2. ภิกฺขุวคฺโค

1. อมฺพลฏฺฐิกราหุโลวาทสุตฺตวณฺณนา

[107] เอวํ เม สุตนฺติ อมฺพลฏฺฐิกราหุโลวาทสุตฺตํฯ ตตฺถ อมฺพลฏฺฐิกายํ วิหรตีติ เวฬุวนวิหารสฺส ปจฺจนฺเต ปธานฆรสงฺเขเป วิเวกกามานํ วสนตฺถาย กเต อมฺพลฏฺฐิกาติ เอวํนามเก ปาสาเท ปวิเวกํ พฺรูหยนฺโต วิหรติฯ กณฺฏโก นาม ชาตกาลโต ปฏฺฐาย ติขิโณว โหติ, เอวเมวํ อยมฺปิ อายสฺมา สตฺตวสฺสิกสามเณรกาเลเยว ปวิเวกํ พฺรูหยมาโน ตตฺถ วิหาสิฯ ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโตติ ผลสมาปตฺติโต วุฏฺฐายฯ อาสนนฺติ ปกติปญฺญตฺตเมเวตฺถ อาสนํ อตฺถิ, ตํ ปปฺโผเฏตฺวา ฐเปสิฯ อุทกาธาเนติ อุทกภาชเนฯ ‘‘อุทกฏฺฐาเน’’ติปิ ปาโฐฯ

อายสฺมนฺตํ ราหุลํ อามนฺเตสีติ โอวาททานตฺถํ อามนฺเตสิฯ ภควตา หิ ราหุลตฺเถรสฺส สมฺพหุลา ธมฺมเทสนา กตาฯ สามเณรปญฺหํ เถรสฺเสว วุตฺตํฯ ตถา ราหุลสํยุตฺตํ มหาราหุโลวาทสุตฺตํ จูฬราหุโลวาทสุตฺตมิทํ อมฺพลฏฺฐิกราหุโลวาทสุตฺตนฺติฯ

อยญฺหิ อายสฺมา สตฺตวสฺสิกกาเล ภควนฺตํ จีวรกณฺเณ คเหตฺวา ‘‘ทายชฺชํ เม สมณ เทหี’’ติ ทายชฺชํ ยาจมาโน ภควตา ธมฺมเสนาปติสาริปุตฺตตฺเถรสฺส นิยฺยาเทตฺวา ปพฺพาชิโตฯ อถ ภควา ทหรกุมารา นาม ยุตฺตายุตฺตํ กถํ กเถนฺติ, โอวาทมสฺส เทมีติ ราหุลกุมารํ อามนฺเตตฺวา ‘‘สามเณเรน นาม, ราหุล, ติรจฺฉานกถํ กเถตุํ น วฏฺฏติ, ตฺวํ กถยมาโน เอวรูปํ กถํ กเถยฺยาสี’’ติ สพฺพพุทฺเธหิ อวิชหิตํ ทสปุจฺฉํ ปญฺจปณฺณาสวิสฺสชฺชนํ – ‘‘เอโก ปญฺโห เอโก อุทฺเทโส เอกํ เวยฺยากรณํ ทฺเว ปญฺหา…เป.… ทส ปญฺหา ทส อุทฺเทสา ทส เวยฺยากรณาติฯ เอกํ นาม กิํ? สพฺเพ สตฺตา อาหารฏฺฐิติกา…เป.… ทส นาม กิํ? ทสหงฺเคหิ สมนฺนาคโต อรหาติ วุจฺจตี’’ติ (ขุ. ปา. 4.10) อิมํ สามเณรปญฺหํ กเถสิฯ