ปฏิฆํ วาปิ เจตโสติ จิตฺเต ปฏิหญฺญนกิเลสชาตํ กิญฺจิ อตฺถิ นตฺถีติฯ อโหรตฺตานุสิกฺขินาติ ทิวสญฺจ รตฺติญฺจ อนุสิกฺขนฺเตนฯ

[440] ปหีนา นุ โข เม ปญฺจ กามคุณาติอาทีสุ เอกภิกฺขุสฺส ปจฺจเวกฺขณา นานา, นานาภิกฺขูนํ ปจฺจเวกฺขณา นานาติฯ กถํ? เอโก หิ ภิกฺขุ ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต ปตฺตจีวรํ ปฏิสาเมตฺวา วิวิตฺโตกาเส นิสินฺโน ปจฺจเวกฺขติ ‘‘ปหีนา นุ โข เม ปญฺจกามคุณา’’ติฯ โส ‘‘อปฺปหีนา’’ติ ญตฺวา วีริยํ ปคฺคยฺห อนาคามิมคฺเคน ปญฺจกามคุณิกราคํ สมุคฺฆาเฏตฺวา มคฺคานนฺตรํ ผลํ ผลานนฺตรํ มคฺคํ ตโต วุฏฺฐาย ปจฺจเวกฺขนฺโต ‘‘ปหีนา’’ติ ปชานาติฯ นีวรณาทีสุปิ เอเสว นโยฯ เอเตสํ ปน อรหตฺตมคฺเคน ปหานาทีนิ โหนฺติ, เอวํ เอกภิกฺขุสฺส นานาปจฺจเวกฺขณา โหติฯ เอตาสุ ปน ปจฺจเวกฺขณาสุ อญฺโญ ภิกฺขุ เอกํ ปจฺจเวกฺขณํ ปจฺจเวกฺขติ, อญฺโญ เอกนฺติ เอวํ นานาภิกฺขูนํ นานาปจฺจเวกฺขณา โหติฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย

ปิณฺฑปาตปาริสุทฺธิสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. อินฺทฺริยภาวนาสุตฺตวณฺณนา

[453] เอวํ เม สุตนฺติ อินฺทฺริยภาวนาสุตฺตํฯ ตตฺถ คชงฺคลายนฺติ เอวํนามเก นิคเมฯ สุเวฬุวเนติ สุเวฬุ นาม เอกา รุกฺขชาติ, เตหิ สญฺฉนฺโน มหาวนสณฺโฑ, ตตฺถ วิหรติฯ จกฺขุนา รูปํ น ปสฺสติ, โสเตน สทฺทํ น สุณาตีติ จกฺขุนา รูปํ น ปสฺสิตพฺพํ, โสเตน สทฺโท น โสตพฺโพติ เอวํ เทเสตีติ อธิปฺปาเยน วทติฯ

อญฺญถา อริยสฺส วินเยติ อิมินา ภควา อตฺตโน สาสเน อสทิสาย อินฺทฺริยภาวนาย กถนตฺถํ อาลยํ อกาสิฯ