ยสฺมา ปเนตฺถ ธาตุอายตนปฏิจฺจสมุปฺปาทฏฺฐานาฏฺฐานวเสน จตฺตาโร ปริวฏฺฏา กถิตา , ตสฺมา จตุปริวฏฺโฏติปิ นํ ธาเรหิฯ ยสฺมา จ อาทาสํ โอโลเกนฺตสฺส มุขนิมิตฺตํ วิย อิมํ ธมฺมปริยายํ โอโลเกนฺตสฺส เอเต ธาตุอาทโย อตฺถา ปากฏา โหนฺติ, ตสฺมา ธมฺมาทาโสติปิ นํ ธาเรหิฯ ยสฺมา จ ยถา นาม ปรเสนมทฺทนา โยธา สงฺคามตูริยํ ปคฺคเหตฺวา ปรเสนํ ปวิสิตฺวา สปตฺเต มทฺทิตฺวา อตฺตโน ชยํ คณฺหนฺติ, เอวเมว กิเลสเสนมทฺทนา โยคิโน อิธ วุตฺตวเสน วิปสฺสนํ ปคฺคเหตฺวา กิเลเส มทฺทิตฺวา อตฺตโน อรหตฺตชยํ คณฺหนฺติ, ตสฺมา อมตทุนฺทุภีติปิ นํ ธาเรหิฯ ยสฺมา จ ยถา สงฺคามโยธา ปญฺจาวุธํ คเหตฺวา ปรเสนํ วิทฺธํเสตฺวา ชยํ คณฺหนฺติ, เอวํ โยคิโนปิ อิธ วุตฺตํ วิปสฺสนาวุธํ คเหตฺวา กิเลสเสนํ วิทฺธํเสตฺวา อรหตฺตชยํ คณฺหนฺติฯ ตสฺมา อนุตฺตโร สงฺคามวิชโยติปิ นํ ธาเรหีติฯ

ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย

พหุธาตุกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. อิสิคิลิสุตฺตวณฺณนา

[133] เอวํ เม สุตนฺติ อิสิคิลิสุตฺตํฯ ตตฺถ อญฺญาว สมญฺญา อโหสีติ อิสิคิลิสฺส อิสิคิลีติ สมญฺญาย อุปฺปนฺนกาเล เวภาโร น เวภาโรติ ปญฺญายิตฺถ, อญฺญาเยวสฺส สมญฺญา อโหสิฯ อญฺญา ปญฺญตฺตีติ อิทํ ปุริมปทสฺเสว เววจนํฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ

ตทา กิร ภควา สายนฺหสมเย สมาปตฺติโต วุฏฺฐาย คนฺธกุฏิโต นิกฺขมิตฺวา ยสฺมิํ ฐาเน นิสินฺนานํ ปญฺจ ปพฺพตา ปญฺญายนฺติ, ตตฺถ ภิกฺขุสงฺฆปริวุโต นิสีทิตฺวา อิเม ปญฺจ ปพฺพเต ปฏิปาฏิยา อาจิกฺขิฯ ตตฺถ น ภควโต ปพฺพเตหิ อตฺโถ อตฺถิ, อิติ อิเมสุ ปน ปพฺพเตสุ ปฏิปาฏิยา กถิยมาเนสุ อิสิคิลิสฺส อิสิคิลิภาโว กเถตพฺโพ โหติฯ ตสฺมิํ กถิยมาเน ปทุมวติยา ปุตฺตานํ ปญฺจสตานํ ปจฺเจกพุทฺธานํ นามานิ เจว ปทุมวติยา จ ปตฺถนา กเถตพฺพา ภวิสฺสตีติ ภควา อิมํ ปญฺจ ปพฺพตปฏิปาฏิํ อาจิกฺขิฯ