6. สปฺปสุตฺตวณฺณนา

[142] ฉฏฺเฐ โสณฺฑิกากิลญฺชนฺติ สุราการกานํ ปิฏฺฐปตฺถรณกกิลญฺชํฯ โกสลิกา กํสปาตีติ โกสลรญฺโญ รถจกฺกปฺปมาณา ปริโภคปาติ ฯ คฬคฬายนฺเตติ คชฺชนฺเตฯ กมฺมารคคฺคริยาติ กมฺมารุทฺธนปณาฬิยาฯ ธมมานายาติ ภสฺตวาเตน ปูริยมานายฯ อิติ วิทิตฺวาติ – ‘‘สมโณ โคตโม ปธานมนุยุตฺโต สุเขน นิสินฺโน, ฆฏฺฏยิสฺสามิ น’’นฺติ วุตฺตปฺปการํ อตฺตภาวํ มาเปตฺวา นิยามภูมิยํ อิโต จิโต จ สญฺจรนฺตํ วิชฺชุลตาโลเกน ทิสฺวา, ‘‘โก นุ โข เอโส สตฺโต’’ติ? อาวชฺเชนฺโต, ‘‘มาโร อย’’นฺติ เอวํ วิทิตฺวาฯ

สุญฺญเคหานีติ สุญฺญาคารานิฯ เสยฺยาติ เสยฺยตฺถายฯ ฐสฺสามิ จงฺกมิสฺสามิ นิสีทิสฺสามิ นิปชฺชิสฺสามีติ เอตทตฺถาย โย สุญฺญาคารานิ เสวตีติ อตฺโถฯ โส มุนิ อตฺตสญฺญโตติ โส พุทฺธมุนิ หตฺถปาทกุกฺกุจฺจาภาเวน สํยตตฺตภาโวฯ โวสฺสชฺช จเรยฺย ตตฺถ โสติ โส ตสฺมิํ อตฺตภาเว อาลยํ นิกนฺติํ โวสฺสชฺชิตฺวา ปหาย จเรยฺยฯ ปติรูปํ หิ ตถาวิธสฺส ตนฺติ ตาทิสสฺส ตํสณฺฐิตสฺส พุทฺธมุนิโน ตํ อตฺตภาเว นิกนฺติํ โวสฺสชฺชิตฺวา จรณํ นาม ปติรูปํ ยุตฺตํ อนุจฺฉวิกํฯ

จรกาติ สีหพฺยคฺฆาทิกา สญฺจรณสตฺตาฯ เภรวาติ สวิญฺญาณกอวิญฺญาณกเภรวาฯ ตตฺถ สวิญฺญาณกา สีหพฺยคฺฆาทโย, อวิญฺญาณกา รตฺติภาเค ขาณุวมฺมิกาทโยฯ เตปิ หิ ตสฺมิํ กาเล ยกฺขา วิย อุปฏฺฐหนฺติ, รชฺชุวลฺลิยาทีนิ สพฺพานิ สปฺปา วิย อุปฏฺฐหนฺติฯ ตตฺถาติ เตสุ เภรเวสุ สุญฺญาคารคโต พุทฺธมุนิ โลมจลนมตฺตกมฺปิ น กโรติฯ

อิทานิ อฏฺฐานปริกปฺปํ ทสฺเสนฺโต นภํ ผเลยฺยาติอาทิมาหฯ ตตฺถ ผเลยฺยาติ กากปทํ วิย หีรหีรโส ผเลยฺยฯ จเลยฺยาติ โปกฺขรปตฺเต วาตาหโต อุทกพินฺทุ วิย จเลยฺยฯ สลฺลมฺปิ เจ อุรสิ ปกปฺปเยยฺยุนฺติ ติขิณสตฺติสลฺลํ เจปิ อุรสฺมิํ จาเรเยยฺยุํฯ อุปธีสูติ ขนฺธูปธีสุฯ ตาณํ น กโรนฺตีติ ติขิเณ สลฺเล อุรสฺมิํ จาริยมาเน ภเยน คุมฺพนฺตรกนฺทราทีนิ ปวิสนฺตา ตาณํ กโรนฺติ นามฯ พุทฺธา ปน สมุจฺฉินฺนสพฺพภยา เอวรูปํ ตาณํ นาม น กโรนฺติฯ ฉฏฺฐํฯ