ สมูลิกาติ สทฺธิํ อญฺญาณมูเลนฯ

อนูปโยติ อนุปคมโนฯ สพฺเพสุ ธมฺเมสุ วิสุทฺธทสฺสโนติ อิมินา สพฺพญฺญุตญฺญาณํ ทีเปติฯ สมฺโพธิมนุตฺตรนฺติ อรหตฺตํ สนฺธายาหฯ สิวนฺติ เสฏฺฐํ ฯ ฌายามีติ ทฺวีหิ ฌาเนหิ ฌายามิฯ วิสารโทติ วิคตสารชฺโชฯ อฏฺฐมํฯ

9. มาตุโปสกสุตฺตวณฺณนา

[205] นวเม เปจฺจาติ อิโต ปฏิคนฺตฺวาฯ นวมํฯ

10. ภิกฺขกสุตฺตวณฺณนา

[206] ทสเม อิธาติ อิมสฺมิํ ภิกฺขุภาเวฯ วิสฺสํ ธมฺมนฺติ ทุคฺคนฺธํ อกุสลธมฺมํฯ พาหิตฺวาติ อคฺคมคฺเคน ชหิตฺวาฯ สงฺขายาติ ญาเณนฯ ส เว ภิกฺขูติ วุจฺจตีติ โส เว ภินฺนกิเลสตฺตา ภิกฺขุ นาม วุจฺจติฯ ทสมํฯ

11. สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา

[207] เอกาทสเม ปจฺเจตีติ อิจฺฉติ ปตฺเถติฯ สาธุ, ภนฺเตติ อายาจมาโน อาหฯ เถรสฺส กิเรส คิหิสหาโย, ตสฺมา เถโร ‘‘อยํ วราโก มํ สหายํ ลภิตฺวาปิ มิจฺฉาทิฏฺฐิํ คเหตฺวา มา อปายปูรโก อโหสี’’ติ อายาจติฯ อปิเจส มหาปริวาโร, ตสฺมิํ ปสนฺเน ปญฺจกุลสตานิ อนุวตฺติสฺสนฺตีติ มญฺญมาโนปิ อายาจติฯ อตฺถวสนฺติ อตฺถานิสํสํ อตฺถการณํฯ ปาปนฺติ ปาณาติปาตาทิอกุสลํฯ ปวาเหมีติ คลปฺปมาณํ อุทกํ โอตริตฺวา ปวาเหมิ ปลาเปมิฯ ธมฺโมติ คาถา วุตฺตตฺถาวฯ เอกาทสมํฯ

12. โขมทุสฺสสุตฺตวณฺณนา

[208] ทฺวาทสเม โขมทุสฺสํ นามาติ โขมทุสฺสานํ อุสฺสนฺนตฺตา เอวํลทฺธนามํฯ สภายนฺติ สาลายํฯ ผุสายตีติ ผุสิตานิ มุญฺจติ วสฺสติฯ สตฺถา กิร ตํ สภํ อุปสงฺกมิตุกาโม – ‘‘มยิ เอวเมวํ อุปสงฺกมนฺเต อผาสุกธาตุกํ โหติ, เอกํ การณํ ปฏิจฺจ อุปสงฺกมิสฺสามี’’ติ อธิฏฺฐานวเสน วุฏฺฐิํ อุปฺปาเทสิฯ สภาธมฺมนฺติ สุขนิสินฺเน กิร อสญฺจาเลตฺวา เอกปสฺเสน ปวิสนํ เตสํ สภาธมฺโม นาม, น มหาชนํ จาเลตฺวา อุชุกเมว ปวิสนํฯ ภควา จ อุชุกเมว อาคจฺฉติ, เตน เต กุปิตา ภควนฺตํ หีเฬนฺตา ‘‘เก จ มุณฺฑกา สมณกา, เก จ สภาธมฺมํ ชานิสฺสนฺตี’’ติ อาหํสุฯ สนฺโตติ ปณฺฑิตา สปฺปุริสาฯ ปหายาติ เอเต ราคาทโย ชหิตฺวา ราคาทิวินยาย ธมฺมํ ภณนฺติ, ตสฺมา เต สนฺโต นามาติฯ ทฺวาทสมํฯ

อุปาสกวคฺโค ทุติโยฯ

อิติ สารตฺถปฺปกาสินิยา

สํยุตฺตนิกาย-อฏฺฐกถาย

พฺราหฺมณสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ