2. อกฺโกสสุตฺตวณฺณนา

[188] ทุติเย อกฺโกสกภารทฺวาโชติ ภารทฺวาโชว โส, ปญฺจมตฺเตหิ ปน คาถา สเตหิ ตถาคตํ อกฺโกสนฺโต อาคโตติฯ ‘‘อกฺโกสกภารทฺวาโช’’ติ ตสฺส สงฺคีติกาเรหิ นามํ คหิตํฯ กุปิโต อนตฺตมโนติ ‘‘สมเณน โคตเมน มยฺหํ เชฏฺฐกภาตรํ ปพฺพาเชนฺเตน ชานิ กตา, ปกฺโข ภินฺโน’’ติ โกเธน กุปิโต โทมนสฺเสน จ อนตฺตมโน หุตฺวาติ อตฺโถฯ อกฺโกสตีติ ‘‘โจโรสิ, พาโลสิ, มูฬฺโหสิ, เถโนสิ, โอฏฺโฐสิ, เมณฺโฑสิ, โคโณสิ, คทฺรโภสิ, ติรจฺฉานคโตสิ, เนรยิโกสี’’ติ ทสหิ อกฺโกสวตฺถูหิ อกฺโกสติฯ ปริภาสตีติ ‘‘โหตุ มุณฺฑกสมณก, ‘อทณฺโฑ อห’นฺติ กโรสิ, อิทานิ เต ราชกุลํ คนฺตฺวา ทณฺฑํ อาโรเปสฺสามี’’ติอาทีนิ วทนฺโต ปริภาสติ นามฯ

สมฺภุญฺชตีติ เอกโต ภุญฺชติฯ วีติหรตีติ กตสฺส ปฏิการํ กโรติฯ ภควนฺตํ โข, โคตมนฺติ กสฺมา เอวมาห? ‘‘ตเวเวตํ, พฺราหฺมณ, ตเวเวตํ, พฺราหฺมณา’’ติ กิรสฺส สุตฺวาฯ ‘‘อิสโย นาม กุปิตา สปนํ เทนฺติ กิสวจฺฉาทโย วิยา’’ติ อนุสฺสววเสน ‘‘สปติ มํ มญฺเญ สมโณ โคตโม’’ติ ภยํ อุปฺปชฺชิฯ ตสฺมา เอวมาหฯ

ทนฺตสฺสาติ นิพฺพิเสวนสฺสฯ ตาทิโนติ ตาทิลกฺขณํ ปตฺตสฺสฯ ตสฺเสว เตน ปาปิโยติ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส เตน โกเธน ปาปํ โหติฯ สโต อุปสมฺมตีติ สติยา สมนฺนาคโต หุตฺวา อธิวาเสติฯ อุภินฺนํ ติกิจฺฉนฺตานนฺติ อุภินฺนํ ติกิจฺฉนฺตํฯ อยเมว วา ปาโฐฯ โย ปุคฺคโล สโต อุปสมฺมติ, อุภินฺนมตฺถํ จรติ ติกิจฺฉติ สาเธติ, ตํ ปุคฺคลํ ชนา พาโลติ มญฺญนฺติฯ กีทิสา ชนา? เย ธมฺมสฺส อโกวิทาฯ ธมฺมสฺสาติ ปญฺจกฺขนฺธธมฺมสฺส วา จตุสจฺจธมฺมสฺส วาฯ อโกวิทาติ ตสฺมิํ ธมฺเม อกุสลา อนฺธพาลปุถุชฺชนาฯ ทุติยํฯ

3. อสุรินฺทกสุตฺตวณฺณนา

[189] ตติเย อสุรินฺทกภารทฺวาโชติ อกฺโกสกภารทฺวาชสฺส กนิฏฺโฐฯ กุปิโตติ เตเนว การเณน กุทฺโธฯ ชยญฺเจวสฺส ตํ โหตีติ อสฺเสว ตํ ชยํ โหติ, โส ชโย โหตีติ อตฺโถ ฯ กตมสฺสาติ? ยา ติติกฺขา วิชานโต อธิวาสนาย คุณํ วิชานนฺตสฺส ติติกฺขา อธิวาสนา, อยํ ตสฺส วิชานโตว ชโยฯ พาโล ปน ผรุสํ ภณนฺโต ‘‘มยฺหํ ชโย’’ติ เกวลํ ชยํ มญฺญติฯ ตติยํฯ

4. พิลงฺคีกสุตฺตวณฺณนา

[190] จตุตฺเถ พิลงฺคิกภารทฺวาโชติ ภารทฺวาโชว โส, นานปฺปการํ ปน สุทฺธญฺจ สมฺภารยุตฺตญฺจ กญฺชิกํ กาเรตฺวา วิกฺกิณาเปนฺโต พหุธนํ สงฺขรีติ ‘‘พิลงฺคิกภารทฺวาโช’’ติ ตสฺส สงฺคีติกาเรหิ นามํ คหิตํฯ ตุณฺหีภูโตติ ‘‘ตโย เม เชฏฺฐกภาตโร อิมินา ปพฺพาชิตา’’ติ อติวิย กุทฺโธ กิญฺจิ วตฺตุํ อสกฺโกนฺโต ตุณฺหีภูโต อฏฺฐาสิฯ คาถา ปน เทวตาสํยุตฺเต กถิตาวฯ จตุตฺถํฯ

5. อหิํสกสุตฺตวณฺณนา

[191] ปญฺจเม อหิํสกภารทฺวาโชติ ภารทฺวาโชเวส, อหิํสกปญฺหํ ปน ปุจฺฉิ, เตนสฺเสตํ สงฺคีติกาเรหิ นามํ คหิตํฯ นาเมน วา เอส อหิํสโก, โคตฺเตน ภารทฺวาโชฯ อหิํสกาหนฺติ อหิํสโก อหํ, อิติ เม ภวํ โคตโม ชานาตูติ อาหฯ ตถา จสฺสาติ ตถา เจ อสฺส, ภเวยฺยาสีติ อตฺโถฯ น หิํสตีติ น วิเหเฐติ น ทุกฺขาเปติฯ ปญฺจมํฯ

6. ชฏาสุตฺตวณฺณนา

[192] ฉฏฺเฐ ชฏาภารทฺวาโชติ ภารทฺวาโชเวส, ชฏาปญฺหสฺส ปน ปุจฺฉิตตฺตา สงฺคีติกาเรหิ เอวํ วุตฺโตฯ เสสํ เทวตาสํยุตฺเต กถิตเมวฯ ฉฏฺฐํฯ