7. อปฺปมาทสุตฺตวณฺณนา

[128] สตฺตเม สมธิคฺคยฺหาติ สมธิคฺคณฺหิตฺวา, อาทิยิตฺวาติ อตฺโถฯ อปฺปมาโทติ การาปกอปฺปมาโทฯ สโมธานนฺติ สมวธานํ อุปกฺเขปํฯ เอวเมว โขติ หตฺถิปทํ วิย หิ การาปกอปฺปมาโท, เสสปทชาตานิ วิย อวเสสา จตุภูมกา กุสลธมฺมาฯ เต หตฺถิปเท เสสปทานิ วิย อปฺปมาเท สโมธานํ คจฺฉนฺติ, อปฺปมาทสฺส อนฺโต ปริวตฺตนฺติฯ ยถา จ หตฺถิปทํ เสสปทานํ อคฺคํ เสฏฺฐํ, เอวํ อปฺปมาโท เสสธมฺมานนฺติ ทสฺเสติฯ มหคฺคตโลกุตฺตรธมฺมานมฺปิ เหส ปฏิลาภกฏฺเฐน โลกิโยปิ สมาโน อคฺโคว โหติฯ

อปฺปมาทํ ปสํสนฺตีติ ‘‘เอตานิ อายุอาทีนิ ปตฺถยนฺเตน อปฺปมาโทว กาตพฺโพ’’ติ อปฺปมาทเมว ปสํสนฺติฯ ยสฺมา วา ปุญฺญกิริยาสุ ปณฺฑิตา อปฺปมาทํ ปสํสนฺติ, ตสฺมา อายุอาทีนิ ปตฺถยนฺเตน อปฺปมาโทว กาตพฺโพติ อตฺโถฯ อตฺถาภิสมยาติ อตฺถปฏิลาภาฯ สตฺตมํฯ

8. กลฺยาณมิตฺตสุตฺตวณฺณนา

[129] อฏฺฐเม โส จ โข กลฺยาณมิตฺตสฺสาติ โส จายํ ธมฺโม กลฺยาณมิตฺตสฺเสว สฺวากฺขาโต นาม โหติ, น ปาปมิตฺตสฺสาติฯ กิญฺจาปิ หิ ธมฺโม สพฺเพสมฺปิ สฺวากฺขาโตว, กลฺยาณมิตฺตสฺส ปน สุสฺสูสนฺตสฺส สทฺทหนฺตสฺส อตฺถํ ปูเรติ เภสชฺชํ วิย วฬญฺชนฺตสฺส น อิตรสฺสาติฯ เตเนตํ วุตฺตํฯ ธมฺโมติ เจตฺถ เทสนาธมฺโม เวทิตพฺโพฯ

อุปฑฺฒมิทนฺติ เถโร กิร รโหคโต จินฺเตสิ – ‘‘อยํ สมณธมฺโม นาม โอวาทเก อนุสาสเก กลฺยาณมิตฺเต สติ ปจฺจตฺตปุริสกาเร ฐิตสฺส สมฺปชฺชติ, อุปฑฺฒํ กลฺยาณมิตฺตโต โหติ, อุปฑฺฒํ ปจฺจตฺตปุริสการโต’’ติฯ อถสฺส เอตทโหสิ – ‘‘อหํ ปเทสญาเณ ฐิโต นิปฺปเทสํ จินฺเตตุํ น สกฺโกมิ, สตฺถารํ ปุจฺฉิตฺวา นิกฺกงฺโข ภวิสฺสามี’’ติฯ ตสฺมา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวมาหฯ พฺรหฺมจริยสฺสาติ อริยมคฺคสฺสฯ ยทิทํ กลฺยาณมิตฺตตาติ ยา เอสา กลฺยาณมิตฺตตา นาม, สา อุปฑฺฒํ, ตโต อุปฑฺฒํ อาคจฺฉตีติ อตฺโถฯ อิติ เถเรน ‘‘อุปฑฺฒุปฑฺฒา สมฺมาทิฏฺฐิอาทโย กลฺยาณมิตฺตโต อาคจฺฉนฺติ, อุปฑฺฒุปฑฺฒา ปจฺจตฺตปุริสการโต’’ติ วุตฺตํฯ