ปกฺขนฺทนโวสฺสคฺโคติ วิปสฺสนากฺขเณ ตนฺนินฺนภาเวน, มคฺคกฺขเณ ปน อารมฺมณกรเณน นิพฺพานปกฺขนฺทนํ, ตทุภยมฺปิ อิมสฺมิํ โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสเก อตฺถวณฺณนานเย วฏฺฏติฯ ตถา หิ อยํ สมฺมาทิฏฺฐิ ยถาวุตฺเตน ปกาเรน กิเลเส จ ปริจฺจชติ, นิพฺพานญฺจ ปกฺขนฺทติฯ

โวสฺสคฺคปริณามินฺติ อิมินา ปน สกเลน วจเนน โวสฺสคฺคตฺถํ ปริณมนฺตํ ปริณตญฺจ, ปริปจฺจนฺตํ ปริปกฺกญฺจาติ อิทํ วุตฺตํ โหติฯ อยญฺหิ อริยมคฺคภาวนานุยุตฺโต ภิกฺขุ ยถา สมฺมาทิฏฺฐิ กิเลสปริจฺจาคโวสฺสคฺคตฺถํ นิพฺพานปกฺขนฺทนโวสฺสคฺคตฺถญฺจ ปริปจฺจติ, ยถา จ ปริปกฺกา โหติ, ตถา นํ ภาเวตีติฯ เอส นโย เสสมคฺคงฺเคสุฯ

อาคมฺมาติ อารพฺภ สนฺธาย ปฏิจฺจฯ ชาติธมฺมาติ ชาติสภาวา ชาติปกติกาฯ ตสฺมาติ ยสฺมา สกโล อริยมคฺโคปิ กลฺยาณมิตฺตํ นิสฺสาย ลพฺภติ, ตสฺมาฯ หนฺทาติ ววสฺสคฺคตฺเถ นิปาโตฯ อปฺปมาทํ ปสํสนฺตีติ อปฺปมาทํ วณฺณยนฺติ, ตสฺมา อปฺปมาโท กาตพฺโพฯ อตฺถาภิสมยาติ อตฺถปฏิลาภาฯ อฏฺฐมํฯ

9. ปฐมอปุตฺตกสุตฺตวณฺณนา

[130] นวเม ทิวา ทิวสฺสาติ ทิวสสฺส ทิวา, มชฺฌนฺหิกสมเยติ อตฺโถฯ สาปเตยฺยนฺติ ธนํฯ โก ปน วาโท รูปิยสฺสาติ สุวณฺณรชตตมฺพโลหกาฬโลหผาลกจฺฉปกาทิเภทสฺส ฆนกตสฺส เจว ปริโภคภาชนาทิเภทสฺส จ รูปิยภณฺฑสฺส ปน โก วาโท? ‘‘เอตฺตกํ นามา’’ติ กา ปริจฺเฉทกถาติ อตฺโถฯ กณาชกนฺติ สกุณฺฑกภตฺตํฯ พิลงฺคทุติยนฺติ กญฺชิกทุติยํฯ สาณนฺติ สาณวากมยํ ฯ ติปกฺขวสนนฺติ ตีณิ ขณฺฑานิ ทฺวีสุ ฐาเนสุ สิพฺพิตฺวา กตนิวาสนํฯ

อสปฺปุริโสติ ลามกปุริโสฯ อุทฺธคฺคิกนฺติอาทีสุ อุปรูปริภูมีสุ ผลทานวเสน อุทฺธํ อคฺคมสฺสาติ อุทฺธคฺคิกาฯ สคฺคสฺส หิตา ตตฺรุปปตฺติชนนโตติ โสวคฺคิกาฯ นิพฺพตฺตฏฺฐาเนสุ สุโข วิปาโก อสฺสาติ สุขวิปากาฯ สุฏฺฐุ อคฺคานํ ทิพฺพวณฺณาทีนํ วิเสสานํ นิพฺพตฺตนโต สคฺคสํวตฺตนิกาฯ เอวรูปํ ทกฺขิณทานํ น ปติฏฺฐาเปตีติฯ

สาโตทกาติ มธุโรทกาฯ เสตฺโตทกาติ วีจีนํ ภินฺนฏฺฐาเน อุทกสฺส เสตตาย เสโตทกาฯ สุปติตฺถาติ สุนฺทรติตฺถาฯ