ตตฺถ ภาวยโตติ อุปจารํ วา อปฺปนํ วา ปาเปนฺตสฺสฯ โย พฺยาปาโทติ โย สตฺเต โกโป, โส ปหียิสฺสติฯ วิเหสาติ ปาณิอาทีหิ สตฺตานํ วิหิํสนํฯ อรตีติ ปนฺตเสนาสเนสุ เจว อธิกุสลธมฺเมสุ จ อุกฺกณฺฐิตตาฯ ปฏิโฆติ ยตฺถ กตฺถจิ สตฺเตสุ สงฺขาเรสุ จ ปฏิหญฺญนกิเลโสฯ อสุภนฺติ อุทฺธุมาตกาทีสุ อุปจารปฺปนํฯ อุทฺธุมาตกาทีสุ อสุภภาวนา จ นาเมสา วิตฺถารโต วิสุทฺธิมคฺเค กถิตาวฯ ราโคติ ปญฺจกามคุณิกราโคฯ อนิจฺจสญฺญนฺติ อนิจฺจานุปสฺสนาย สหชาตสญฺญํฯ วิปสฺสนา เอว วา เอสา อสญฺญาปิ สญฺญาสีเสน สญฺญาติ วุตฺตาฯ อสฺมิมาโนติ รูปาทีสุ อสฺมีติ มาโนฯ

[121] อิทานิ เถเรน ปุจฺฉิตํ ปญฺหํ วิตฺถาเรนฺโต อานาปานสฺสตินฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ อิทํ กมฺมฏฺฐานญฺจ กมฺมฏฺฐานภาวนา จ ปาฬิอตฺโถ จ สทฺธิํ อานิสํสกถาย สพฺโพ สพฺพากาเรน วิสุทฺธิมคฺเค อนุสฺสตินิทฺเทเส วิตฺถาริโตเยวฯ อิมํ เทสนํ ภควา เนยฺยปุคฺคลวเสเนว ปรินิฏฺฐาเปสีติฯ

ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย

มาหาราหุโลวาทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. จูฬมาลุกฺยสุตฺตวณฺณนา

[122] เอวํ เม สุตนฺติ มาลุกฺยสุตฺตํฯ ตตฺถ มาลุกฺยปุตฺตสฺสาติ เอวํนามกสฺส เถรสฺสฯ ฐปิตานิ ปฏิกฺขิตฺตานีติ ทิฏฺฐิคตานิ นาม น พฺยากาตพฺพานีติ เอวํ ฐปิตานิ เจว ปฏิกฺขิตฺตานิ จฯ ตถาคโตติ สตฺโตฯ ตํ เม น รุจฺจตีติ ตํ อพฺยากรณํ มยฺหํ น รุจฺจติฯ สิกฺขํ ปจฺจกฺขายาติ สิกฺขํ ปฏิกฺขิปิตฺวาฯ

[125] โก สนฺโต กํ ปจฺจาจิกฺขสีติ ยาจโก วา หิ ยาจิตกํ ปจฺจาจิกฺเขยฺย, ยาจิตโก วา ยาจกํฯ ตฺวํ เนว ยาจโก น ยาจิตโก, โส ทานิ ตฺวํ โก สนฺโต กํ ปจฺจาจิกฺขสีติ อตฺโถฯ